Przedłożony niżej tekst w pierwszej części zawiera kopię polskiej wersji publikacji pt. Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej Sekcja Polska 1984-2004, ukazującej trudną drogę tworzenia i rozwoju Polskiej Sekcji IOV w pierwszym 20-leciu faktycznego jej funkcjonowania (1984-1988 nielegalnie, bez rejestracji, a 1989-2004 oficjalnie i legalnie). Oczywiście, przy niewielkim rozmiarze publikacji, ograniczono się w niej jedynie do zasygnalizowania ważniejszych wydarzeń i faktów, ale w praktyce jest to jedyne opublikowane źródło wiedzy o działalności PS IOV w wymienionych latach. W stosunku do oryginału w kilku przypadkach, ze względu na upływ czasu, w tym tekście dokonano drobnych korekt. W oryginale było też zamieszczonych około 40 fotografii ukazujących osoby i wydarzenia. Tutaj z nich zrezygnowano. Część z nich zamieszczono w zakładce GALERIA. Drugą część Kalendarium za lata 2004-2015 sporządzono na podstawie dostępnych materiałów PS IOV, zachowując wcześniejszą formę relacji i dalszy ciąg numeracji jego poszczególnych segmentów.
MM
Mieczysław Marczuk
MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA
SZTUKI LUDOWEJ – SEKCJA POLSKA
INTERNATIONALE ORGANISATION
FüR VOLKSKUNST – POLNISCHE SEKTION
KALENDARIUM
1984 – 2004
LUBLIN 2004
__________________________________________________________________________________________
Wydawca:
Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej Sekcja Polska
© Copyright by
Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej Sekcja Polska Lublin 2004
ISBN: 83-86172-22-3
__________________________________________________________________________________________
Wprowadzenie
Niniejsza publikacja stanowi Kalendarium sygnalizujące drogę prowadzącą do powstania Polskiej Sekcji Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej (IOV) i ukazujące niektóre epizody jej funkcjonowania. Publikację opracowano w dwu wersjach. Pierwsza ukazała się w końcu 2003 r. i akcentowała trwałe związki Sekretarza Generalnego IOV Alexandra Veigla z naszą Sekcją i polską kulturą ludową. Wydano ją w 75-rocznicę urodzin Jubilata i 55-lecie jego pracy zawodowej oraz wielkiej aktywności społecznej w światowym ruchu na rzecz zachowania i popularyzacji kultury ludowej oraz kształtowania współpracy, przyjaźni i pokoju między narodami, a także jako wyraz hołdu licznym działaczom IOV całego świata w 25 rocznicę jej powstania. Druga wersja, którą oddajemy do rąk Czytelników, zachowując akcenty dominujące w pierwszej, ma na celu zasygnalizowanie ważniejszych wydarzeń z działalności Polskiej Sekcji IOV w czasie kilkuletnich przygotowań do jej powstania (1984-1988) i 15-letnim okresie funkcjonowania (1989-2004). Zamyka ją okres przygotowań do XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej zorganizowanej w Lublinie i Kazimierzu Dolnym w czerwcu 2004 r.
Publikacja jest też wyrazem uznania i podziękowania tym lubelskim działaczom kultury, którzy w latach 1984-1988 podjęli trud tworzenia Polskiej Sekcji IOV. W pierwszej kolejności należał do nich ówczesny dyrektor Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie Edward Balawejder. Dzielnie wspierali go: ówczesny dyrektor Wojewódzkiego Domu Kultury Edward Chanaj i jego zastępca Helena Weremczuk, dyrektor Zespołu Tańca Ludowego UMCS Stanisław Leszczyński, dyrektor Zespołu Tańca Ludowego „KOS” w Krasieninie Krzysztof Ciejpa-Znamirowski, kurator Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Elżbieta Sendejewicz i inni.
