Instytut Archeologii

Właśnie ukazała się monografia Kosin 10, Kopiec 4 i 8 – stanowiska osadniczo-pracowniane tarnobrzeskiej kultury łużyckiej na terenie wychodni krzemieni świeciechowskiego oraz gościeradowskiego (red. Anna Zakościelna, Lublin 2019: Wydawnictwo UMCS i Ars Libri, 461 s.), która jest efektem realizowanego w latach 2018-2019 w Instytucie Archeologii UMCS projektu „Kopiec 4 i 8, Kosin 10 – pracownie kultury łużyckiej na terenie wychodni krzemieni turońskich w Antyklinie Rachowa” (3356/18/FPK/NID), finansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.
Zawiera opracowanie trzech badanych w latach 80. i 90. XX w. stanowisk tarnobrzeskiej kultury łużyckiej, położonych w bezpośrednim sąsiedztwie złóż krzemieni szarych turońskich na prawobrzeżu środkowej Wisły, związanych z ich pozyskiwaniem, przetwórstwem i użytkowaniem. Część analityczna została poprzedzona oceną stanu rozpoznania archeologicznego rejonu złóż (Jerzy Libera i Anna Zakościelna, Instytut Archeologii UMCS), charakterystyką środowiska naturalnego oraz dostępnych zasobów surowcowych, które decydowały o atrakcyjności tego obszaru w pradziejach (Grzegorz Gajek, Katedra Geologii, Gleboznawstwa i Geoinformacji UMCS). Wykonano pełną analizę archeologiczną źródeł krzemiennych (J. Libera i A. Zakościelna) i ceramicznych (Elżbieta M. Kłosińska, Instytutu Archeologii UMCS) bogato je ilustrując. W rozdziale podsumowującym (J. Libera i A. Zakościelna) przeprowadzono obszerny przegląd materiałów krzemiennych ze zróżnicowanych funkcjonalnie stanowisk kultury łużyckiej, krytycznie rozważając ich związek lub brak z wytwórczością ludności tej kultury. Scharakteryzowano przemysł kosiński, prześledzono rozprzestrzenienie typowych dla niego elementów na terytorium tarnobrzeskiej kultury łużyckiej oraz innych ugrupowań kręgu kultur pól popielnicowych. Zaprezentowano stan badań nad tą kulturą na obszarze krzemienionośnym i w najbliższym sąsiedztwie (E. M. Kłosińska). Reprezentatywny wybór materiałów poddano analizom specjalistycznym ukierunkowanym na mineralogiczno-petrograficzną charakterystykę ceramiki Anna Rauba-Bukowska, Instytut Archeologii i Etnologii PAN), identyfikację funkcji narzędzi krzemiennych (Piotr Mączyński, Instytut Archeologii UMCS) oraz surowcową wyrobów kamiennych (Miłosz Huber, Katedra Geologii, Gleboznawstwa i Geoinformacji UMCS).
Anonsowana publikacja jest pierwszym monograficznym opracowaniem wytwórczości krzemieniarskiej ludności późnej kultury łużyckiej nie tylko w Polsce lecz i w Europie. Jako kompendium wiedzy o tzw. późnym krzemieniarstwie, uwzględniające pełny zakres działań społeczności kultury łużyckiej związanych z użytkowaniem surowców krzemiennych, będzie wykorzystywana w procesie kształcenia studentów archeologii.
PDF monografii można pobrać na stronie http://kosin.umcs.lublin.pl
oprac. A. Zakościelna