Instytut Nauk Biologicznych

Doktoranci

mgr Mateusz Ścibiorski

Historia Katedry

Początki Katedry Anatomii Funkcjonalnej i Cytobiologii sięgają 1946 roku, kiedy to powołano do życia  Katedrę Anatomii Porównawczej. W 1948 roku przyłączono do Katedry istniejące od 1946 roku muzeum. Od tego momentu Katedra posiadała dwa Zakłady: Anatomii Porównawczej Kręgowców oraz Muzeum Zoologiczne. W 1970 roku Katedrę przemianowano na Zakład Anatomii Porównawczej, z którego po przyłączeniu byłej Katedry Antropologii oraz Muzeum Zoologicznego utworzono Zakład Anatomii Porównawczej i Antropologii. W 2001 roku  powstała w Zakładzie pracownia mikroskopii konfokalnej. W grudniu 2008 roku Muzeum Zoologiczne przekształcono w odrębną pracownię Wydziału. W 2019 roku Zakład Anatomii Porównawczej i Antropologii został przekształcony w Katedrę Anatomii Funkcjonalnej i Cytobiologii.

Kierownicy Katedry: prof. dr Kazimierz Sembrat (1946-1948); prof. dr August Dehnel (1948-1962); prof. dr Mirosław Chicewicz (1962-1966); prof. dr hab. Jerzy Kubik (1966-1996); prof. dr hab. Antoni Gawron (1996-2018); dr hab. Joanna Jakubowicz-Gil od października 2018 roku.

Aktualna tematyka badawcza

• Molekularne mechanizmy indukcji zaprogramowanej śmierci
• Przeciwnowotworowe właściwości związków pochodzenia naturalnego
• Indukcja procesów naprawczych i regeneracyjnych poprzez stymulowanie osi jelitowo-kostnej związkami pochodzenia naturalnego
• Programowanie prenatalne a struktura i funkcjonowanie jajnika
• Badania biomorfologiczne i populacyjne wybranych gatunków Micromammalia na terenach południowo-wschodniej Polski

Projekty badawcze

1. BIOSTRATEG 2 (NCBR) (2016-2020) „Strategia zapewnienia i ewaluacji bazy tanich, efektywnych i bezpiecznych paszowych surowców energetycznych do produkcji zwierzęcej w oparciu o zasoby krajowe ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych odmian żyta”.  Konsorcjum ENERGYFEED.  Kierownik projektu: dr Tomasz Schwarz (Uniwersytet Rolniczy w Krakowie). Kierownik zadania nr 9: dr hab. Piotr Dobrowolski

1. MINIATURA 1 (NCN) (2017-2018) „Wpływ kwasu β-hydroksy-β-metylomasłowego (HMB) podawanego prenatalnie na strukturę i funkcjonowanie jajnika nowo narodzonych prosiąt”. Kierownik projektu: dr Monika Hułas-Stasiak

Współpraca naukowa

Katedra Anatomii Funkcjonalnej i Cytobiologii współpracuje z innymi jednostkami uczelni lubelskich: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Laboratorium Mikroskopii Konfokalnej i Elektronowej, Interdyscyplinarne Centrum Badań Naukowych, Wydział Biotechnologii i Nauk o Środowisku), UMCS (Instytut Fizyki, Katedra Biofizyki), Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki (Zakład Biologii Medycznej), Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4 (Klinika Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej), Uniwersytet Medyczny (I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii), Uniwersytet Przyrodniczy (Katedra Anatomii i Histologii Zwierząt, Katedra Fizjologii Zwierząt, Katedra Fizyki, Wydział Weterynarii). Ponadto, współpracujemy z następującymi ośrodkami krajowymi: Uniwersytet Rzeszowski (Katedra Nauk Morfologicznych, Zakład Histologii i Embriologii, Wydział Medycyny), Uniwersytet Jagielloński (Zakład Endokrynologii), Państwowy Instytut Badawczy Produkcji Zwierząt, Balice/Kraków (Katedra Żywienia Zwierząt i Nauk o Paszach), Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (Katedra Hodowli Trzody Chlewnej i Małych Przeżuwaczy), PAN Kraków (Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt), PAN Warszawa (Muzeum i Instytut Zoologii), Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach, Uniwersytet Gdański (Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców), Instytut Badawczy Leśnictwa w Raszynie (Zakład Ekologii Lasu).