Na słowa uznania za aktywną działalność w Polskiej Sekcji IOV zasługuje wielu anonimowych wolontariuszy: członków Stowarzyszenia Twórców Ludowych, kierowników ludowych zespołów folklorystycznych, indywidualnych twórców ludowych, badaczy polskiej kultury ludowej, z których kilka osób (prof. B. Bazielich, prof. I. Bukowska-Floreńska, prof. A. Brzozowska-Krajka i doc. Mieczysław Marczuk) uczestniczyło w pracach międzynarodowych komisji IOV.
W tym opracowaniu, z powodu jego małych rozmiarów, udało się zasygnalizować zaledwie niektóre epizody z działalności Polskiej Sekcji IOV, przydatne zarówno polskim członkom tej Organizacji i potencjalnym kandydatom do niej, jak również uczestnikom XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej, którzy je otrzymali do wiadomości. Mam głębokie przekonanie, że może być przydatne części członków IOV korzystających ze strony internetowej. Może też stać się punktem wyjścia do przygotowania obszernej publikacji ukazującej pełny obraz działalności Polskiej Sekcji IOV
Główne cele Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej (IOV)
Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej (IOV) jest apolityczną, ponadwyznaniową, pozarządową, międzynarodową organizacją kultury i sztuki ludowej stowarzyszoną z UNESCO. Powstała w 1980 r. na spotkaniu działaczy kultury ludowej w Belgii, a jej Sekretarzem Generalnym od początku do 2004 r. był wybitny austriacki działacz kultury ludowej pan Alexander Veigl.
Główne cele IOV to:
• inicjowanie i wspomaganie działań zmierzających do dokumentowania, zachowania, utrwalania oraz popularyzacji kultury i sztuki ludowej we wszystkich krajach świata i do jej ochrony przed niepożądanymi, destrukcyjnymi wpływami współczesnej cywilizacji;
• wspieranie rozwoju i działalności artystycznej zespołów folklorystycznych, współdziałanie w organizowaniu festiwali i wystaw dla prezentowania wytworów sztuki ludowej oraz wspomaganie międzynarodowej wymiany grup folklorystycznych i twórców ludowych;
• inicjowanie i wspieranie badań nad kulturą ludową, prezentowanie ich wyników na krajowych, regionalnych i międzynarodowych konferencjach naukowych, sympozjach i seminariach oraz popularyzowanie w publikacjach;
• wspomaganie edukacji społeczeństw w zakresie kultury ludowej, kształtowanie wrażliwości na uniwersalne i narodowe wartości kultury ludowej jako składników kultur narodowych i wyróżników tożsamości narodowej, a zarazem czynnika wychowania w duchu patriotyzmu, tolerancji i przyjaźni;
• współdziałanie z UNESCO, z jej narodowymi komitetami, z rządowymi i pozarządowymi organizacjami i stowarzyszeniami zainteresowanymi kulturą ludową – jej rozwojem, popularyzacją i spożytkowaniem dla umocnienia pokoju między narodami, zrozumienia i współpracy.
Wspomniane cele są realizowane przez międzynarodowe struktury organizacyjne IOV: Zgromadzenie Generalne, Prezydium, Radę Wykonawczą, Centralny Sekretariat Generalny, sekretariaty regionalne i komisje problemowe oraz przez narodowe sekcje IOV i ich organy, a także przez zespoły folklorystyczne, festiwale, wystawy, konferencje naukowe, publikacje i codzienne międzyludzkie kulturowe kontakty.
Głównym inspiratorem, inicjatorem, a często także organizatorem realizacji tych celów był Sekretarz Generalny IOV Alexander Veigl. Prawie przez ćwierć wieku przemierzał on cały świat – osobiście, przy pomocy faxu, telefonicznie i drogą pocztową, by z ideą IOV dotrzeć do jego najdalszych zakątków, do koronowanych głów, do przywódców narodów i państw, do szefów międzynarodowych organizacji, do rektorów uniwersytetów i organizatorów lokalnego życia kulturalnego, a także do małych zespołów folklorystycznych i do prostych, skromnych twórców ludowych. Dzięki Jego staraniom IOV jest dziś obecna w ponad 180 krajach świata, a kultura ludowa – mimo wielu przeciwnościom – wciąż jest żywa i wysoko ceniona.(…).
