ZASADY UDZIELANIA TZW. URLOPÓW OKOLICZNOŚCIOWYCH
Powyższe zagadnienie reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. (wraz z późn. zmianami) w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, które w § 15 wskazuje na wymiar tego rodzaju urlopu z uwagi na podstawę jego udzielenia. Za czas tego zwolnienia od świadczenia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, co wynika z § 16 ust. 1 rozporządzenia.
§ 15. Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
1) 2 dni - w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
2) 1 dzień - w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Wskazać należy, że w przypadku gdy zdarzenie, które usprawiedliwiałoby nieobecność w pracy miało miejsce w okresie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika, dni wolne nie przysługują. Tak będzie np. wtedy, gdy pracownik bierze ślub w czasie urlopu wypoczynkowego. Ważne jest to, iż pracownikowi, który nie wykorzystał dni wolnych, nie przysługuje ekwiwalent z tego tytułu.
Wskazane wyżej zwolnienia są ściśle związane z konkretnymi zdarzeniami. I tak, np. zwolnienie od pracy przysługuje pracownikowi w razie urodzenia się dziecka pracownika. Wykorzystanie tego zwolnienia powinno więc nastąpić w dniu urodzenia dziecka lub w dniach następujących bezpośrednio po urodzeniu się dziecka, zwłaszcza w dniu powrotu matki z dzieckiem ze szpitala i następnym. Udzielenie tego zwolnienia w terminie późniejszym mogłoby być uzasadnione jedynie wówczas, gdyby pracownik udowodnił, że w tym właśnie czasie ma załatwić sprawy związanez urodzeniem dziecka (np. w urzędzie stanu cywilnego).
Również dwa dni zwolnienia od pracy przysługują pracownikowi z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w razie ślubu pracownika. Zakład pracy powinien udzielić takiego zwolnienia w terminie wskazanym przez pracownika, przy czym - z uwagi na cel zwolnienia - powinien on w zasadzie pokrywać się z datą zdarzenia, które jest przyczyną zwolnienia.
Jeżeli tak nie jest, wówczas zakład pracy może udzielić pracownikowi zwolnienia od pracy w dniach poprzedzających lub następujących po dniu wolnym od pracy (np. konieczność załatwienia formalności związanych ze ślubem).
