RYS HISTORYCZNY
Kolekcja botanicznaInstytutu Nauk Biologicznych UMCS jest jedną z największych w Polsce, znajdującą się na światowej liście zielników wyszczególnionych w Index Herbariorum pod akronimem LBL (http://sweetgum.nybg.org/science/ih/). Tworzenie zbiorów zasuszonych roślin w postaci arkuszy zielnikowych zainicjował w 1945 r. prof. Józef Motyka, wybitny lichenolog, który przybył ze Lwowa, gdzie przed wojną i w czasie okupacji niemieckiej pracował na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza (obecnie Lwowski Uniwersytet Narodowy). Profesor przywiózł ze sobą bogatą literaturę lichenologiczną oraz pełny nakład lwowskiego wydania monografii rodzaju Usnea. Dwa lata później opiekę merytoryczną nad kolekcją przejął prof. Dominik Fijałkowski (do 1992 r.), następnie prof. Kazimierz Karczmarz (1992-2003), a od 2005 roku prof. Wiesław Mułenko.
Dane o zielniku znajdują się w opracowaniu monograficznym charakteryzującym stan polskich zbiorów naukowych (Mirek Z. 1997. Polish Herbaria – Polish Botanical Studies. Inst. Bot. Pol. Acad. Sci., Kraków), natomiast szczegółowe dane zamieszczono w specjalnej publikacji przygotowanej przez prof. dra hab. Piotra Köhlera z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2007), który szczegółowo opisał historię i zasoby kolekcji, w dużej części należącej do istniejącego wówczas jeszcze Zakładu Systematyki Roślin [Köhler P., 2007. Zarys historii zielnika roślin naczyniowych Lubelszczyzny Zakładu Systematyki Roślin Instytutu Biologii UMCS w Lublinie (do 2003 r.). Kwart. Historii Nauki i Techniki. R. 52(1): 191-216].
Zgromadzone materiały zielnikowe wchodziły w skład różnych jednostek organizacyjnych Wydziału, tj. Zakładu Systematyki i Geografii Roślin, Zakładu Botaniki Ogólnej, Zakładu Botaniki i Mykologii, Zakładu Geobotaniki oraz Zakładu Ekologii. Od roku 2019 znajdują się w Katedrze Botaniki, Mykologii i Ekologii powstałej w wyniku połączenia wszystkich wymienionych powyżej jednostek.
OPIS
Kolekcja botaniczna obejmuje rośliny naczyniowe, rośliny zarodnikowe (mchy, wątrobowce i glewiki) oraz glony. Zbiory roślin naczyniowych liczą około 175 000 arkuszy, mszaki (mchy, wątrobowce i glewiki) reprezentowane są przez około 37 000 okazów, a glony przez 2 000. Ich pełny spis będzie możliwy dopiero po skomputeryzowaniu całości zbiorów.
Badania botaniczne, dzięki którym powstała znacząca część kolekcji, prowadzono m.in. w makroregionie lubelskim, w granicach najważniejszych jednostek fizjograficznych (Wyżyna Lubelska, Wyżyna Zachodniowołyńska, Polesie, Roztocze, Lasy Janowskie, a także w Bieszczadach, Beskidach i na Pojezierzu Mazurskim, w tym w parkach narodowych znajdujących się w ich granicach (np. Roztoczańskim i Poleskim). Wiele zbiorów pochodzi obszarów południowo-wschodniej Polski, gdzie prowadzono badania wzdłuż dolin głównych rzek tego regionu (Wisły, Bugu, czy Sanu).
Obfite zbiory mchów i wątrobowców pochodzą także z badań prowadzonych w innych krajach europejskich oraz w Azji. Zielnik zawiera m.in. typy nomenklatoryczne nowo opisanych dla nauki gatunków, zwłaszcza wśród mszaków, które były gromadzone lub opracowywane przez prof. Kazimierza Karczmarza. Wśród tego typu zbiorów znajdują się również liczne próby glebowe, utwory skalne i skamieliny. Bardzo obfite i cenne materiały pochodzą z sześciu międzynarodowych wypraw naukowych na Spitsbergen, do Mongolii i Wschodniej Ukrainy oraz ze wspólnych badań prowadzonych we współpracy z ośrodkami naukowymi na Litwie, Ukrainie i Białorusi. Ponadto w zielniku znajdują się okazy roślin pochodzące z kilku krajów południowej Europy (Włochy, Francja, Grecja, Węgry).
W zbiorach Wydziału na szczególną uwagę zasługuje ikonoteka roślin wyższych, przywieziona po wojnie z Uniwersytetu im. S. Batorego w Wilnie przez Profesora Piotra Wiśniewskiego, pierwszego kierownika Katedry Botaniki Ogólnej.
Dodatkowe informacje na temat kolekcji znajdują się w artykule pt.: "Zbiory naukowe Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie" opublikowanym w czasopiśmie "KOSMOS".
LOKALIZACJA
 |
 |
 |
