7 września bieżącego roku odbyła się wyjątkowa, wzruszająca uroczystość nadania tytułu Honorowego Profesora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej prof. dr. hab. Józefowi Edwardowi Mojskiemu, geologowi o ogromnym dorobku naukowym i wysokiej, niekwestionowanej pozycji naukowej w międzynarodowym środowisku geologów czwartorzędu. Prof. J.E. Mojski jest jednym z pierwszych absolwentów studiów geograficznych na naszej Alma Mater (student pierwszego rocznika 1945-1950), który utrzymując przez dziesiątki lat stałą więź z Uczelnią Macierzystą, wniósł wybitny wkład w rozwój naukowy i kadrowy naszego ośrodka geograficznego. Obecnie jest emerytowanym profesorem Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, a poza stałym w nim zatrudnieniem w latach 1950-1996, był też zatrudniony jako profesor na Uniwersytecie Warszawskim, Wyższej Szkole Pedagogicznej w Słupsku oraz Uniwersytecie Gdańskim.

Wniosek o nadanie tytułu Honorowego Profesora został złożony do Konwentu Godności Honorowych Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie przez profesorów Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej – Radosława Dobrowolskiego, Mariana  Harasimiuka i Marię Łanczont w maju 2018 r. i uzyskał akceptację. Następnie poparła go Wydziałowa Komisja ds. Rozwoju w dniu 13.06.2018 r. oraz - przez aklamację - Rada Wydziału NoZiGP w dniu 20.06.2018 r. Senat UMCS podczas posiedzenia w dniu 27.06.2018 r. przychylił się do wniosku i postanowił nadać Tytuł Honorowego Profesora UMCS prof. Józefowi Edwardowi Mojskiemu.

Ze względu na stan zdrowia profesora Mojskiego ceremonia odbyła się w Gdańsku Oliwie w ramach sesji wyjazdowej przedstawicieli władz uczelni, wydziału i profesorów wnioskujących. Uroczystość poprowadził prof. dr hab. Radosław Dobrowolski, prorektor UMCS ds. Nauki i Współpracy Międzynarodowej. Sylwetkę profesora Mojskiego przedstawił prof. dr hab. Marian Harasimiuk, były rektor UMCS dwóch kadencji, członek Konwentu Godności Honorowych UMCS, a zarazem wieloletni współpracownik profesora w zakresie realizacji szczegółowych map geologicznych Polski oraz jako członek Rady Naukowej PIG-PIB. Wręczenia dyplomu dokonał dr hab. Sławomir Terpiłowski prof. nadzw., Dziekan Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej. W uroczystości wzięli również udział przedstawiciele PIG-PIB, UG oraz rodzina i przyjaciele.

Profesor Józef Edward Mojski wraz z przedstawicielami UMCS – od lewej: prof. dr hab. Marian Harasimiuk, prorektor UMCS prof. dr hab. Radosław Dobrowolski, kierownik Zakładu Geoekologii i Paleogeografii prof. dr hab. Maria Łanczont, Dziekan Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej dr hab. Sławomir Terpiłowski, prof. nadzw.

Ze względu na to nietypowe miejsce i okoliczności ceremonii Prorektor prof. Radosław Dobrowolski otwierając posiedzenie, przedstawił zebranym sylwetki czworga uczestników z UMCS oraz wprowadził w istotę tytułu profesora honorowego - wyjątkowego wyróżnienia przyznawanego od 2002 roku przez Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej wybitnym profesorom, w dowód uznania istotnego wkładu w rozwój naukowy i kadrowy wnioskującego wydziału.

Następnie prof. M. Harasimiuk, przedstawiając życiorys naukowy prof. J.E. Mojskiego, jego osiągnięcia i związki z lubelskim ośrodkiem geograficznym, powiedział:

– Józef Edward Mojski urodził się w Trawnikach w woj. lubelskim 1 lipca 1926 roku, maturę zdał w 1945 roku w Lublinie, w szkole budownictwa i w tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Przyrodniczym UMCS na kierunku geografia[1]. Już jako student rozpoczął pracę jako zastępca asystenta w Zakładzie Mineralogii i Petrografii, kierowanym wówczas przez prof. Marię Turnau-Morawską. Pracę magisterską na temat doliny Bystrzycy, opublikowaną w Annales UMCS sec. B, wykonał pod kierunkiem prof. dr. hab. Adama Malickiego. Bezpośrednio po zakończeniu studiów, w roku 1950, rozpoczął pracę w Instytucie Geologicznym, gdzie pracował nieprzerwanie 46 lat, przechodząc na emeryturę w roku 1996.

Będąc już pracownikiem Instytutu Geologicznego, rozpoczął badania terenowe w obszarze woj. lubelskiego, współpracując z dr. Alfredem Jahnem w celu sporządzenia Przeglądowej Mapy Geologicznej Polski – arkusz Lublin. Równocześnie podjął badania nad lessami w dorzeczu Huczwy, w południowo-wschodniej Lubelszczyźnie. Badania nad lessami zaowocowały pracą doktorską obronioną w roku 1959.

