Obcy, inny… wróg? Obcość i inność w humanistyce (6-7.XII.2022)

english version

Międzynarodowa konferencja naukowa w formule online (platforma Zoom), zoraganizowana przez dr. hab. Mariolę Kuszyk-Bytniewska (Katedra Estetyki i Filozofii Kultury) oraz dr. hab. Tomasza Stefaniuka (Katedra Historii Filozofii i Filozofii Porównawczej) pracowników Instytutu Filozofii UMCS w Lublinie, w dniu 6-7 grudnia 2022 r.

Języki konferencji:

Polski i angielski (oddzielne sekcje dla wystąpień w języku polskim, oddzielne dla wystąpień w języku angielskim).

Publikacja pokonferencyjna:

Artykuły pokonferencyjne (w języku polskim) można nadsyłać do czasopisma „Kultura i Wartości”. Punkty uzyskane za publikację w tym czasopiśmie: 40.

Obszary badawcze

Do udziału w konferencji zapraszamy pracowników nauki związanych z filozofią, historią, socjologią, psychologią, politologią, kulturoznawstwem, literaturoznawstwem, pedagogiką, naukami o mediach, naukami o sztuce, filologią, religioznawstwem oraz pozostałymi naukami humanistycznymi

Opis i cele badawcze konferencji:

Barbarzyńca (gr. bárbaros, łac. barbarus) to termin, którym określano nie tylko cudzoziemca, ale także każdą osobę - w przeciwieństwie do starożytnych Greków i Rzymian - „niecywilizowaną”, „pozbawioną kultury”. Termin pozbawiony początkowo wydźwięku pejoratywnego („cudzoziemiec”) z czasem zaczął służyć do podkreślania różnic między „nami”, tj. ludźmi cywilizowanymi, a „nimi”. Z podobną funkcją - nie tylko opisującą, lecz również, a może przede wszystkim wartościującą - mamy do czynienia w przypadku określania „dzicy” (ang. savages), które w czasach europejskiego kolonializmu umożliwiało szybkie i proste nakreślenie granic między „cywilizowanym” i „niecywilizowanym” obszarem świata.

Nierzadko dramatyczne spotkania z obcym - na przykład w związku z kryzysem uchodźczym, który dotknął również UE, czy też w ogóle z wielkimi migracjami, które, jak należy przyjąć, będą się intensyfikowały - stanowią, być może, podatny grunt do kreślenia kolejnych granic między „naszym światem”, a obszarami zamieszkiwanymi przez „dzikich” i „barbarzyńców”. Czy z podobnymi podziałami nie spotykamy się również w naszych czasach, w dyskursie publicznym, w naszym opisywaniu i wyjaśnianiu rzeczywistości? Współczesnemu Obcemu trudno stać się kimś nam bliskim; czym jest to spowodowane? Czy „obcość” to wyłącznie kwestia pewnej świadomości (i tożsamości); czy też może istnieją również jakieś poza-subiektywne przesłanki do uznania kogoś są obcego? Czy obcość koniecznie musi być czymś, co uwidacznia się na pierwszy rzut oka? Być może Obcy niekoniecznie musi być osobą o innym kolorze skóry czy ubiorze, posługującą się innym językiem; być może „obcy” (przynajmniej dla nas) jest sam jego sposób myślenia i opisywania rzeczywistości? Czy spotykanie się z Obcym może dokonywać się również w ramach tej samej kultury, tego samego języka, tych samych lub przynajmniej podobnych doświadczeń społecznych? Czy Obcy bywa zawsze rozpoznany; czy też przeciwnie, kiedy można mieć do czynienia z obcością skutecznie skrywaną i w pewnym sensie „nienarzucającą się”?

