Instytut Nauk Biologicznych

Kierownik Katedry

prof. dr hab. Piotr Wlaź
ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin
pokój 24B, tel. 81 537 59 34
mail: piotr.wlaz@mail.umcs.pl 

Nauczyciele akademiccy

prof. dr hab. Piotr Wlaź
dr hab. Dorota Nieoczym
dr hab. Katarzyna Socała
dr Aneta Unkiewicz-Winiarczyk
dr Mateusz Pieróg

Pracownicy wspierający badania i dydaktykę

mgr inż Nina Kowalczyk

Doktoranci

mgr Nikola Gapińska

Historia Katedry

Katedra Fizjologii Zwierząt powstała w lutym 1956 roku. Kuratorem, a od marca 1958 roku kierownikiem Katedry był doc. dr Stanisław Dłużewski. Od 1960 do 1966 roku Katedrą Fizjologii Zwierząt kierował kurator - prof. dr hab. Wiesław Hołobut, który zainicjował badania z zakresu hematologii ptaków i ssaków oraz metabolizmu oddechowego bezkręgowców. W 1966 roku kierownictwo Katedry objął doc. dr hab. Jerzy Cytawa, który pełnił tę funkcję do 1972 roku. Główną tematyką badawczą była wówczas ośrodkowa regulacja czynności pokarmowych, a także badania nad przemianą oddechową larw motyli i kilku gatunków krocionogów. W roku 1970 Katedrę przemianowano na Zakład Fizjologii Zwierząt. W latach 1972–1998 kierownikiem Zakładu był prof. dr hab. Eligiusz Modrzejewski. W tym okresie podjęto badania nad genetyczną kontrolą procesów hemodynamicznych u zwierząt oraz nad wpływem różnych czynników środowiskowych na organizm zwierząt kręgowych i bezkręgowych. Kolejnym kierownikiem Zakładu była prof. dr hab. Kazimiera Gromysz-Kałkowska (1998–2002), a od 2002 roku funkcję tę pełnił prof. dr hab. Piotr Wlaź. Z dniem 1 października 2019 roku Zakład Fizjologii Zwierząt przekształcony został w Katedrę Fizjologii Zwierząt i Farmakologii.

Aktualna tematyka badawcza

• Mechanizmy powstawania i sposoby leczenia wybranych chorób neurologicznych i psychiatrycznych (padaczka, depresja, stany lękowe)
• Typowanie związków (pochodzenia naturalnego i syntetycznych) o potencjalnym działaniu przeciwdrgawkowym, przeciwdepresyjnym i przeciwlękowym
• Badania toksykologiczne nowych substancji i ocena interakcji między badanymi lekami/substancjami.

Projekty badawcze

1. Fuga 5 (NCN) (2016–2019) „Rola receptora GPR39 w zaburzeniach drgawkowych”. Kierownik projektu:dr Urszula Doboszewska
2. Miniatura 1 (NCN) (2017–2018) „Wpływ kannabidiolu na aktywność nowych leków przeciwpadaczkowych w modelach drgawek indukowanych elektrycznie u myszy”. Kierownik projektu: dr Katarzyna Socała
3. Iuventus Plus (MNiSW) (2015–2016) „Ocena przeciwdepresyjnego działania sildenafilu (selektywnego inhibitora fosfodiesterazy 5) i jego wpływu na terapię przeciwdepresyjną u myszy”. Kierownik projektu: dr Katarzyna Socała
4. Iuventus Plus (MNiSW) (2012–2013) „Wpływ sildenafilu na aktywność drgawkową oraz działanie wybranych leków przeciwpadaczkowych w modelu drgawek psychomotorycznych wywoływanych prądem elektrycznym o częstotliwości 6 Hz u myszy”. Kierownik projektu: dr Dorota Nieoczym
5. Grant badawczy (KBN) (2008–2011) „Wpływ sildenafilu na działanie klasycznych i nowych leków przeciwpadaczkowych w modelach napadów padaczkowych u myszy. Badania farmakodynamiczne i farmakokinetyczne”. Kierownik projektu: prof. dr hab. Piotr Wlaź

Patenty

Patent Nr PL 222757 (Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej); 2016
„Sposób konserwacji nasienia knura”. Twórcy: Waldemar Andrzej Turski, Paweł Milart, Piotr Wlaź

Współpraca naukowa

Katedra Fizjologii Zwierząt i Farmakologii współpracuje z innymi jednostkami naukowymi uczelni lubelskich: Uniwersytet Medyczny (Katedra i Zakład Farmakologii z Farmakodynamiką, Katedra Farmacji Stosowanej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej, Katedra i Zakład Patofizjologii, II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym).

