Celem zadania badawczego jest analiza specyfiki wiedzy eksperckiej pod kątem jej wiarygodności, efektywności oraz społeczno-kulturowych uwikłań, uwarunkowań i transformacji. W oparciu o wybrane i stopniowo uzupełniane dziedziny eksperckości (medycyna, psychologia, psychoterapia, doradztwo, humanistyka, urban studies, polityka) zostaną przebadane sposoby zdobywania i konstruowania wiedzy eksperckiej, rozróżnione typy/modele i poziomy kompetencji eksperta. Umiejętności i zdolności eksperta będą m.in. analizowane pod kątem jego zdolności intuicyjnych i deliberatywnych oraz autorefleksji (metapoziom). Decyzje i wskazania eksperckie, zgodnie z naturalistyczną koncepcją procesów decyzyjnych (naturalistic theory of decision making), będą się odnosiły się do rzeczywistych i złożonych sytuacji decyzyjnych.
Badania będą również dotyczyły filozoficznych/antropologicznych podstaw sprawczości i podmiotowości oraz legitymizacji i granic kompetencji eksperta, kolektywnego charakteru wiedzy eksperckiej oraz możliwości i sposobów komunikowania się między ekspertami. Zespół odniesie się do pytania o granicę między wiedzą ekspercką i laicką oraz o sens określenia „ekspert laik (lay expertise). Szczególny nacisk zostanie położony na procesy decyzyjne w warunkach poznawczej niepewności: ograniczonego czasu i niedostatecznej wiedzy. Analiza będzie dotyczyła wiedzy ukrytej oraz wagi kontekstu i emocji w podejmowaniu decyzji (heurystyki).
Pozytywnej wiedzy eksperckiej towarzyszyć będą badania dotyczące społeczno kulturowych jej uwarunkowań i trudności utrzymania konsensusu między samymi ekspertami. Ponadto, badania będą dotyczyły historycznej zmienności i dynamiki wiedzy eksperckiej, złożoności diagnozowanych problemów, która często nie pozwala na jednoznaczne zaproponowanie ekspertyzy, obecność i przyczyny akceptacji opinii pseudo-ekspertów. W jaki więc sposób ekspertyzy znajdują odzwierciedlenie w decyzjach politycznych decydentów, które z kolei odzwierciedlają wybory o charakterze politycznym oraz wielkie transformacje społeczne. Społeczno-kulturowe uwarunkowania eksperckości będą miały na celu wyjaśnić współczesny kryzys „wiedzy eksperckiej” i wizerunku eksperta, a także intelektualisty (eksperta zaangażowanego) co staje się szczególnie widoczne w czasach politycznego populizmu.
Przedmiotem zainteresowań będą również współczesne koncepcje wiedzy i racjonalności eksperckiej w odniesieniu do wybranych obszarów i dziedzin badawczych oraz różnice między sposobem podejmowania decyzji przez ekspertów i laików.
Podsumowując, zespół badawczy skoncentruje się na:
Projekt umocowany przy #WFiS UMCS - Decyzja powołania Zespołu przez Dyrektora Instytutu UMCS: ZB1/2021 z dnia 07.01.2021
Patronat projektu: #osfp oraz Pracownia Filozofii Zdrowia Psychicznego PUM
Uwagi dotyczące Projektu proszę kierować do Kierownika Projektu: andrzej.kapusta@umcs.pl