Katedra Anatomii Funkcjonalnej i Cytobiologii prowadzi również współpracę z ośrodkami zagranicznymi: CQ-Vila Real, Chemistry Research Centre, Chemistry Department, University of Trás-os-Montes e Alto Douro (Portugal), State Scientific Research Control Institute of Veterinary Medicinal Products and Feed Additives, Lwów (Ukraine), School of Physiology, University of the Witwatersrand, Parktown (South Africa), Department of Biology, Lund University, Lund (Sweden), Department of Physiological Sciences, Division of Molecular and Cellular Physiology, Lund University, Lund (Sweden).

Nagrody i wyróżnienia

• Dr hab. Bożena Pawlikowska-Pawlęga - Nagroda Zespołowa Rektora UMCS (2014)
• Dr hab. Joanna Jakubowicz-Gil - Nagroda Zespołowa Rektora UMCS (2014, 2016, 2019)
• Dr Monika Hułas-Stasiak - Nagroda Zespołowa Rektora UMCS (2014)
• Dr Monika Hułas-Stasiak Nagroda za zajęcie II miejsca w konkursie na najlepszy poster „Regulacja folikulogenezy przez czynniki wzrostu w jajniku prosiąt poddanych prenatalnemu działaniu β-hydroksy-β-metylomaślanu” 52 Zjazd Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików, Białystok, 13-16 września 2018.
• Mgr Adrian Zając - Nagroda im prof. Bolesława Skarżyńskiego za najlepszy artykuł Postępów Biochemii (2018)
• Mgr Jerzy Wydrych – Nagroda Indywidualna I stopnia Rektora UMCS (2015) 