Po obronie rozprawy doktorskiej w roku 1959 objął kierownictwo Zakładu Zdjęć Geologicznych Niżu w Instytucie Geologicznym. W ramach tej funkcji został też powołany na jednego z sekretarzy VI Kongresu Międzynarodowej Asocjacji Badań Czwartorzędu (INQUA). W przygotowanie kongresu włączyło się pod względem organizacyjnym i naukowym całe środowisko geologów czwartorzędu w Polsce, w tym również ośrodek lubelski, w którym odbyło się w roku 1961 przedkongresowe sympozjum lessowe oraz terenowa sesja po Wyżynie Lubelskiej, którą współprowadził dr J.E. Mojski. Z perspektywy czasu nie ulega wątpliwości, że dr J.E. Mojski, wspólnie z prof. dr. hab. A. Malickim, dr. H. Maruszczakiem i szeregiem innych pracowników Instytutu Nauk o Ziemi UMCS zainicjowali nieformalną wprawdzie, ale uznaną do dziś w środowisku geologów czwartorzędu w Europie, lubelską szkołę badań lessów. Znakomite rezultaty badań dr. J.E. Mojskiego nad stratygrafią lessów, jego ogromne zaangażowanie w prace organizacyjne Kongresu, zaowocowały wyborem na członka Komisji Badań Lessu INQUA, a następnie w kilka lat później, na wiceprzewodniczącego Komisji Stratygrafii Czwartorzędu tej liczącej się w świecie organizacji naukowej.

Przez wiele lat prof. J.E. Mojski reprezentował polską geologię w kilku międzynarodowych organizacjach naukowych, pełniąc w nich różne funkcje. Od 1995 roku jest członkiem honorowym International Union for Quaternary Research.

W roku 1998 Niemieckie Stowarzyszenie Badań Czwartorzędu wyróżniło prof. dr. hab. Józefa Edwarda Mojskiego medalem honorowym Albrechta Pencka. Otrzymał również medal honorowy od Międzynarodowej Organizacji „InterOceanMetal”.

Jako kierownik Zakładu Zdjęć Geologicznych Niżu w Państwowym Instytucie Geologicznym zarządzał kilkudziesięcioosobowym zespołem, realizującym wielkie zadania badawcze z  zakresu geologii. Jest autorem ponad 400 publikacji, w tym kilkudziesięciu artykułów w renomowanych czasopismach międzynarodowych. Nadzorował prace realizacyjne przeglądowych i szczegółowych map geologicznych Polski, ale był także autorem lub współautorem wielu arkuszy tych map a także Atlasów Geologicznych. Wieloarkuszowa Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 wykonana przez kilkunastoosobowy zespół autorski pod redakcja prof. dr. hab. Józefa Edwarda Mojskiego w latach 90. ubiegłego wieku została uznana za jedną z najlepszych map tego typu w Europie.

Z inicjatywy prof. dr. hab. J.E. Mojskiego, jako głównego koordynatora Szczegółowego Zdjęcia Geologicznego Polski, od lat 70. ubiegłego stulecia nasz Wydział jest włączony jako wykonawca wielu arkuszy mapy do tego ogromnego przedsięwzięcia zarówno naukowego, jak i utylitarnego.

Prof. dr hab. Józef Edward Mojski jest też autorem wielkich opracowań syntetycznych - wydanej w roku 1993 książki Europa w plejstocenie oraz w roku 2005 - Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. Poza bezpośrednią działalnością badawczą prof. dr hab. J.E. Mojski był organizatorem Oddziału Państwowego Instytutu Geologicznego w Szczecinie, a także Oddziału Geologii Morza w Gdańsku, dokąd przeniósł się z Warszawy w roku 1983.

Był wielokrotnie organizatorem lub współorganizatorem krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Na wyróżnienie zasługuje jego aktywny udział w cyklu seminariów krajowych i konferencji polsko-ukraińskich poświęconych problematyce lessowej. Konferencje te regularnie organizowane przez Instytut Nauk o Ziemi, a następnie Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS i Uniwersytet im I. Franka we Lwowie ugruntowały międzynarodową pozycję lubelskiego ośrodka jako „szkoły lessowej”.

Prof. dr hab. J.E. Mojski jest członkiem zwyczajnym Polskiej Akademii Umiejętności. Przez wiele lat był też aktywnym członkiem Komitetu Badań Czwartorzędu oraz Komitetu Badań Morza Polskiej Akademii Nauk. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także członkiem honorowym Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich.

