W dniu 18 maja br. w Instytucie Archeologii odbyły się uroczyste obchody siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Jerzego Libery – archeologa, specjalisty od epoki kamienia, wybitnego „krzemieniarza”, znakomitego dydaktyka i organizatora, ale również człowieka otwartego, towarzyskiego i pełnego dobrej energii, świetnego grzybiarza i wielbiciela muzyki (oczywiście rock’n’rolla).
W Sali Obrad Rady Wydziału zebrało się mnóstwo osób na czele z Rektorem UMCS prof. Radosławem Dobrowolskim. Mistrzami ceremonii byli dr Marcin Szeliga i prof. Halina Taras, którzy za pomocą słów i obrazów wprowadzili nas w świat badań i odkryć archeologicznych oraz przełomowych dokonań naukowych Profesora Libery. Serdecznych życzeń okraszonych żartobliwymi wspomnieniami było mnóstwo, i tych oficjalnych i tych osobistych, ubranych w dobre emocje.
Spotkanie podsumował Jubilat Profesor Jerzy Libera i nie ukrywał, że sprawiło mu ono przyjemność, czysto ludzką, ale i zawodową, którą zwieńczył tom Sprawozdań Archeologicznych przygotowany na Jubileusz i zawierający artykuły o tematyce archeologicznej (zob. https://journals.iaepan.pl/sa/issue/view/166 )
Szanowny Panie Profesorze!
Życzymy dobrego zdrowia
oraz inspiracji w dalszej pracy twórczej!!!
Uczestnicy Jubileuszu (w wielkim skrócie):
- Rodzina Profesora Libery
- Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej prof. dr hab. Radosław Dobrowolski
- Władze Wydziału Historii i Archeologii, prof. prof. Joanna Sobiesiak i Anna Zakościelna
- Władze Instytutu Historii, prof. prof. Dariusz Słapek i Grzegorz Jawor
- Dyrektor krakowskiego oddziału IAE PAN – prof. Piotr Włodarczak oraz pracownicy – prof. prof. Anita Szczepanek i Paweł Jarosz
- Przedstawiciele Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego
- Dyrekcja i pracownicy placówek muzealnych Lubelszczyzny i nie tylko, w tym dyrektor Muzeum Regionalnego im. dr. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim – Robert Czyż; dyrektor Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie – Bartłomiej Bartecki, a także przedstawiciele Muzeum Narodowego w Lublinie, Państwowego Muzeum Archeologicznego, Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie, Muzeum Zamojskiego w Zamościu oraz Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu „Krzemionki”
- Przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie
- Pracownicy, studenci i absolwenci Instytutu Archeologii UMCS
Krótki życiorys naukowy Profesora Jerzego Libery (opr. H. Taras)
Prof. Jerzy Libera studia archeologiczne ukończył w UMCS w roku 1980, uzyskując stopień magistra na podstawie pracy: Przemysł krzemienny kultury pucharów lejkowatych na Lubelszczyźnie (promotor: prof. Stefan K. Kozłowski).
W latach 1980-1984 zatrudniony był w lubelskim oddziale Przedsiębiorstwa Państwowych Pracowni Konserwacji Zabytków. Od 1 marca 1984 r. do 28 lutego 2023 r. pracował w Instytucie Archeologii (wcześniej Zakład i Katedra) UMCS.
W 1992 r. obronił w Uniwersytecie Warszawskim pracę doktorską zatytułowaną Późny paleolit i mezolit Polski południowo-wschodniej, a przygotowaną pod kierunkiem S.K. Kozłowskiego. Monografia ta (w nieco zmienionej postaci) ukazała się drukiem w dwóch tomach: tom 1 w 1995 r. (Późny paleolit i mezolit Polski południowo-wschodnie. Analiza, Lublin) i tom 2 w 1998 (Późny paleolit i mezolit Polski południowo-wschodniej. Źródła, Lublin). Jest to pierwsze, osobne podsumowanie stanu badań nad schyłkiem wczesnej i środkową epoka kamienia na obszarze środkowowschodniej Polski.
