W poniedziałek 23 maja 2016 roku, na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej odbyła się XXXII Studencka Debata z cyklu „Gospodarka Przestrzenna w teorii i praktyce” organizowana cyklicznie przez członków Studenckiego Koła Naukowego Planistów pod kierownictwem dr Dagmary Kociuby. Spotkanie odbyło się pod hasłem: "Rzeczywistość i perspektywy Nałęczowa".
W imieniu organizatorów Gości przywitała dr Dagmara Kociuba z Zakładu Polityki Przestrzennej i Planowania. Pierwszym prelegentem był prof. dr hab. Marian Harasimiuk, Kierownik Zakładu Polityki Przestrzennej i Planowania Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Swoje wystąpienia prezentowali również Prezes Zarządu EuroCompass Sp. z o.o. Ryszard Boguszewski oraz Dyrektor Zarządzający Zakładu Leczniczego „Uzdrowisko Nałęczów” S.A. Tomasz Kwiatkowski. Na Debacie gościliśmy dr Krystynę Harasimiuk, Pana Dziekana Wydziału Humanistycznego dr hab. Roberta Litwińskiego, prof. nadzw., Panią Redaktor Naczelną serwisu Nałęczów Domy Magdaleną Sowińską, przedstawicieli organizacji pozarządowych Stowarzyszenia Jutro Nałęczów, Regionalnego Stowarzyszenia Działań Społecznych „U źródła”, Stowarzyszenia Świdnik Miasto Dla Rowerów oraz pracowników naukowych Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS: dr Bogusławę Baran-Zgłobicką, dr Jacka Wardę oraz dr Wiolettę Kałamucką. W debacie uczestniczyli także studenci Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, przedstawiciele lubelskich szkół wyższych oraz mieszkańcy Nałęczowa i jego okolic, zabrakło natomiast przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego oraz władz Nałęczowa.
Tematem debaty było omówienie problemów, które stoją przed społecznością Nałęczowa. Nałęczów to jedno z 46 uzdrowisk w kraju, których warunki funkcjonowania określone są w Ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych.
Pierwszy w Debacie głos zabrał prof. dr hab. Marian Harasimuk. Wystąpienie przybliżyło słuchaczom charakterystykę oraz współczesne problemy miejscowości. W swojej prezentacji Pan Profesor opisał również uwarunkowania przyrodnicze miejscowości zwracając szczególną uwagę na jej wyjątkowe w skali regionu warunki klimatyczne. Przedstawione zostały wyniki badań przeprowadzonych przez pracowników oraz studentów Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS. Słuchacze zostali zapoznani również z uwarunkowaniami lokalizacyjnymi Nałęczowa, które charakteryzuje się centralnym położeniem terenu uzdrowiska w mieście oraz otaczającą je zabudową mieszkaniową i produkcyjną. Poruszony został również temat miejsca, jakie zajmuje Nałęczów w Lubelskim Ośrodku Metropolitalnym. Wniosek z tych rozważań jest taki, iż niezbędne jest kształtowanie docelowego produktu, w którym Nałęczów będzie spełniał rolę wiodącą w kategoriach zdrowotnych oraz kulturalnych. Problemami stojącymi przed decydentami miasta jest również kompleksowe ukształtowanie układu komunikacyjnego, w którym Nałęczów przestanie pełnić funkcje tranzytowe oraz dokładne zdefiniowanie idei zrównoważonego rozwoju i jego finansowania.
Kolejnym prelegentem był Pan Ryszard Boguszewski, prezes Zarządu EuroCompass, firmy świadczącej kompleksowe usługi doradczo-szkoleniowe w zakresie rozwoju jednostek samorządu terytorialnego, który przedstawił słuchaczom sposoby finansowania przedsięwzięć związanych z poprawą sytuacji w Nałęczowie. Środki na finansowanie inwestycji mogą być pozyskiwane z Regionalnego Programu Operacyjnego, Programu Operacyjnego ”Polska Wschodnia’’ oraz na podstawie założeń innych dokumentów strategicznych. Podkreślony został jednak trend panujący w Unii Europejskiej, mianowicie odejście od dofinansowywania turystyki na rzecz inwestycji w innowacje w przedsiębiorstwach produkcyjnych.