Geneza polskich kontaktów z Alexandrem Veiglem
(1) Prekursorem kontaktów kulturowych Lubelszczyzny z ruchem folklorystycznym w Austrii i działaczem tego ruchu Alexandrem Veiglem był szaf Zespołu Tańca Ludowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (ZTL UMCS) w Lublinie mgr Stanisław Leszczyński. Do pierwszego kontaktu między nimi doszło w grudniu 1970 r. w czasie pobytu S. Leszczyńskiego na spotkaniu folklorystycznym w Eisenstadt (Austra) zorganizowanym przez Krajowy Związek Burgerlandzkich Zespołów Tańca Ludowego i Kostiumowego, którego A. Veigl był działaczem. Tam też odbyły się pierwsze rozmowy między prezesem tego Związku Ferdynandem Zeltnerem i A. Veiglem oraz S. Leczczyńskim w sprawie wyjazdu ZTL UMCS z koncertami do Austrii. Celem zapoznania się z walorami artystycznymi Zespołu w lutym 1971 r. wizytę w UMCS złożył prezes F. Zeltner. Obejrzane koncerty bardzo mu się podobały, co zaowocowało podpisaniem umowy o wyjeździe artystycznym Zespołu do Austrii. Pierwsze 10-dniowe tournée do Austrii ZTL UMCS odbył we wrześniu 1971 r. uświetniając zarazem koncertami 25-lecie działalności Towarzystwa Austriacko-Polskiego.
(2) Prezentacja polskiego folkloru tanecznego i muzycznego w Austrii w wydaniu ZTL UMCS przez austriackich działaczy folklorystycznych, w tym przez A. Veigla oraz przez publiczność została przyjęta bardzo pozytywnie. Zaowocowało to trwałą dwustronną współpracą kulturalną. Już w marcu 1972 r. A. Veigl przywiózł do Polski 6-osobową delegację austriackich działaczy folklorystycznych, której towarzyszyła 3-osobowa grupa folklorystów belgijskich z Etienne Vankeirsbilck’iem i znanym folklorystą szwedzkim Erikiem Nilssonem. Delegacja zapoznała się z 20-letnim dorobkiem ZTL UMCS i jego bogatym repertuarem. Uczestniczyła w koncercie Zespołu. Przeprowadziła rozmowy z władzami UMCS, kuratorem Zespołu prof. Wiesławem Skrzydło i szefem Zespołu S. Leszczyńskim w sprawie kilkuletniego planu wyjazdów artystycznych Zespołu przede wszystkim do Austrii, a także do Belgii i Szwecji. W drodze powrotnej delegacja przeprowadziła też rozmowy w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie.
(3) Wyniki tej wizyty były znaczące. Przy dużej pomocy A. Veigla w latach 1972-1980 ZTL UMCS koncertował w Austrii 8 razy, w 1976 r. nawet 2 razy, a w 1978 r. 3 razy, w tym w pałacu Hofburg przed obliczem prezydenta Austrii dr. Rudolfa Kirschlägera, który po koncercie napisał w kronice Zespołu: „To było wspaniałe przeżycie. Serdecznie dziękuję”. Inicjatywy A. Veigla przyczyniły się też do pierwszych wyjazdów Zespołu do Belgii (1972) i Szwecji (1973). Coraz szerzej otwierała się droga dla polskiej kultury ludowej na Zachód. Za promocję polskiej kultury ludowej w Austrii i austriackiej w Polsce w marcu 1974 r. S. Leszczyński został uhonorowany najwyższym odznaczeniem folklorystycznym Dolnej Austrii.
