Profesor Józef Styk urodził się 16 czerwca 1942 w Chrzanowie koło Janowa Lubelskiego. Maturę uzyskał w 1960 r. w Państwowym Liceum Ogólnokształcącym w Janowie. Studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim teologię, socjologię i historię. Pracę magisterską w zakresie socjologii przygotował pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Turowskiego. Tytuł zawodowy magistra socjologii uzyskał na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL w 1967 r. Równocześnie studiował historię na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. Magisterium uzyskał tu w 1972 przygotowawszy pracę pod kierunkiem prof. dr. hab. Zygmunta Sułowskiego. Doktorat nauk humanistycznych w zakresie historii obronił w 1982 r. na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. Dysertację doktorską pt. Działalność społeczna, wydawnicza i prasowa ks. Ignacego Kłopotowskiego przygotował pod kierunkiem prof. dr. hab. Ryszarda Bendera.
W latach 1967-1972 był bibliotekarzem w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL. W roku akademickim 1968/69 prowadził zajęcia zlecone z socjologii na Wydziale Prawa UMCS. W latach 1972-1980 pracował na stanowisku dyrektora administracyjnego w Towarzystwie Naukowym KUL. W latach 1980-1984 był redaktorem w Oddziale Lubelskim Krajowej Agencji Wydawniczej oraz w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych. W r. 1983/84 prowadził zajęcia zlecone na Wydziale Nauk Społecznych KUL. W 1984 r. został zatrudniony na etacie adiunkta w Zakładzie Socjologii UMCS. W 1988 r. opublikował monografię habilitacyjną na temat ewolucji chłopskiego systemu wartości. W 1989 roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie socjologii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Profesor Józef Styk był jednym z twórców Instytutu Socjologii UMCS. W 1991 r. został powołany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Henryka Samsonowicza na stanowisko docenta UMCS. W latach 1993-1994 był współorganizatorem Podyplomowego Studium Samorządności Wiejskiej, które wydało dyplomy 20 słuchaczom. W 1994 r. Rektor UMCS mianował go na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1990 r. zorganizował Zakład Socjologii Wsi i Miasta UMCS, którym kierował do 2012 r. W latach 1996-1999 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filozofii i Socjologii. W 1998 r. uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych. W 1998 r. został odznaczony przez Prezydenta Rzeczpospolitej Złotym Krzyżem Zasługi. W roku 2002 Rektor UMCS awansował go na stanowisku profesora zwyczajnego. Odszedł na emeryturę z dniem 30 września 2014 r. Profesor był zatrudniony ponadto w latach 1994-1999 w Instytucie Socjologii KUL (drugie miejsce pracy). Również drugim miejscem jego pracy była przez pięć lat Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Wydział Zamiejscowy w Chełmie (2003-2007). Przez 12 lat (1993-2005) prowadził zajęcia zlecone w Filii Wydziału Nauk Społecznych KUL w Stalowej Woli.
Zainteresowania naukowe Profesora Józefa Styka obejmują problematykę: socjologii wsi i rolnictwa, socjologii miasta, socjologii regionu, socjologii religii, historii społecznej, historii myśli socjologicznej oraz katolickiej nauki społecznej. Jest autorem kilkunastu publikacji książkowych oraz ponad 350 artykułów zamieszczonych w pracach zbiorowych i periodykach naukowych oraz popularnonaukowych. Pod jego redakcją lub współredakcją ukazało się około 30 prac zbiorowych. Był twórcą i redaktorem serii wydawniczej „Stare i nowe struktury społeczne w Polsce” (opublikowano 10 tomów). Szczególnie cenne są tu tomy 8-10 poświęcone Lublinowi, stanowiące pokłosie konferencji zorganizowanej w 2010 r. przez Profesora w Lubelskim Towarzystwie Naukowym. Był jednym z inicjatorów cyklicznych konferencji naukowych pod hasłem „Tradycja dla Współczesności” w Baranowie Sandomierskim, które odbywały się w latach 2007-2017. Ich instytucjonalnymi organizatorami były: Zakład Kultury Polskiej UMCS oraz Zakład Socjologii Wsi i Miasta UMCS. Efektem tego cyklu konferencji jest kilkunastotomowa seria wydawnicza publikowana pod tym samym hasłem, współredagowana przez Profesora.
Profesor Józef Styk wypromował 19 doktorów socjologii (UMCS, KUL). Był promotorem 510 magistrów (UMCS i KUL) oraz 120 licencjatów socjologii (UMCS, KUL, SWBJ). Napisał 6 recenzji dorobku naukowego w postępowaniu o nadanie tytułu profesora. Pełnił funkcję recenzenta w 15 przewodach habilitacyjnych i 50 przewodach doktorskich (UMCS, KUL, UW, UŁ, UWr, UJ, UŚl, UMK, IFiS PAN, UM w Lublinie).
Profesor Józef Styk pełnił liczne funkcje organizacyjne. Od 1967 r. należy do Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Przez dwie kadencje (1993-1997 oraz 2001-2004) był członkiem Zarządu Głównego PTS. Przez jedną kadencję wchodził w skład Głównej Komisji Rewizyjnej. Wielokrotnie uczestniczył w jury konkursu im. Floriana Znanieckiego na prace magisterskie. Przez trzy kadencje (1989-1998) pełnił funkcję Przewodniczącego Oddziału Lubelskiego PTS. Aktywnie uczestniczył w pracach sekcji PTS: Socjologii Wsi i Rolnictwa oraz Socjologii Miasta. Pełnił funkcję Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Lublinie w 1994 r. Zorganizował lub brał udział w organizowaniu około 30 konferencji naukowych i zadbał o publikację wygłoszonych tam referatów w pracach zbiorowych
Profesor jest członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego KUL oraz członkiem rzeczywistym Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Przez kilka kadencji wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk (1995-2012). W ciągu trzech kadencji był ekspertem niezależnym Polskiej Komisji Akredytacyjnej (2003-2012). Brał udział w 26 wizytacjach kierunku studiów socjologicznych na uczelniach publicznych i niepublicznych, w tym w 3 dwukrotnie. W latach 1991-2005 był przewodniczącym Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych oraz redaktorem naczelnym kwartalnika „Twórczość Ludowa” wydawanego przez to Stowarzyszenie. Od 2015 r. zasiada w Kapitule Konkursu na prace o wsi i rolnictwie pod hasłem „Polska wieś. Dziedzictwo i przyszłość” w Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
Więcej informacji o życiu i działalności Profesora Józefa Styka znajdzie Czytelnik w pracy zbiorowej przygotowanej przez jego przyjaciół, uczniów i współpracowników z okazji siedemdziesiątych urodzin. Ta księga pamiątkowa została opublikowana pt. Społeczne światy wartości pod redakcją Agnieszki Kolasy-Nowak i Wojciecha Misztala w 2012 r., wydana przez Wydawnictwo UMCS.