Mimo niezwykle aktywnej działalności badawczej i organizacyjnej prof. dr hab. Józef Edward Mojski uczestniczył w działalności dydaktycznej w kilku uczelniach, prowadząc specjalistyczne wykłady jako visiting professor. Przez okres jednego roku był zatrudniony jako profesor na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Po przejściu na emeryturę w Państwowym Instytucie Geologicznym dzielił się swoją wiedzą ze studentami Uniwersytetu Gdańskiego, pracując w Instytucie Oceanografii na stanowisku profesora zwyczajnego do roku 2006.

Prof. dr hab. Józef Edward Mojski był kilkakrotnie promotorem rozpraw doktorskich z geologii i geografii, był też wielokrotnie recenzentem rozpraw doktorskich, przewodów habilitacyjnych i postępowań o nadanie tytułu profesora przeprowadzanych na Wydziale NoZiGP UMCS.

Za swoją wybitną działalność badawczą, ogromny dorobek naukowy i organizacyjny prof. dr hab. Józef Edward Mojski został wyróżniony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Na koniec prof. dr hab. Marian Harasimiuk podkreślił, że przyznanie przez nasz Uniwersytet godności profesora honorowego dla wybitnego uczonego prof. dr. hab. Józefa Edwarda Mojskiego, jest formą uznania jego istotnego wkładu w rozwój naszego Ośrodka, wielkiego autorytetu naukowego wśród międzynarodowego środowiska geologów czwartorzędu i stałej więzi absolwenta z Uczelnią Macierzystą.

Kolejnym podniosłym punktem uroczystości był akt wręczenia prof. dr. hab. Józefowi Edwardowi Mojskiemu przez Dziekana Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej dr hab. Sławomira Terpiłowskiego, prof. nadz., dyplomu nominacyjnego Honorowego Profesora UMCS, podpisanego przez JM Rektora prof. dr hab. Stanisława Michałowskiego i Dziekana Wydziału. Tekst tego dokumentu brzmi:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej

Dzielić się mądrością, sukcesem i sławą jest trudniejszym niż je zdobywać
/ Tacyt /

Doceniając umiejętność stosowania tej zasady wobec naszej społeczności akademickiej, wyrażoną wieloletnią, intensywną i owocną współpracą z Wydziałem Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej,

Senat Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

uchwałą z dnia 27 czerwca 2018 roku

postanowił nadać

Panu Profesorowi Józefowi Edwardowi Mojskiemu  

tytuł

Honorowego Profesora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Niech tytuł ten będzie wyrazem naszej wdzięczności za szczególny wkład w poznanie budowy geologicznej regionu oraz rozwój Lubelskiego Ośrodka Geograficznego poprzez wieloletnią i aktywną współpracę z Wydziałem Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej w zakresie prowadzenia badań naukowych i promocji Wydziału w krajowym i międzynarodowym środowisku naukowym oraz za nieustającą więź Absolwenta z Uczelnią Macierzystą.

Tuba z dyplomem nominacyjnym Honorowego Profesora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz pamiątkowa statuetka patronki Uniwersytetu

Po otrzymaniu dokumentu wraz z statuetką patronki naszej Uczelni wzruszony i przejęty prof. J.E. Mojski podziękował za to wyróżnienie, podkreślił, że bardzo je sobie ceni i jest to dla niego osobiście akt o wielkim znaczeniu emocjonalnym. W krótkich słowach nawiązał także do swoich najwcześniejszych wspomnień związanych z Lubelskim Ośrodkiem Geograficznym i do uczonych, którzy wywarli największy wpływ na jego drogę naukową: prof. Adama Malickiego, który wszczepił mu zamiłowanie do pracy naukowej, wskazując problematykę, prof. Alfreda Jahna, który nauczył go pracy w terenie i prof. Henryka Maruszczaka – obu profesorów łączyły więzy niezwykłej przyjaźni i wzajemnego szacunku aż do śmierci prof. H. Maruszczaka. W końcowych słowach prof. Mojski przytoczył garść anegdot o trudnej drodze naukowej geologa.

Pamiątkowe zdjęcie wszystkich uczestników uroczystości z Profesorem Józefem Edwardem Mojskim

Ostatnim elementem oficjalnej części uroczystości były powinszowania złożone przez przedstawiciela PIG-PIB, dr Wojciecha Jeglińskiego, dyrektora Oddziału Geologii Morza w Gdańsku, który pokreślił ogromny wkład Profesora w rozpoznanie budowy geologicznej polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku i aktualność wyników jego badań, a także w kształcenie młodzieży – sam jest uczniem profesora. Wśród osób gratulujących byli koledzy i współpracownicy prof. J.E. Mojskiego z Zakładu Geologii Morza, m.in.: dr Regina Kramarska, była dyrektor Oddziału i prof. dr hab. Szymon Uścinowicz, sekretarz naukowy PIG-PIB oraz prof. dr hab. Stanisław Fedorowicz, kierownik Katedry Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu UG. Profesorowi towarzyszyli żona i synowie. Oprawę fotograficzną uroczystości zapewnił dr Piotr Woźniak z Wydziału Oceanografii i Geografii UG.

Maria Łanczont