Informacje o projekcie
Tytuł projektu: Roztocze – starożytna terra incognita? (Mikroregion osadniczy w rejonie Ulowa na Roztoczu Środkowym w pradziejach i jego tło. Studium interdyscyplinarne)
Źródło finansowania: Narodowe Centrum Nauki
Konkurs: OPUS 5
Numer: DEC-2013/09/B/HS3/03352
Kwota: 599 246,00 zł
Okres realizacji: 2014-2017 (zrealizowany)
Kierownik: dr Barbara Niezabitowska-Wiśniewska
Słowa klucze: Roztocze Środkowe, Ulów, mikroregion osadniczy, pradzieje i okres nowożytny, badania interdyscyplinarne
Wieloletnie badania archeologiczne w okolicach Ulowa na Roztoczu Środkowym przyczyniły się do odkrycia wielokulturowego zespołu osadniczego funkcjonującego od okresu paleolitu po XVII/XVIII w., obalając funkcjonujący mit o Roztoczu jako białej plamie na mapie osadnictwa pradziejowego. Głównym celem projektu była rekonstrukcja i interpretacja pradziejowych procesów osadniczych w okolicach wsi Ulów w oparciu o wyniki badań interdyscyplinarnych. Podstawą realizacji projektu była analiza materiałów pozyskanych w trakcie archeologicznych badań wykopaliskowych prowadzonych w Ulowie w latach 2001-2013, uzupełniona o wyniki nowych badań terenowych przeprowadzonych w trakcie realizacji projektu. W chwili obecnej w mikroregionie osadniczym Ulowa znanych jest 30 stanowisk archeologicznych, z których 16 w różnym stopniu rozpoznano wykopaliskowo, 4 w wyniku sondowań geologiczno-geomorfologicznych i badań powierzchniowych, 10 jedynie powierzchniowo.
Głównej przyczyny powstania wielokulturowej enklawy osadniczej otoczonej terenami pozbawionymi śladów osadnictwa pradziejowego upatrywać należy w korzystnych warunkach środowiskowych. Wiele aspektów obrzędowości i życia codziennego ludności poszczególnych kultur archeologicznych zarejestrowanych w Ulowie nie znajduje analogii na innych terenach ziem polskich. Seria niemal 100 datowań radiowęglowych potwierdziła wszystkie etapy zasiedlenia mikroregionu Ulowa odnotowane w źródłach archeologicznych. Uwypukliła też cały szereg problemów związanych z interpretacją niektórych zjawisk kulturowych, szczególnie w odniesieniu do intensywnego osadnictwa kultury ceramiki sznurowej i kultury wielbarskiej oraz okresu wędrówek ludów i wczesnych faz wczesnego średniowiecza.
Tekst i zdjęcia: Barbara Niezabitowska-Wiśniewska.