(4) Oczywiście wymiana miała charakter dwustronny. Na zaproszenie ZTL UMCS, a z czasem i innych polskich grup folklorystycznych oraz przy wsparciu A. Veigla przybywały do Polski również austriackie zespoły folklorystyczne. Oficjalna wymiana kulturalna coraz bardziej przekształcała się w serdeczne kontakty osobiste między grupami folklorystycznymi i ich członkami, rodziła się autentyczna przyjaźń.
(5) Jednym z przejawów tej przyjaźni i solidarności był zainicjowany przez A. Veigla spontaniczny gest austriackich grup folklorystycznych wobec ZTL UMCS w grudniu 1981 r. po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Dowiedziawszy się o utrudnieniach spowodowanych w Polsce tym aktem, w geście przedświątecznej solidarności z ZTL UMCS, w ciągu kilku dni zebrały one dla członków lubelskiego Zespołu cały kontener darów. Transport z darami, na czele którego stał A. Veigl – dzięki pomocy służb dyplomatycznych – pokonał szczelnie zamknięte polskie granice, całkowicie zasypane śniegiem polskie drogi oraz liczne posterunki wojskowe i późnym wieczorem w dniu 21 grudnia 1981 r. niespodziewanie zjawił się w Lublinie w siedzibie ZTL UMCS, by wyrazić solidarność i zaakcentować tradycyjną przedświąteczną więź austriackich folklorystów z członkami i kierownictwem tego zaprzyjaźnionego Zespołu. Taki pomysł w ówczesnych polskich warunkach mógł zrealizować tylko Alexander Veigl.
Powstanie Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej (IOV)
i jej pierwsze związki z Polską
(6) W 1980 r. w życiu Alexandra Veigla rozpoczął się nowy etap. Jak już wspomniano na wstępie, w tym roku powstała Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej (IOV). Jej Sekretariat Generalny został zlokalizowany w Mödling (Austria), a Sekretarzem Generalnym IOV został Alexander Veigl. Na cały świat rozszerzył się zasięg jego działalności, znacznie wzrosły kompetencje, ale też i obowiązki. Przede wszystkim przystąpił do tworzenia światowej struktury statutowych organów IOV – Prezydium, Rady Wykonawczej i Sekretariatu Generalnego, a następnie do tworzenia komisji problemowych i organizowania narodowych sekcji IOV.
(7) Polska była wówczas krajem Europy Środkowej i Wschodniej najbardziej otwartym na kontakty z Zachodem i na nowe prądy kulturowe. Tu też wpływy IOV dotarły najwcześniej. Polskie środowiska kultury ludowej były w tej korzystnej sytuacji, że od początku miały z IOV bezpośrednie kontakty. W 1982 r. członkiem naczelnego organu stanowiącego – Prezydium IOV został bowiem mgr Stanisław Leszczyński i sprawował tę funkcję do 1985 r. W tych latach on był głównym organizatorem wizyt A. Veigla w Polsce i pozyskiwania członków IOV. Nowych polskich członów IOV zdobywał także A. Veigl w czasie pobytów w Polsce i w czasie spotkań z polskimi działaczami kultury za granicą.
(8) W 1985 r. w Polsce było już około pięćdziesięciu członków indywidualnych IOV, głownie pracowników placówek upowszechniania kultury i pracowników naukowych szkół wyższych oraz kilkunastu członków zbiorowych, przeważnie zespoły folklorystyczne, w tym: Zespół Tańca Ludowego UMCS prowadzony przez S. Leszczyńskiego, niektóre zespoły prowadzone przez byłych tancerzy ZTL UMCS, np. Zespół Tańca Ludowego „KOS” w Krasieninie kierowany przez K. Ciejpę-Znamirowskiego, Zespół Tańca Ludowego „Biawena” w Białej Podlaskiej pod kierownictwem J. Izbickiego i inne.
(9) Mimo usilnych starań A. Veigla i dużej gotowości wielu polskich członków IOV, niestety, nie udało się wówczas utworzyć Polskiej Sekcji IOV, głównie z powodu niechęci niektórych pracowników Ministerstwa Kultury i Sztuki.