W roku 2001 uzyskał w Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora habilitowanego, na podstawie monografii: Krzemienne formy bifacjalne na terenach Polski i Zachodniej Ukrainy (od środkowego neolitu do wczesnej epoki żelaza)(wyd. Lublin 2001). W tej monumentalnej pracy, po raz pierwszy – na tak dużą skalę chronologiczną – dokonano klasyfikacji i chronologii form bifacjalnych, wykazując ich przydatność, jako wyróżnika kulturowego, a także datownika.
W UMCS przepracował prawie 40 lat uzyskując kolejne stanowiska służbowe – od asystenta, poprzez adiunkta (po obronie pracy doktorskiej) i wreszcie profesora nadzwyczajnego (po uzyskaniu stopnia dra hab.)oraz piastując różne funkcje w strukturach uniwersyteckich, m.in. wicedyrektora Instytutu Archeologii (2003-2010) i kierownika Zakładu Epoki Kamienia (2003-2017). Działał w organach kolegialnych Uczelni i Instytutu (m.in. członek Wydziałowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia – od 2012 do 2023 r., członek wydziałowej Komisji ds. Parametryzacji – 2016-2020) oraz w instytucjach centralnych (członek Zespołu Oceniającego Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej – 2004-2007, ekspert z zakresu archeologii Zespołu Oceniającego Polskiej Komisji Akredytacyjnej – 2008-2011; rzeczoznawca Ministra Kultury w zakresie archeologii pradziejowej – 2005-2009; członek Komisji Schyłku Neolitu i Początków Epoki Brązu Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN – 2008-2011, członek Zespołu Ekspertów Narodowego Centrum Nauki – 2011-2016 i wiele innych). Udzielał się w organach lokalnych, zasiadając w Radach Muzealnych (Muzea: Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim, Regionalne w Tomaszowie Lubelskim oraz Narodowe w Lublinie) i w Wojewódzkiej Radzie Ochrony Zabytków w Białymstoku.
Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką Ministra Kultury i Sztuki „Zasłużony działacz kultury”, złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Na dorobek naukowy Jerzego Libery składa się około 250 prac naukowych, w tym trzy autorskie książki, które stały się kanonem opracowań dotyczących epoki kamienia w Europie Środkowej. Współredagował ponadto kilka książek wieloautorskich oraz był redaktorem lub współredaktorem czasopisma Archeologia Polski Środkowowschodniej (t. VII-X) i dwóch serii wydawniczych – Lubelskie Materiały Archeologiczne (t. 14-16), Silex et Ferrum (t. 1)
Przez całą swoją uniwersytecką karierę zajmował się problematyką epoki kamienia, atakże brązu w Europie Środkowej, ze szczególnym ukierunkowaniem na technologię wyrobów skalnych – krzemiennych i niekrzemiennych. Krzemieniarstwo było, i jest nadal, wielką pasją Jubilata. Uchodzi On za twórcę lubelskiej szkoły dokumentacji zabytków krzemiennych, a wprowadzone przez Niego zasady stały się obowiązującymi na większości studiów. Pośród wielu zainteresowań badawczych, które rozwijał w sposób pionierski – oprócz przytoczonych wyżej monografii poświęconych paleolitowi schyłkowemu i mezolitowi w Polsce środkowowschodniej oraz formom bifacjalnym – wskazać można badania nad występowaniem, kopalnictwem, przetwórstwem i dystrybucją skał krzemiennych. Wyniki tych badań stały się ważnym punktem odniesienia dla wielu późniejszych studiów nad gospodarką surowcową społeczeństw prehistorycznych.
Profesor Jerzy Libera, jako nauczyciel akademicki, wypromował kilkudziesięciu magistrów i licencjatów oraz dwóch doktorów (w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytecie Rzeszowskim). Angażował się również, z sukcesem, w promocję nauki i osiągnięć lubelskiej archeologii.