Następnie swoje wystąpienie wygłosił Pan Tomasz Kwiatkowski, Dyrektor Zarządzający Zakładu Leczniczego „Uzdrowisko Nałęczów”. Nakreślił istniejące problemy legislacyjne, z którymi borykają się polskie uzdrowiska i odgórne narzucanie praktyk przyrodolecznictwa w tego typu ośrodkach. Dlatego by uzdrowisko mogło się rozwijać należy postawić na kreowanie prestiżowej marki. MedicalSpa ma być ofertą dla osób chcących pozyskać kompletną wiedzę o swoim zdrowiu dzięki konsultacjom z najwyższej klasy specjalistami z dziedziny fizjoterapii oraz rehabilitacji.
Po wystąpieniach nadszedł czas na dyskusję. Uzupełniając prezentacje prof. Harasimiuka dr. Wioletta Kałamucka z Zakładu Ochrony Środowiska zaprezentowała wyniki badań prowadzonych na terenie Nałeczowa przez studentów geografii UMCS. Analizy dotyczyły opisu warunków przyrodniczych panujących w miejscowości uzdrowkowej oraz zebrane zostały opinie osób przyjezdnych. Wyniki badań wskazały na wyjątkowy leśny klimat miejscowości, a również podkreśliły ważne miejsce Nałęczowa jako ośrodka turystycznego na mapie Lubelszczyzny. Swoje zdanie podczas dyskusji wyraziły także osoby związane z Uzdrowiskiem, między innymi Pani prof. dr hab. Maria Szyszkowska, dr hab. Robert Litwiński, prof. nadzw. – rodowity Nałęczowianin i Pan Albin Zasada – Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Puławskiego oraz przedstawiciele Stowarzyszenia Jutro Nałęczów Renata Wróblewska-Wójcik, Marzenna Wójcik, Krzysztof Wójcik oraz członkowie Regionalnego Stowarzyszenia Działań Społecznych „U źródła” Jerzy Rosiak i Marek Bochnia.
Największe obawy wśród mieszkańców Nałęczowa oraz sąsiednich wsi - Cynków oraz Strzelce, wywoływał temat obwodnicy miasta. Wśród lokalnej społeczności istnieją obawy, iż proponowana przez władze miasta lokalizacja drogi wojewódzkiej nr 830 negatywnie wpłynie na atrakcyjność cennych przyrodniczo terenów, które stanowią miejsca spacerów kuracjuszy z uzdrowiska, ale również miejsce życia setek osób. Alternatywą wersję przebiegu obwodnicy przedstawił Pan inż. Marian Burek. Koncepcja programowo-przestrzenna powstała w imię idei utrzymania równowagi między rozwojem transportu kołowego a zachowaniem kolorytu życia miejscowości uzdrowiskowej. Należy dodać, iż istotną kwestię stanowi również uświadamianie społeczności o jej dużej roli w podtrzymywaniu tradycji i kultury miejscowości. Na debacie nie pojawili się przedstawiciele Zarządu Dróg Wojewódzkich. Wystosowali oni jednak oświadczenie, które zostało odczytane przez dr Dagmarę Kociubę. W liście Pan Dyrektor mgr inż. Andrzej Gwozda informuje, iż "Zarząd w 2015 roku zlecił opracowanie Koncepcji Programowej budowy obwodnicy Nałęczowa w ciagu drogi wojewódzkiej nr 830 obejmujący połączenie drogi woj. nr 830 i nr 826, wraz z uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Obecnie Burmistrz Nałęczowa prowadzi postępowanie administracyjne dla wydania decyzji środowiskowej dla wariantu preferowanego, którego lokalizacja wpisuje się w korytarz określony m.in. w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Nałęczów". Mieszkańcy zgodnie stwierdzili, że decydującym czynnikiem atrakcyjności Nałęczowa oraz jego okolic jest system przyrodniczo-krajobrazowy, którego każdy element należy chronić. Aby wszystkie poruszane kwestie zostały uregulowane musi zostać uchwalony Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla wszystkich obszarów miasta, ten jednak nadal jest opracowywany.
Temat dużych inwestycji infrastrukturalnych często stanowi źródło konfliktów społecznych. Mieszkańcy pragną bronić swoich siedlisk oraz otoczenia, które wybrali na miejsce życia. Władze miasta powinny natomiast dbać o zrównoważony rozwój jednostek osadniczych, a tym samym poprawę życia mieszkańców. Dlatego dobrze, gdy takie decyzje poprzedzane są konsultacjami oraz debatami, które stanowią najlepszą drogę do rozwiązania problemów.
Debata odbyła się pod patronatem JM Rektora UMCS prof. dr hab. Stanisława Michałowskiego, Dziekana Wydziału NoZiGP UMCS prof. dr hab. Radosława Dobrowolskiego.
Aniela Krupińska
SKNP UMCS
