Zespół badawczy: Magdalena Jaszek, Anna Matuszewska, Dawid Stefaniuk
Zarażenia pasożytnicze są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych chorób występujących zarówno u ludzi, zwierząt oraz roślin, a także przyczyną milionów zachorowań oraz zgonów rocznie. Ich progresja jest związana ze zjawiskami takimi jak zmiany klimatyczne, zwiększona migracja ludzi i zwierząt co bezpośrednio wpływa na ich transmisję. Niestety problem zarażeń pasożytniczych mimo istniejących procedur terapeutycznych nadal pozostaje nierozwiązany. Wynika to m. in. z faktu, że stosowanie dostępnych leków przeciwpasożytniczych z podobnych grup, często w nieoptymalnych dawkach, połączone z szeroko zakrojonymi działaniami profilaktycznymi niestety przyczynia się do nabywania oporności pasożytów na te substancje. Według prognoz naukowych w ciągu najbliższych 20 lat obecnie stosowane związki stracą swoją skuteczność terapeutyczną. Ponadto problemem w stosowaniu leków syntetycznych są skutki uboczne oraz obecność ich pozostałości w żywności i środowisku naturalnym. Dlatego też, istnieje rzeczywista potrzeba prowadzenia szeroko zakrojonych badań przesiewowych pod kątem nowych substancji przeciwpasożytniczych wykazujących szeroką swoistość i nowe mechanizmy działania. Niezwykle bogatym źródłem substancji o potencjalnych własnościach przeciwnicieniowych są grzyby w tym gatunki rozkładające drewno. Naukowcy potwierdzili zdolność grzybów do wytwarzania substancji przeciwpasożytniczych, które mogą unieruchamiać nicienie i wykorzystywać je jako źródło substancji odżywczych. Realizowane we współpracy z Katedrą i Zakładem Biologii z Genetyką Uniwersytetu Medycznego w Lublinie badania dotyczą poszukiwania nowych preparatów przeciwnicieniowych wśród tej niezwykle interesującej grupy organizmów. Badania oparto na wynikach analiz wstępnych, które wykazały wysoką aktywność przeciwnicieniową frakcji niskocząsteczkowych metabolitów wtórnych izolowanych z sekretomu grzyba białej zgnilizny drewna Cerrena unicolor. Część wyników uzyskało już ochronę patentową. Głównym modelem badawczym są w tym przypadku nicienie z rodzaju Rhabditis. Nicienie te w środowisku naturalnym bytują na rozkładających się resztkach roślinnych i grzybowych, bogatych w mikroorganizmy. Mogą one być one przyczyną infekcji zewnętrznego przewodu słuchowego, przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych u ludzi, co zwiększa potencjał doświadczalny tego modelu poza agronomią również o zastosowania w medycynie czy weterynarii.
