Początki kolekcji mszaków są związane z badaniami prowadzonymi przez prof. dr. Kazimierza Karczmarza (1933–2011), który ukończył Wydział Biologii i Nauk o Ziemi UMCS w 1957 roku. Jednakże już rok wcześniej (1956) został zatrudniony na etacie asystenta w Katedrze Systematyki i Geografii Roślin kierowanym przez prof. J. Motykę. W latach 1992-2000 pełnił funkcję kierownika Zakładu Systematyki i Geografii Roślin. Odbył staże naukowe w znanych ośrodkach w Leningradzie, Kijowie, Helsinkach, Wiedniu i Jenie. Uczestniczył także w wielu międzynarodowych ekspedycjach naukowych do Azji Środkowej, Indii, Nepalu i na Półwysep Kola.
Profesor Kazimierz Karczmarz był uznanym w Polsce i za granicą biologiem, badaczem mchów i wątrobowców. Zgromadzone podczas wyjazdów okazy pozwoliły na opracowanie flory mszaków Mongolii, Azji Środkowej i Spitsbergenu. Do ważnych osiągnięć naukowych Profesora należy m.in. opisanie 3 nowych dla nauki gatunków z rodzaju Calliergon oraz ponad 20 taksonów innej rangi, 3 nowych gatunków drzewiastych z górnej kredy, a także 3 nowych zbiorowisk mszaków. W lubelskim herbarium briologicznym znajdują się typy wielu gatunków rodzaju Calliergon, jakie podczas tworzenia monografii tego rodzaju pozyskał Profesor Karczmarz z wielu światowych zielników. Światowa monografia jego autorstwa A Monograph of the Genus Calliergon (Sull.), choć była wydana w 1971 roku, a jest do dziś aktualna i cytowana.
Profesor Kazimierz Karczmarz, zapisał się w historii polskiej briologii nie tylko jako badacz oraz autor wielu opracowań florystycznych i taksonomicznych. Aktywnie działał w Polskim Towarzystwie Botanicznym i przez dwie kadencje, w latach 1983-1989, przewodniczył Sekcji Briologicznej PTB. Ambicją Zarządu Sekcji pod jego kierownictwem była popularyzacja wiedzy briologicznej w środowisku naukowym i szkolnym, a także przygotowanie briologicznych charakterystyk parków narodowych i rezerwatów dla potrzeb ochrony przyrody. Z jego inicjatywy podjęto prace nad przygotowaniem bibliografii briologicznej z obszaru Polski, zakończonej opublikowaniem w roku 1994 pierwszego tomu obejmującego lata 1786-1986 (Karczmarz K., Bloch M. 1994. Polska bibliografia briologiczna. Tom I (1786-1986). Wyd. UMCS, Lublin)
Z Profesorem Karczmarzem współpracowała ściśle czwórka lubelskich briologów – dr Helena Mamczarz, dr Mirosława Bloch, mgr Marek Bloch i mgr Anna Kornijów. Osoby te wspólnie z Profesorem wzbogaciły lubelski zielnik mchów i wątrobowców (LBL B, LBL H). Są to zbiory głównie z Lubelszczyzny (Roztocze i Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie), NE Polski (Puszcza Białowieska, Suwalszczyzna), Karpat (przede wszystkim Pieniny, Beskid Sądecki i B. Niski) i Kotliny Sandomierskiej oraz alegaty z licznych podróży naukowych, m.in. do Europy Zachodniej, Rosji i Azji Środkowo-Wschodniej.
Znaczący udział w powiększaniu zbiorów biologicznych ma także dr Robert Zubel, który po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz po obronie doktoratu z zakresu briologii (wątrobowce Pasma Mogielicy i Łopienia w Beskidzie Wyspowym), w latach 2006-2018 prowadził badania w ośrodku lubelskim, rozpoczynając studia nad mszakami Roztocza. W tym czasie nie tylko zgromadził bogate zbiory mchów i wątrobowców, ale także uporządkował dotychczasowe zbiory naukowe znajdujące się w kolekcji jednostki.
Na szczególną uwagę zasługują zbiory mchów i wątrobowców Antona J. Grawa, badającego florę mszaków Śląska. Ten cenny zbiór powstawał w latach 30. i 40. XX wieku. Część tej kolekcji znajduje się w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu (Stebel A., Nowak A. 2005. The bryophyte collection In the Opole Silesia Museum in Opole. Nature Journal 38: 5–13; Stebel A., Nowak A. 2005. Bryophytes collection in the Museum of Upper Silesia in Bytom. Nature Journal 38: 15–25). Druga część znajduje się w zielniku Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS, jednakże nie wiadomo, w jaki sposób znalazła się w Lublinie. Wydaje się, że są to części jednego zielnika, gdyż okazy z Muzeum Śląska Opolskiego nie są dubletami okazów lubelskich. Przechowywana u nas kolekcja także została szczegółowo opracowana (Stebel A., Zubel R. 2018. Kolekcja mszaków A. Grawa w zielniku Zakładu Botaniki i Mykologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Fragmenta Naturae 51: 66–24).
Drugą ważną kolekcją briologiczną, ciągle wymagającą specjalistycznego opracowania, są zbiory pochodzące ze Spitsbergenu, zebrane przez prof. F. Święsa. Kolekcja obejmuje ponad 1000 alegatów. Obecnie zbiory przygotowano do rewizji taksonomicznej przez specjalistów.
WYBRANE OKAZY MCHÓW
WYBRANE OKAZY WĄTROBOWCÓW