Festiwal w Kazimierzu i kontakt z UMCS płaszczyzną współdziałania
z A. Veiglem przed powstaniem Polskiej Sekcji IOV
(10) Alexander Veigl, mimo przejściowych niepowodzeń, nie rezygnował z tworzenia struktury organizacyjnej IOV w Polsce. Szczególne zainteresowanie przejawiał Lubelszczyzną, gdzie tradycje kultury ludowej wciąż były bardzo żywe. Tu, obok ZTL UMCS, funkcjonowało jeszcze kilkanaście innych grup folklorystycznych, Tu, w UMCS, prowadzono badania nad kulturą ludową., a w Kazimierzu corocznie odbywał się Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych. Także lubelscy działacze folklorystyczni – zwłaszcza członkowie IOV – coraz bardziej poznawali rolę tej organizacji, coraz lepiej uświadamiali sobie jej znaczenie dla zachowania i popularyzacji kultury ludowej w kraju, a zwłaszcza za granicą i pełniej interesowali się jej rozwojem. W wyniku tych zbliżeń wiosną 1985 r. organizatorzy, sponsorzy i miłośnicy Festiwalu w Kazimierzu (Edward Balawejder, Edward Chanaj, Elżbieta Sendejewicz, Stanisław Leszczyński, Krzysztof Ciejpa-Znamirowski, Mieczysław Marczuk i inni) odbyli w Krasieninie spotkanie z A. Veiglem, Zapoznali go z charakterem i organizacją Festiwalu i zaprosili na jego XIX edycję w czerwcu tego roku.
(11) Trzydniowy pobyt A. Veigla na Festiwalu w Kazimierzu w końcu czerwca 1985 r. stanowił doskonały przegląd stanu polskiego folkloru muzycznego i wokalnego oraz rzemiosła ludowego. Szczególnie zauroczyły go małe autentyczne kapele ludowe i wiejskie zespoły śpiewacze oraz indywidualni twórcy ludowi. Uroku dodawała tradycyjna oprawa architektoniczna Kazimierza i górująca nad miastem symboliczna figura jego patrona króla Kazimierza. W czasie wizyty A. Veigla w Kazimierzu omówiono plany organizacji Polskiej Sekcji IOV, funkcjonowania w UMCS zespołu badania kultury ludowej, przygotowania konferencji naukowej w Lublinie w listopadzie 1985 r. i zaproszono na nią A. Veigla. Natomiast A. Veigl zaprosił doc. dra M. Marczuka na posiedzenie Prezydium IOV w Mödling (26-30.09.1986), a organizatorów Festiwalu w Kazimierzu na Festiwal w Krems (Austria).
(12) W sierpniu 1985 r. kilkuosobowa grupa organizatorów Festiwalu w Kazimierzu uczestniczyła w Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym w Krems, a Mieczysław Marczuk i Janina Leszczyńska uczestniczyli w posiedzeniu Prezydium IOV w Mödling (Austria). Na tym posiedzeniu M. Marczuk został wybrany na członka Prezydium IOV na miejsce S. Leszczyńskiego, który z tej funkcji zrezygnował. Na zakończenie posiedzenia członków Prezydium IOV przyjął w Hofburgu prezydent Austrii dr Rudolf Kirschläger.
(13) Następnym ważnym przejawem współdziałania A. Veigla z Lubelszczyzną był jego udział w 3-dniowej konferencji naukowej w dniach 14-16 listopada 1985 r. w Lublinie i Krasieninie. Organizatorami konferencji były: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego (dyr. E. Balawejder), Wojewódzki Dom Kultury (dyr. E. Chanaj) i Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej (dyr. M. Marczuk). Oto temat tej konferencji: Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu jako forma ochrony kultury ludowej i narodowej oraz edukacji kulturalnej społeczeństwa. A. Veigl przedstawił stan i plany rozwoju IOV w świecie oraz oczekiwania wobec polskich członków IOV. Uznał, iż konferencja rozpoczęła realizację jego idei nadania IOV charakteru organizacji naukowej. W konferencji uczestniczyło około 30 osób, głównie naukowców UMCS, pracowników WDK i działaczy folklorystycznych. A. Veigla przyjęli: rektor UMCS prof. dr hab. Stanisław Uziak oraz wojewoda lubelski Tadeusz Wilk i wyrazili duże uznanie dla jego działalności na Lubelszczyźnie. Dla uczestników konferencji S. Leszczyński zorganizował koncert ZTL UMCS.