Najważniejsze publikacje

• Lemieszek M.K., Nunes, F.M., Marques  G., Rzeski W. Cantharellus cibarius branched mannans inhibits colon cancer cells growth by interfering with signals transduction in NF-ĸB pathway. International Journal of Biological Macromolecules, 2019; 134,770-780.
• Lemieszek M.K., Nunes F.M., Rzeski W. Branched mannans from the mushroom Cantharellus cibarius enhance the anticancer activity of natural killer cells against human cancers of lung and colon. Food and Function 2019; 10(9), 5816-5826.
• Lemieszek M.K., Marques, P.S., Ribeiro M., Ferreira D., Marques  G., Chaves R., Pozarowski P., Nunes, F.M ., Rzeski W. Mushroom small RNAs as potential anticancer agents: a closer look at Cantharellus cibarius proapoptotic and antiproliferative effects in colon cancer cells. Food and Function, 2019; 10(5), 2739-2751.
• Kozioł E., Luca S.V., Marcourt L., Nour M., Hnawia E., Jakubowicz-Gil J., Paduch R., Mroczek T., Wolfender J.-L., Skalicka-Woźniak K. Efficient extraction and isolation of skimmianine from New Caledonian Plant Medicosmaleratii and evaluation of its effects on apoptosis, necrosis, and autophagy. Phytochem. Lett. 2019; 30:224-230.
• Hułas-Stasiak M, Jakubowicz-Gil J, Dobrowolski P, Tomaszewska E, Muszyński S. Maternal β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) supplementation during pregnancy affects early folliculogenesis in the ovary of newborn piglets. Theriogenology 2019; 128:91-100.
• Vertyporokh L, Hułas-Stasiak M, Wojda I. Host-Pathogen interaction after infection of Galleria Mellonella with the filamentous fungus Beauveria Bassiana. Insect Sci. 2019; doi: 10.1111/1744-7917.12706.
• Vertyporokh L, Kordaczuk J, Mak P, Hułas-Stasiak M, Wojda I. Host-pathogen interactions upon the first and subsequent infection of Galleria mellonella with Candida albicans. J Insect Physiol. 2019; 117:103903. doi: 10.1016/j.jinsphys.2019.103903.
• Agnieszka Zdybicka-Barabas,  SylwiaStączek,BożenaPawlikowska-Pawlęga, Paweł Mak, Rafał Luchowski,Krzysztof Skrzypiec, Ewaryst Mendyk, Jerzy Wydrych, Wiesław I. Gruszecki, Małgorzata Cytryńska. Studies on the interactions of neutral Galleria mellonella cecropin D with living bacterial cells. Amino Acids 2019; 51: 175-191
• Barbara Chudzik, Katarzyna Bonio, Wojciech Dąbrowski, Daniel Pietrzak, Andrzej Niewiadomy, Alina Olender, Bożena Pawlikowska-Pawlęga, Mariusz Gagoś, Antifungal effect of a 1,3,4 - thiadiazole derivative determined by cytochemical and vibrational spectroscopic studies. PLoS ONE 2019;14(9):e0222775. doi.org/10.1371/journalMuszyński S, Świątkiewicz S, Arczewska-Włosek A,
• Dobrowolski P, Valverde Piedra JL, Arciszewski MB, Szymańczyk S, Zacharko-Siembida A, Kowalik S, Hułas-Stasiak M, Tomczyk-Warunek A, Schwarz T, Tomaszewska E. Analysis of mechanical properties of bones and tendons shows that modern hybrid rye can be introduced to corn-wheat based diet in broiler chickens as an alternative energy source irrespective of xylanase supplementation. Poult Sci. 2019; 98: 5613-5621
• Dobrowolski P., Tomaszewska E.,. Klebaniuk R,. Tomczyk-Warunek A,. Szymanczyk S,. Donaldson J, Swietlicka I.,. Mielnik-Błaszczak M, Kuc D. and Muszynski S. Structural changes in the small intestine of female turkeys receiving a probiotic preparation are dose and region dependent. Animal, page 1 of 9 © The Animal Consortium 2019 animal doi:10.1017/S17517311190011495
• Milart Pawel, Paluszkiewicz Piotr, Dobrowolski Piotr, Tomaszewska Ewa, Smolinska Katarzyna, Debinska Iwona, Gawel Kinga, Walczak Katarzyna, Bednarski Jerzy, Turska Monika, Raban Michal, Kocki Tomasz, Turski Waldemar A. Kynurenic acid as the neglected ingredient of commercial baby formulas Scientific Reports 2019; 9:6108 | https://doi.org/10.1038/s41598-019-42646-4Muszyński S, Tomaszewska E,
• Dobrowolski P, Kwiecień M, Wiącek D, Świetlicka I, Skibińska M, Szymańska-Chargot M, Orzeł J, Świetlicki M, Arczewska M, Szymanek M, Zhyla M, Hułas-Stasiak M, Rudyk H, Tomczyk-Warunek A. Analysis of bone osteometry, mineralization, mechanical and histomorphometrical properties of tibiotarsus in broiler chickens demonstrates a influence of dietary chickpea seeds (Cicer arietinum L.) inclusion as a primary protein source. PLoS One 2018; 11;13(12):e0208921. doi: 10.1371/journal.pone.0208921.
