Projekt pt.: "Pamięć - język - państwo. Językowo-kulturowe świadectwa walki o jedność II Rzeczpospolitej (monografie i artykuły naukowe wraz z wersjami online)" finansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministerstwa Edukacji i Nauki "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w module Fundamenty.
Umowa o finansowanie projektu: nr NPRH/F/SP/0065/2024/13 z dnia 05.02.2024 r.
Kierownik projektu: dr hab Dorota Filar, prof. UMCS
Wartość finansowania: 595 680 zł
Całkowita wartość zadania: 595 680,00 zł
Celem projektu jest przedstawienie nowej wiedzy o procesie kształtowania tożsamości narodowej i państwowej Polaków w okresie II RP oraz o kluczowych nośnikach tego procesu: języku, pamięci zbiorowej, dyskusji politycznej. Planowane badania skupią się na trzech polach działań, które, zdaniem Wnioskodawców, miały fundamentalne znaczenie w budowaniu tożsamości i więzi wspólnotowej.
1. Nauczanie języka ojczystego. Język stanowi kluczowy wyznacznik tożsamości. Lata 1918–39 to czas wzmacniania statusu polszczyzny w nowym systemie szkolnictwa. Pytanie: „Jak uczyć języka polskiego?” to jedno z wyzwań polityki językowej II RP, a jego podjęcie nie byłoby możliwe bez udziału wybitnych polskich językoznawców, którzy opracowali terminologię naukową w nawiązaniu do nowoczesnej lingwistycznej myśli europejskiej, stworzyli podręczniki i podstawę programów nauczania. W projekcie zaplanowano zebranie i analizę źródeł dokumentujących te działania i przedstawienie wpływu polskich językoznawców na rozwój edukacji i świadomości językowej Polaków.
2. Miejsca pamięci. Kulturowe mulimodalne makroznaki (pomniki, tablice komemoratywne i in.) na terenach należących historycznie do II RP stanowią świadectwa wspólnotowej interpretacji historii i tradycji, kształtujące poczucie tożsamości zbiorowej. Palnowane badania obejmą przegląd i analizę: miejsc pamięci o II RP w ujęciu topograficznym i metaforycznym oraz unikatowych materiałów archiwalnych (wspomnienia świadków) radiowego Studia Historii Mówionej.
3. Dyskusja polityczna. W dyskusji politycznej 1918–39 wielokrotnie poruszano problem scalenia społeczeństwa, państwa i terytorium II RP. Planowane badania obejmą zebranie, opracowanie i analizę świadectw tej dyskusji (gł. dokumentów sejmowych i ministerialnych), ze szczególnym naciskiem na podejmowane w nich, dotyczące jedności państwa, tematy historyczno-polityczne oraz językową dynamikę komunikacji politycznej tego okresu.
Wyniki badań zostaną opublikowane w trzech monografiach i cyklu artykułów.