(14) Wiosna 1986 r. upłynęła na intensywnej korespondencji z Sekretariatem Generalnym IOV dotyczącej przygotowania I Europejskiego Seminarium Kultury Ludowej w czerwcu tego roku w Kazimierzu. Głównym organizatorem seminarium był kierowany przez M. Marczuka Zespół Badania i Popularyzacji Kultury Ludowej UMCS, który – wobec trudności w rejestracji Polskiej Sekcji IOV – nieformalnie pełnił zarazem jej funkcję. Współorganizatorami były: Wojewódzki Dom Kultury, organizator Festiwalu w Kazimierzu i Sekretariat Generalny IOV na czele z A. Veiglem, który zapewniał udział w seminarium uczestników i referentów zagranicznych.
(15) Seminarium odbyło się w dniach 26-28 czerwca 1986 r. na temat: Muzyka i pieśń ludowa w uprzemysłowionym świecie, a walka o pokój i przyjaźń między narodami. Towarzyszyło równolegle XX Festiwalowi Kapel i Śpiewaków Ludowych, będąc zarazem jego naukową płaszczyzną. W seminarium uczestniczyło ponad 40 osób, w tym 7 z zagranicy (4 z Austrii, 1 z Niemiec, 1 z Grecji i 1 z Egiptu) i ponad 30 z polskich szkół wyższych i placówek upowszechniania kultury. Naczelne władze IOV reprezentowali: A. Veigl i dr E. Niemeczek.
Otwarcia seminarium dokonali: sekretarz generalny IOV A. Veigl i rektor UMCS prof. dr hab. S. Uziak. Referaty wygłosili: prof. dr W. Deutsch – Austria, prof. dr B. Petrei – Austria, dr. A. Paulat – RFN, prof. dr A. Raftis – Grecja, prof. dr A. Safic Abu-Oaf - Egipt oraz prof.. dr hab. J. Burszta, doc. dr hab. B. Linette, doc. dr hab. J. Bartmiński, doc dr M. Marczuk i red. M. Domański z Polski. W referatach i obszernej dyskusji wskazano na wielką rolę poznawczą, patriotyczną, etyczną, estetyczną, terapeutyczną i rekreacyjną śpiewu ludowego i muzyki ludowej we współczesnym zurbanizowanym świecie. Podkreślono też ważną w tej dziedzinie rolę Festiwalu w Kazimierzu. Słowa uznania wyrażano też pod adresem władz Lubelszczyzny za opiekę nad folklorem i pod adresem A. Veigla za wprowadzanie problematyki naukowej do działalności IOV.
16) Po seminarium A. Veigl zasugerował M. Marczukowi włączenie się do tworzenia Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV. Zaprosił go też do udziału w światowym walnym Zgromadzeniu Generalnym IOV , które zostało zaplanowane w czasie od 1 do 8 sierpnia 1986 r. w Monastirze (Tunezja). Zgromadzenie to miało też akcent polski. W czasie obrad do Prezydium IOV wybrano dwóch przedstawiciel z Polski – Mieczysława Marczuka i Krzysztofa Ciejpę-Znamirowskiego. Ponadto na wniosek A. Veigla M. Marczuka wybrano na przewodniczącego nowo utworzonej Międzynarodowej Komisji Nauki i Badań IOV grupującej około 60 członków ze wszystkich kontynentów. Tak rozpoczął się 15-letni okres kierowania przez M. Marczuka Komisją Naukową IOV.