• Tomaszewska Ewa, Dobrowolski Piotr, Klebaniuk Renata, Kwiecień Małgorzata, Tomczyk-Warunek Agnieszka, Szymańczyk Sylwia, Kowalik Sylwester, Milczarek Anna, Blicharski Tomasz, Muszyński Siemowit. Gut-bone axis response to dietary replacement of soybean meal with raw lowtannin faba bean seeds in broiler chickens PLoS One 2018; doi.org/10.1371/journal.pone.0194969Bożena Pawlikowska-Pawlega,
• Justyna Kapral,   Antoni Gawron, Anna Stochmal, Jerzy Zuchowski, Lukasz Pecio, Rafal Luchowski,  Wojciech Grudzinski, Wieslaw I. Gruszecki.  Interaction of a quercetin derivative - lensoside Aβ with liposomal membranes.  BBA -  Biomembranes 2018; 1860, 292-299
• Hułas-Stasiak M., Dobrowolski P., Pawlikowska-Pawlęga B., Tomaszewska E., Muszyński S. The effects of dexamethasone administered during pregnancy on the postpartum spiny mouse ovary. PLoS One 2017; 12(8): e0183528 doi: 10.1371/journal.pone.0183528; ISSN: 1932-6203
• Blicharski T., Tomaszewska E., Dobrowolski P., Hułas-Stasiak M., Muszyński S. A metabolite of leucine (β-hydroxy-β-methylbutyrate) given to sows during pregnancy alters bone development of their newborn offspring by hormonal modulation.  PLoS One 2017; 12(6):e0179693 doi: 10.1371/journal.pone.0179693.eCollection 2017. ISSN: 1932-6203
• Jakubowicz-Gil J., Bądziul D., Langner E., Wertel I., Zając A., Rzeski W. Temozolomide and sorafenib as programmed cell death inducers of human glioma cells. Pharmacol. Rep. 2017; 69:779-787    
• Dobrowolski Piotr, Tomaszewska Ewa, Muszynski Siemowit, Blicharski Tomasz and Stefan G Pierzynowski. Dietary 2-oxoglutarate prevents bone loss caused by neonatal treatment with maximal dexamethasone dose. Experimental Biology and Medicine 2017; 242: 671–682. DOI: 10.1177/1535370217693322
• Sachanowicz K., Piskorski M., TerebaA. Systematics and taxonomy of Pipistrellus kuhlii(Kuhl, 1817) in Central Europe and the Balkans. Zootaxa 2017; 4306 (1), 53–66.
• Hułas-Stasiak M., Dobrowolski P., Tomaszewska E. Prenatally administered dexamethasone impairs folliculogenesis in the spiny mouse offspring. Reproduction, Fertility and Development 2016; 28:1038-1048.
• Dobrowolski Piotr, Ewa Tomaszewska, Paulina Kurlak and Stefan G Pierzynowski. Dietary 2-oxoglutarate mitigates gastrectomy-evoked structural changes in cartilage of female rats. Experimental Biology and Medicine 2016; 241: 14–24. DOI: 10.1177/1535370215595466
• Sachanowicz K., Ciechanowski M., Rachwald A., Piskorski M. Overview of bat species reported in Albania with the first country records for eight species. Journal of Natural History, 2016; 50, (7-8): 513-521
• Wertel I., Surówka J., Polak G., Barczyński B., Bednarek W., Jakubowicz-Gil J., Bojarska-Junak A., Kotarski J. Macrophage-derived chemokine CCL22 and regulatory T cells in ovarian cancer patients. Tumor Biol. 2015; 36:4811-4817
• Grąz M., Pawlikowska-Pawlega B., Jarosz-Wilkołazka A.: Intracellular distribution of cadmium during the growth of Abortiporus biennis on cadmium-amended media.  Canadian Journal of Microbiology, 2015, 61: 545-554
• Gottfried I., Gottfried T., Fuszara E., Fuszara M., Ignaczak M., Jaros R., Piskorski M. Breeding sites of the barbastelle Barbastella barbastellus (Schreber, 1774) in Poland. North-Western Journal of Zoology 2015; 11 (2): 194-203
• Piskorski M. Bat fauna of the Poleski National Park and some adjoining areas. Zoologica Poloniae 2015; 60 (1): 67-83.
• Pawlikowska-Pawlęga B., Dziubinska H., Król E., Trębacz K., Jarosz-Wilkołazka A., Paduch R., Gawron A., Gruszecki W.I.: Characteristics of quercetin interactions with liposomal and vacuolar membranes. Biochimica et Biophysica Acta – Biomembranes, 2014, 1838, 254-265
• Pawlikowska-Pawlęga B., Misiak L.E., Jarosz-Wilkołazka A., Zarzyka B., Paduch R., Gawron A., Gruszecki W.I.: Biophysical characterization of genistein-membrane interaction and its correlation with biological effecet on cells – The case of EYPC liposomes and human erythrocyte membranes. Biochimica et Biophysica Acta Biomembranes, 2014;1838:2127-2138