W dn. 28-29. września 2023 r. odbyło się w Lublinie na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS XXVII Interdyscyplinarne Seminarium Krajobrazowe. Tematem tegorocznego spotkania była „Zmienność krajobrazu. Krajobrazy przemijające i efemeryczne”. Zmienność jest istotną cechą krajobrazu. Zmiany ciągłe prowadzą do powstania nowego krajobrazu, zaś cykliczne wiążą się z mniej lub bardziej regularnym powrotem krajobrazu do poprzedniego stanu. Część elementów krajobrazu charakteryzuje wysokie tempo zmienności i towarzysząca mu tymczasowa zmiana jakości. Znaczenie krajobrazów przemijających i efemerycznych jest w ostatnim czasie coraz bardziej akcentowane z uwagi na ich istotny wpływ na postrzeganie krajobrazu oraz na jakość życia. Ponadto ignorowanie zjawisk efemerycznych (m.in. w procesie planowania przestrzennego) utrudnia rzetelną ocenę krajobrazu do celów utylitarnych.
Organizatorzy spotkania to: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej i Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS oraz Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Patronat Honorowy nad seminarium sprawował Rektor Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej w Lublinie – prof. dr hab. Radosław Dobrowolski. Gośćmi Honorowymi byli dr hab. Joanna Plit, prof. dr hab. Florian Plit oraz prof. dr hab. Krzysztof H. Wojciechowski. Komitet Naukowy Seminarium tworzyli: dr hab. Urszula Myga-Piątek, prof. UŚ (Uniwersytet Śląski, Sosnowiec), prof. dr hab. Beata Frydryczak (Instytut Kultury Europejskiej UAM, Gniezno), prof. dr hab. inż. Józef Hernik (Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja, Kraków), dr hab. Grzegorz Janicki, prof. UMCS (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin), dr hab. inż. Agnieszka Jaszczak, prof. UWM (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn; Vytautas Magnus University, Kowno), ks. dr hab. Jacek Łapiński, prof. KUL (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin), dr hab. Adam Senetra, prof. UW (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn).
W seminarium uczestniczyło 65 osób reprezentujących różne dyscypliny i ośrodki naukowe, m.in. Olsztyn, Sosnowiec, Kraków, Warszawę, Wrocław, Poznań, Gdańsk oraz Lublin. Uczestnikami byli też przedstawiciele instytucji krajowych (Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska) i regionalnych (Urząd Marszałkowski Woj. Lubelskiego) oraz studenci. Odbyło się 21 wystąpień: 9 referatowych i 12 kalejdoskopowych oraz zaprezentowano 15 posterów. W każdej sesji przeprowadzono dyskusję. Dodatkowo odbyły się dwie sesje terenowe na terenie Lublina (m.in. w Ogrodzie Botanicznym UMCS) i wydarzenia towarzyszące (koncert Łukasza Jemioły).
Po przywitaniu uczestników przez JM Rektora UMCS prof. dr hab. Radosława Dobrowolskiego i Panią Dziekan Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS dr Jolantę Rodzoś zostały wygłoszone referaty plenarne na temat różnych aspektów zmienności krajobrazu (dr hab. Urszula Myga-Piątek, prof. UŚ), epizodów powtarzalnych i ich śladu w krajobrazie (dr hab. Joanna Plit, prof. dr hab. Florian Plit) oraz krajobrazów emocjonalnych (dr hab. Sebastian Bernat w zastępstwie Autora - dr hab. Tadeusza J. Chmielewskiego). Następnie przedstawiono prezentacje członków Polskiej Asocjacji Ekologii Krajobrazu, pod kierunkiem dr hab. Jarosława Balona (prof. UJ, Kraków). Szczególne zainteresowanie uczestników wywołał referat na temat „krajobrazu psa”. Kontynuacją wymienionych wystąpień były referaty reprezentujące kulturowe studia krajobrazowe (m.in. prof. dr hab. Beaty Frydryczak) oraz warszawską szkołę architektury krajobrazu SGGW (zespół dr hab. inż. Jeremiego T. Królikowskiego, prof. SGGW).
Komitet Organizacyjny Seminarium tworzyli: dr hab. Sebastian Bernat (prof. UMCS), dr hab. Małgorzata Flaga, dr inż. arch. Anna Polska, dr Małgorzata Stanicka, mgr inż. Patrycja Adamczyk, mgr inż. Jakub Skibiński. Do prac organizacyjnych włączyli się także studenci Koła Naukowego Planistów UMCS: Julia Byzdra, Weronika Dajek, Radosław Poszytek, Kaja Soboń, Weronika Szymanek.
Było to już siódme seminarium krajobrazowe organizowane przez ośrodek lubelski. Po raz kolejny dowiodło, że badania krajobrazów mają charakter interdyscyplinarny i umożliwiają lepsze rozumienia świata. Ważne jest otwarcie specjalistów na różne podejścia i współpraca z instytucjami - w trosce o jakość krajobrazu.
Sebastian Bernat
Fot. S. Bernat, M. Zembrzycki