Wśród proponowanych do omówienia zagadnień znajdują się m.in. następujące kwestie:

  • Inność i obcość  w perspektywie filozoficznej (filozofia europejska i pozaeuropejska)
  • Inni i obcy w ujęciu religijnym, również w odniesieniu do duchowości człowieka
  • Inności i obcość kultur i społeczeństw - zarówno w czasach minionych, jak obecnie
  • Obcość polityczna, również w odniesieniu do przynależności do tego samego społeczeństwa
  • Obcość i inność w literaturze i sztuce (również w kulturze popularnej)
  • Czy Inny to (zawsze) Obcy? W jakich okolicznościach i dlaczego Innego uznajemy za Obcego?
  • Obcy i Inny w mediach (obcość i sposoby jej ukazywania w masmediach i w Internecie)
  • Obcy jako przedmiot badań naukowych - w filozofii, naukach społecznych, naukach o religii, naukach o kulturze, historii, psychologii, literaturoznawstwie, językoznawstwie
  • Tradycyjne wyobrażenia o obcych - w folklorze, doświadczeniu religijnym, mowie (języku)
  • Podmiotowość a uprzedmiotawianie Obcego i Innego

Do udziału w konferencji zaproszono prelegentów reprezentujących różne ośrodki akademickie i różne doświadczenia kulturowe, pragnących wziąć udział w dyskusji dotyczących inności i obcości - w ujęciu nauk humanistycznych.

Program konferencji - link

 

Stranger, Other… Enemy? Strangeness and otherness in the humanities

International academic conference (online, Zoom)

Conference languages

English and Polish (separate sections for presentations in English, separate sections for presentations in Polish).

Post-conference publication

Post-conference papers (in Polish) may be submitted to the journal "Kultura i Wartości” (“Culture and Values").

Research areas

We invite academics related to philosophy, history, sociology, psychology, political science, cultural studies, literary studies, pedagogy, media sciences, art sciences, philology, religious studies and other humanities to participate in the conference

Description and research goals of the conference

‘Barbarian’ (Greek bárbaros, Latin barbarus) was a term used to describe not only a foreigner, but also any person - unlike the ancient Greeks and Romans - "uncivilized", of "devoid of (real) culture". The term, initially devoid of pejorative overtones ("foreigner"), with time began to be used to emphasize the differences between "us", i.e. civilized people, and "them". We deal with a similar function - not only describing, but also, and perhaps most of all evaluating - in the case of the term "savages", which in the times of European colonialism allowed for a quick and simple drawing of the boundaries between "civilized us" and "uncivilized them".

Often dramatic meetings with a stranger - for example in connection with the refugee crisis that also affected the EU, or in general with the great migrations that will probably intensify - may be the appropriate ground for drawing new boundaries between “our (civilized) world” and areas inhabited by “savages” and “barbarians”. Do we not encounter similar divisions in our times, in public discourse, in our description and explanation of reality? May a stranger also be someone close to us; if so, how? Is "strangeness" just a matter of a certain consciousness and identity, or are there also some non-subjective reasons for recognizing someone as a stranger? Does strangeness necessarily show up at first glance? Perhaps a stranger does not necessarily have to be a person of a different skin color or clothing, speaking a different language? Can meeting a stranger also take place within the same culture, the same language, the same or at least similar social experiences? Is the Stranger always recognized, or on the contrary, we may deal with a strangeness that is effectively hidden and in a sense "non-imposing"?

Among the issues to be discussed during the conference there are, among others, the following:

  • Otherness and strangeness in a philosophical perspective (European and non-European philosophy)
  • Others and strangers in religious terms, also in relation to human spirituality
  • Otherness and strangeness of cultures and societies - both in the past and today
  • Political strageness, also in relation to members of the same society
  • Strangeness and otherness in literature and art (also in popular culture)
  • Is Other always a Stranger? Under what circumstances and why do we consider Other a Stranger?
  • Strangeness and otherness in the media (ways of showing it in the mass media and on the Internet)
  • Other[-ness] and stranger[-ness] as a subjects of scientific research - in philosophy, social sciences, religious sciences, cultural sciences, history, psychology, literary studies and linguistics
  • Traditional images of strangers - in folklore, religion, speech (language) etc.
  • Subjectivity and the objectification of Stranger and Other

We invite speakers representing various academic centers and various cultural experiences, who wish to take part in discussions about otherness and strangeness, from the perspective of the humanities, to participate in the conference.

Conference program - link