Instytut Archeologii

Dnia 2 września 2022 r. w wieku 83 lat zmarł w Warszawie prof. dr hab. Stefan Karol Kozłowski. Przez większość swojej zawodowej aktywności związany był z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, a po przejściu na emeryturę z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Wykładał również w Uniwersytecie Lyon 2. Profesor był uczonym o międzynarodowej renomie i niekwestionowanym autorytecie naukowym, badaczem paleolitu i mezolitu europejskiego, neolitu preceramicznego Bliskiego Wschodu, neolityzacji ziem polskich. Na początku obecnego stulecia zajmował się również historią polskiej archeologii. W ostatnich latach życia pracował nad Słownikiem biograficznym archeologów polskich, którego wydania przez Wydawnictwo Polskiej Akademii Umiejętności niestety nie doczekał. Jest autorem lub redaktorem około 300 publikacji naukowych, w tym kilkudziesięciu książek. Spod jego pióra wyszło wiele prac o znaczeniu fundamentalnym w dorobku polskiej i europejskiej archeologii, w tym autorskie Pradzieje ziem polskich od IX do IV tysiąclecia p. n. e. (Warszawa 1972), dwie syntezy napisane wespół z Januszem Krzysztofem Kozłowskim: Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p. n. e. (Warszawa 1975) i Epoka kamienia na ziemiach polskich (Warszawa 1977) oraz – wespół z Markiem Nowakiem – nowe spojrzenie na relacje społeczności mezolitycznych i neolitycznych w książce I przyszli ludzie zza gór wysokich. Ziemie polskie od VI do IV tysiąclecia BC (Rzeszów 2019). W 2009 r. w wydawnictwie Oxbow Books w Oksfordzie ukazała się książka Thinking Mesolithic z szerokim wyborem Jego tekstów na temat mezolitu europejskiego.

Od 1975 r. przez kilkanaście lat Prof. Stefan K. Kozłowski wykładał paleolit i mezolit studentom archeologii naszego uniwersytetu. Był wykładowcą nietuzinkowym, obdarzonym niezwykłą erudycją, elokwencją i poczuciem humoru. Słuchaliśmy Go z otwartymi ustami ze zdziwieniem orientując się na koniec, że pochłonięci Jego opowieścią zdołaliśmy zanotować jedynie temat wykładu. Wśród licznego grona wypromowanych przez Profesora archeologów jest 10 magistrów i dwóch doktorów, absolwentów naszej uczelni. W uznaniu Jego zasług Senat UMCS uhonorował Profesora Medalem Amicis Universitatis Mariae Curie Skłodowska.

Kilkunastoletnia praca w Katedrze Archeologii UMCS związała emocjonalnie śp. Profesora Kozłowskiego z pracownikami i studentami. Darzył nas sympatią, a w końcu przyjaźnią, czemu wielokrotnie dawał wyraz w mowie i w piśmie (np. List do uczestników Konferencji. W: J. Gurba, J. Libera red. 60 lat archeologii w UMCS. Podsumowanie ostatniego dziesięciolecia. Lublin 2007, 33–34). Był dla nas niekwestionowanym autorytetem, wymagającym nauczycielem i troskliwym opiekunem naszych poczynań naukowych.

Panie Profesorze, Mistrzu, Stefanie – Twoje odejście napawa nas ogromnym smutkiem.
Odpoczywaj w pokoju.

Uroczystości pogrzebowe śp. Profesora Stefana Karola Kozłowskiego odbędą się 16 września 2022 r. o godz. 13:00 w kościele św. Boromeusza na Starych Powązkach w Warszawie.

oprac. Anna Zakościelna