Ponadto, współpracujemy z następującymi ośrodkami krajowymi: Uniwersytet Jagielloński (Katedra Chemii Farmaceutycznej, Katedra Farmakodynamiki oraz Zakład Farmakokinetyki i Farmacji Fizycznej, Wydział Farmaceutyczny), Uniwersytet Medyczny w Łodzi (Zakład Biochemii, Międzywydziałowa Katedra Chemii i Biochemii Medycznej).  

Katedra Fizjologii Zwierząt i Farmakologii prowadzi również współpracę z ośrodkami zagranicznymi:  Department of Pharmacology, Toxicology and Pharmacy, University of Veterinary Medicine, Hannover (Germany), The Centre for Molecular Medicine Norway, Oslo (Norway).

Nagrody i wyróżnienia

• Dr hab. Katarzyna Socała - Nagroda indywidualna Rektora UMCS za wysoko punktowany artykuł naukowy (2019)
• Dr Urszula Doboszewska - The Heinz-Zumkley-Prize of the Society for Minerals and Trace Elements  (2019)
• Dr Urszula Doboszewska - Nagroda indywidualna Rektora UMCS za wysoko punktowany artykuł naukowy (2018)
• Prof. dr hab. Piotr Wlaź, dr hab. Katarzyna Socała, dr Dorota Nieoczym, dr Mateusz Pieróg - Nagroda zespołowa Rektora UMCS za cykl publikacji (2018, 2017, 2016, 2015, 2013)
• Dr Aneta Unkiewicz-Winiarczyk - Nagroda indywidualna Rektora UMCS za osiągnięcia dydaktyczne (2015)
• Dr Mateusz Pieróg - Nagroda zespołowa III stopnia Rektora UMCS za organizację Drzwi Otwartych na Wydziale Biologii i Biotechnologii w latach 2012–2013 (2014)
• Dr hab. Dorota Nieoczym - Stypendium START dla młodych uczonych Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2013)
• Dr hab. Katarzyna Socała - Stypendium START dla młodych uczonych Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2013)

