Dział Roślin Tropikalnych i Subtropikalnych

Szklarnie Ogrodu Botanicznego zostały wybudowane w latach 1965-1968 jako typowe szklarnie produkcyjne. Dwie z nich zostały zaadaptowane do gromadzenia i prezentowania zbiorów na potrzeby nauki i dydaktyki. W pierwszym roku opiekę nad działem roślin tropikalnych i subtropikalnych prowadzili wspólnie dr Elżbieta Teske i dr Mieczysław Kseniak. Dr Elżbieta Teske sprawowała opiekę do 1999 roku. Od 1997 roku opiekę nad kolekcją sukulentów, a od 1999 roku nad całym działem, przejęła dr Grażyna Szymczak. W latach 2011-2013 dział prowadził inż. Andrzej Wącior.

Na powierzchni prawie 700 m2 zgromadzonych jest ponad 2200 taksonów roślin pochodzących z klimatu tropikalnego i subtropikalnego. Jedną ze szklarni zajmuje, licząca ponad 900 gatunków i odmian, kolekcja sukulentów pochodzących z obszarów suchych, pustyń i półpustyń. Najliczniej reprezentowane są pochodzące z obu Ameryk kaktusy – ponad 500 taksonów. Zobaczyć można zarówno wielkie kaktusy kolumnowe, w tym Cereus peruvianus, jak również beczkowate i kuliste Ferocactus spp. i Echinocactus grusoni zwany ,,fotelem teściowej’’. W okresie wiosny i wczesnego lata wzrok przyciągają kwiaty kaktusów z rodzajów Gymnocalycium, Mammillaria, Lobivia i Rebutia. Ciekawostką w rodzinie kaktusowatych Cactaceae są posiadające niesukulentyczne liście pereskie Pereskia aculeata i Pereskia grandifolia. Kolekcję kaktusów dopełnia ekspozycja mrozoodpornych opuncji Opuntia spp. zlokalizowana w sąsiedztwie szklarni.

Wśród innych sukulentów liczne są pochodzące z Ameryki agawy Agave spp. Najokazalszym egzemplarzem w szklarni jest ponad 30-letnia agawa ciemnozielona Agave atrovirens, mierząca ponad 2 m wysokości i szerokości. Bogatą grupę stanowią podobne do agaw, występujące w Afryce aloesy Aloë spp. Florę afrykańską dopełniają starce Senecio spp., wilczomlecze Euphorbia spp., ”żywe kamienie” Lithops spp., haworcje Haworthia spp., gasterie Gasteria spp., grubosze Crassula spp., stapelie Stapelia spp., pachypodia Pachypodium spp. i kedrostisy Kedrostis spp.

Większość roślin zgromadzonych w drugiej szklarni, to rośliny wilgotnych lasów deszczowych. Najwyższe są drzewa z rodzaju Brachychiton spp., figowce Ficus spp. oraz araukarie Araucaria spp. Uwagę przyciągają okazałe egzemplarze paproci – płaskli zwanej ,,łosimi rogami’’ Platycerium alcicorne, liczące ponad 60 lat (otrzymane w 2016 r. z Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie).

W szklarni rośnie wiele roślin użytkowych pochodzących z obszarów tropikalnych, m.in. melonowiec właściwy, papaja Carica papaya, ananas jadalny Ananas comosus, bananowiec/banan Musa acuminata ‘Dwarf Cavendish’, smaczliwka właściwa - awokado (Persea americana), gujawa truskawkowa Psidium cattleyanum, pieprz czarny Piper nigrum, wanilia płaskolistna Vanilla planifolia oraz kawa arabska Coffea arabica, trzcina cukrowa Saccharum officinarum, juta kolorowa Corchorus olitorius i lippia słodka zwana ,,słodkim zielem azteków’’ Phyla dulcis.

Na przystosowanych konstrukcjach wyeksponowano kolekcje roślin epifitycznych głównie z rodziny ananasowatych Bromeliaceae. Tropikalną zieleń tworzoną z paproci, pnączy (m.in. okazałych męczennic Passiflora spp. i kokornaków Aristolchia spp.)i różnych figowców Ficus spp. dopełniają różnorodne, barwne kwiaty roślin z rodziny ostrojowatych (Gesneriaceae), liczne storczyki Orchidaceae, anturia Anthurium spp. i begonie Begonia spp.

Kurator - mgr inż. Hubert Rydzewski