W poniedziałek 18 kwietnia 2016 roku, na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej odbyła się Jubileuszowa XXX Studencka Debata z cyklu „Gospodarka Przestrzenna w teorii i praktyce” organizowana przez członków Studenckiego Koła Naukowego Planistów pod kierownictwem dr Dagmary Kociuby. Motywem przewodnim debaty było: "Planowanie przestrzenne w Chinach".
Prelegentem był prof. dr hab. Marian Harasimiuk, Kierownik Zakładu Polityki Przestrzennej i Planowania Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Na Debacie gościliśmy prof. dr hab. Radosława Dobrowolskiego - Dziekana Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS, dr Krystynę Harasimiuk, Pana Roberta Zyśko z Wydziału Strategii i Obsługi Inwestorów Urzędu Miasta Lublin oraz pracowników naukowych Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS: dr Bogusławę Baran-Zgłobicką, dr inż. arch. Annę Polską, mgr inż. Annę Sawicką, dr Tadeusza Zienkiewicza oraz dr Andrzeja Jakubowskiego. W debacie uczestniczyli także studenci Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Przyrodniczego. Moderatorem dyskusji była Agnieszka Andrzejkowicz.
Witając przybyłych gości dr Dagmara Kociuba podkreśliła ważną rolę prof. Mariana Harasimiuka podczas mijających 29 debat „Pan Profesor zawsze wspierał nasze debaty, szczególnie te burzliwe, często sprowadzając nas na ziemię, wskazując nowe wątki tematyczne, a nierzadko gotowe rozwiązania dyskutowanych problemów”.
Tematem jubileuszowej Debaty było omówienie systemu planowania przestrzennego w Chinach, który prof. Marian Harasimiuk miał szansę poznać przy okazji trzytygodniowej podróży. Czemu właśnie Chiny? Nigdzie nie zachodzą tak dynamiczne zmiany jak tam. Jest to kraj o wielu kontrastach a zarazem wielkim potencjale i przyszłości. Przyciąga najlepszych światowych architektów. Jest również miejscem występowania wielu problemów. Główne zagadnienia przedstawione przez prof. MarianaHarasimiuka dotyczyły planowania przestrzennego oraz turystyki, w tym Jedwabnego Szlaku i Wielkiego Muru Chińskiego.
W Chinach działa skomplikowany, bo sześciostopniowy system planowania przestrzennego. Polityka rządu centralnego oraz dynamiczny rozwój przemysłu i budownictwa prowadzą do stałego przemieszczania się ludności wiejskiej, która stanowi tanią siłę roboczą. Wielu dawnych rolników straciło pracę w ostaniem czasie na skutek widocznej już recesji i utknęło na obrzeżach miast, żyjąc na marginesie miejskiego społeczeństwa. Z kolei zamożna ludność koncentruje się w zrewitalizowanych centrach, gdzie burzy się starą historyczną zabudowę, a na jej miejscu wznosi drapacze chmur. Powoduje to problemy społeczne oraz zróżnicowanie społeczno-gospodarcze. Poważnym problemem jest także istnienie tzw. „paszportów miejskich” hukou utrudniających swobodny przepływ ludności po terenie kraju, co jest jedną z przeszkód dla rozwoju gospodarczego. Częstym widokiem w miastach chińskich są niedokończone wieżowce. Szacuje się, że około 30% zabudowy miast chińskich to pustostany. Zauważalny jest duży kontrast między chińskimi miastami tradycyjnymi a tymi z XXI wieku.
Turystyka jest bezpośrednio powiązana z systemem planowania przestrzennego. Rynek jest bardzo dobrze przeanalizowany, a oferta turystyczna dopasowana do aktualnych potrzeb. Dużym problemem odnoszącym się do przestrzeni jest brak ochrony krajobrazu kulturowego. Zabytki są chronione dla turystów, a nie dla ich wartości. Liczba odwiedzających Chiny jest dokładnie kontrolowana i limitowana. Rezerwacje biletów odbywają się nawet pół roku wcześniej.
W trakcie dyskusji goście mogli podzielić się własnymi doświadczeniami zebranymi podczas wizyt w Chinach. Dr Tadeusz Zienkiewicz zwrócił uwagę na problem tradycyjnego systemu wartości. W XXI wieku Chiny ciągle mentalnie trwają w czasach cesarstwa. Z zewnątrz wyglądają na nowoczesne jednak w głębi opierają się na wartościach, często odbiegających od norm Europejskich. Dr Krystyna Harasimiuk zwróciła uwagę na społeczny kontekst narastającego problemu degradacji mianowicie brak partycypacji czy zjawisko korupcji. Około 30% mieszkańców Chin, rocznie zmuszanych jest do zmiany miejsca zamieszkania, często na małe mieszkania w wieżowcach. Ich wcześniejsze domy są wyburzane, a na ich miejscach powstają kolejne miasta.
Niewątpliwie narastające problemy w gospodarce przestrzennej kraju wynikają z wyłączności państwa w gospodarowaniu ziemią oraz systemu zarządzania ludnością w miastach. Chiny są bez wątpienia ciekawym krajem. Aby zrozumieć zachodzące w nim procesy prowadzące do stopniowej degradacji należy poznać kulturę chińską, mentalność mieszkańców Chin oraz kontekst historyczny.
Debata odbyła się pod patronatem JM Rektora UMCS prof. dr hab. Stanisława Michałowskiego, Dziekana Wydziału NoZiGP UMCS prof. dr hab. Radosława Dobrowolskiego oraz akademickiego Radia Centrum.
Dorota Wolińska
SKNP UMCS