Najważniejsze publikacje

• Poleszak E., Wośko S., Sławinska K., Wyska E., Szopa A., Sobczyński J., Wróbel A., Doboszewska U., Wlaź P., Wlaź A., Szponar J., Skalecki P., Serefko A. (2019) Ligands of the CB2 cannabinoid receptors augment activity of the conventional antidepressant drugs in the behavioural tests in mice. Behav Brain Res 378:112297.
• Kamiński K., Socała K., Zagaja M., Andres-Mach M., Abram M., Jakubiec M., Pieróg M., Nieoczym D., Rapacz A., Gawel K., Esguerra C.V., Latacz G., Lubelska A., Szulczyk B., Szewczyk A., Łuszczki J.J., Wlaź P. (2019) N-Benzyl-(2,5-dioxopyrrolidin-1-yl)propanamide (AS-1) with hybrid structure as a candidate for a broad-spectrum antiepileptic drug. Neurotherapeutics doi: 10.1007/s13311-019-00773-w
• Socała K., Wyska E., Szafarz M., Nieoczym D., Wlaź P. (2019b) Acute effect of cannabidiol on the activity of various novel antiepileptic drugs in the maximal electroshock- and 6Hz-induced seizures in mice: Pharmacodynamic and pharmacokinetic studies. Neuropharmacology 158:107733.
• Domin H., Piergies N., Pięta E., Wyska E., Pochwat B., Wlaź P., Śmiałowska M., Paluszkiewicz C., Szewczyk B. (2019) Characterization of the brain penetrant neuropeptide Y Y2 receptor antagonist SF-11. ACS Chem Neurosci 10:3454-3463.
• Nieoczym D., Socała K., Jedziniak P., Wyska E., Wlaź P. (2019) Effect of pterostilbene, a natural analog of resveratrol, on the activity of some antiepileptic drugs in the acute seizure tests in mice. Neurotox Res 36:859-869.
• Socała K., Mogilski S., Pieróg M., Nieoczym D., Abram M., Szulczyk B., Lubelska A., Latacz G., Doboszewska U., Wlaź P., Kaminski K. (2019) KA-11, a novel pyrrolidine-2,5-dione derived broad-spectrum anticonvulsant: its antiepileptogenic, antinociceptive properties and in vitro characterization. ACS Chem Neurosci 10:636-648.
• Doboszewska U., Młyniec K., Wlaź A., Poleszak E., Nowak G., Wlaź P. (2019) Zinc signaling and epilepsy. Pharmacol Ther 193:156-177.
• Kędzierska E., Dąbkowska L., Obierzyński P., Polakowska M., Poleszak E., Wlaź P., Szewczyk K., Kotlińska J. (2018) Synergistic action of sodium selenite with some antidepressants and diazepam in mice. Pharmaceutics 10(4):270.
• Szopa A., Poleszak E., Doboszewska U., Herbet M., Świąder K., Wyska E., Serefko A., Wlaź A., Korga A., Ostrowska M., Jus P., Jedynak S., Dudka J., Wlaź P. (2018) Withdrawal of caffeine after its chronic administration modifies the antidepressant-like activity of atypical antidepressants in mice. Changes in cortical expression of Comt, Slc6a15 and Adora1 genes. Psychopharmacology (Berl) 235:2423-2434.
• Socała K., Nieoczym D., Pieróg M., Wyska E., Szafarz M., Doboszewska U., Wlaź P. (2018) Effect of tadalafil on seizure threshold and activity of antiepileptic drugs in three acute seizure tests in mice. Neurotox Res 34(3):333-346.
• Pieróg M., Guz L., Doboszewska U., Poleszak E., Wlaź P. (2018) Effects of alprazolam treatment on anxiety-like behavior induced by color stimulation in adult zebrafish. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 82:297-306.
• Nieoczym D., Socała K., Wlaź P. (2018) Evaluation of the role of different neurotransmission systems in the anticonvulsant action of sildenafil in the 6 Hz-induced psychomotor seizure threshold test in mice. Biomed Pharmacother 107:1674-1681.
• Pytka K., Socała K., Rapacz A., Nieoczym D., Pieróg M., Grybos A., Siwek A., Waszkielewicz A., Wlaź P. (2017) HBK-14 and HBK-15, triple 5-HT1A, 5-HT7 and 5-HT3 antagonists with potent antidepressant- and anxiolytic-like properties, increase seizure threshold in various seizure tests in mice. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 79:378-385.
• Doboszewska U., Wlaź P., Nowak G., Radziwon-Zaleska M., Cui R., Mlyniec K. (2017) Zinc in the monoaminergic theory of depression: its relationship to neural plasticity. Neural Plast 2017:3682752.
• Wróbel A., Doboszewska U., Rechberger E., Wlaź P., Rechberger T. (2017) SN003, a CRF1 receptor antagonist, attenuates depressive-like behavior and detrusor overactivity symptoms induced by 13-cis-retinoic acid in rats. Eur J Pharmacol 812:216-224.
• Socała K., Nieoczym D., Kowalczuk-Vasilev E., Wyska E., Wlaź P. (2017) Increased seizure susceptibility and other toxicity symptoms following acute sulforaphane treatment in mice. Toxicol Appl Pharmacol 326:43-53.
• Szopa A., Doboszewska U., Herbet M., Wośko S., Wyska E., Świąder K., Serefko A., Korga A., Wlaź A., Wróbel A., Ostrowska M., Terlecka J., Kanadys A., Poleszak E., Dudka J., Wlaź P. (2017) Chronic treatment with caffeine and its withdrawal modify the antidepressant-like activity of selective serotonin reuptake inhibitors in the forced swim and tail suspension tests in mice. Effects on Comt, Slc6a15 and Adora1 gene expression. Toxicol Appl Pharmacol 337:95-103.
• Socała K., Wlaź P. (2016) Evaluation of the antidepressant- and anxiolytic-like activity of alpha-spinasterol, a plant derivative with TRPV1 antagonistic effects, in mice. Behav Brain Res 303:19-25.
• Wlaź P., Socała K., Nieoczym D., Żarnowski T., Żarnowska I., Czuczwar S.J., Gasior M. (2015) Acute anticonvulsant effects of capric acid in seizure tests in mice. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 57:110-6.
• Socała K, Nieoczym D, Pieróg M, Wlaź P. (2015) α-Spinasterol, a TRPV1 receptor antagonist, elevates the seizure threshold in three acute seizure tests in mice. J Neural Transm (Vienna). 122(9):1239-47.
• Socała K., Nieoczym D., Pieróg M., Wlaź P. (2015) Role of the adenosine system and glucose restriction in the acute anticonvulsant effect of caprylic acid in the 6 Hz psychomotor seizure test in mice. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 57:44-51.