(17) Powstała sytuacja sprzyjała częstszym kontaktom polskich członków IOV oraz placówek kultury i zespołów folklorystycznych Lubelszczyzny z Sekretariatem Generalnym IOV w Austrii. Pomagała w pozyskiwaniu nowych członków IOV w uniwersytetach zajmujących się kulturą ludową (etnologów, etnografów, muzykologów i innych). Pomoc A. Veigla sprzyjała (trudnym wówczas do realizacji) wyjazdom pracowników naukowych na międzynarodowe konferencje poświęcone kulturze ludowej i nawiązywaniu naukowych kontaktów zagranicznych.
(18) Dzięki życzliwej pomocy A. Vegla i nawiązanym w 1976 r. w Kazimierzu kontaktom z prof. A. Raftisem z Aten, w lipcu 1987 r. na międzynarodową konferencję naukową IOV pt „Taniec ludowy dziś” w Larissie (Grecja) z Polski pojechało 7 osób, z których 5 wygłosiło referaty. W Larissie odbyło się też posiedzenie Prezydium IOV z udziałem polskich członków oraz pierwsze plenarne zebranie Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV. Jej przewodniczący M Marczuk przedstawił tam projekt programu działania Komisji na lata 1987-1990, który został przyjęty, opublikowany i spopularyzowany w całym świecie jako podstawa organizowania działalności naukowej przez narodowe sekcje IOV.
(19) Szczególnie bogaty w wydarzenia był rok 1988. W czasie od 18 do 23 kwietnia odbywał się w Lublinie Jubileusz 35-lecia funkcjonowania zasłużonego dla IOV Zespołu Tańca Ludowego UMCS. W ramach tych uroczystości M. Marczuk z zespołem członków IOV przygotował seminarium okolicznościowe pt. „Taniec ludowy dziś”. Na Jubileusz ZTL UMCS . przybył A. Veigl wraz z 10-osobową delegacją chińskich folklorystów, dla których przygotowano bogaty program poznawczy (spotkania z Rektorem UMCS, Wojewodą Lubelskim i Prezydentem Miasta Lublina, wizyty w terenowych zespołach folklorystycznych oraz w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych). Przyjęcie tej delegacji zaowocowało zaproszeniem ZTL UMCS na tournée do Chin we wrześniu 1988 r.
(20) W tym roku, przy aktywnym współudziale A. Veigla i jego współpracowników oraz dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego E. Balawejdera i komisarza Festiwalu E. Sendejewicz, równolegle z Festiwalem M. Marczuk, przy współudziale dr Anny Brzozowskiej-Krajki, zorganizował w Kazimierzu II Międzynarodowe Seminarium Kultury Ludowej na temat: Obrzędy i zwyczaje weselne w kulturze ludowej. Na seminarium przybyło około 30 osób z kraju i 6 z zagranicy (prof. dr A. Raftis – Ateny, prof. dr S. Pál – Dedreczyn, doc. dr hab. S. Čiermak – Ostrava, dr L. Slezakova i dr Jži Marek – Ołomuniec oraz A. Veigl – Mödling). Łącznie wygłoszono 17 referatów (13 przez polskich uczestników i 4 zagranicznych), obejmujących różne aspekty obrzędów i zwyczajów weselnych. Seminarium było płaszczyzną dalszej konsolidacji polskich i zagranicznych folklorystów wokół programu IOV. Było też krokiem ku formalnemu powołaniu Sekcji IOV w Lublinie, gdyż w końcu 1988 r. pod naciskiem A. Veigla i władz wojewódzkich Ministerstwo Kultury i Sztuki wyraziło na to zgodę.
(21) Kolejnym ważnym wydarzeniem w 1988 r., z którym mieliśmy związek, był I Światowy Kongres Kultury Ludowej w Gorizii – Włochy (22.08.1988) zorganizowany z okazji inauguracji ogłoszonej przez UNESCO Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego (1988-1997). Współorganizatorem Kongresu była Międzynarodowa Komisja Nauki IOV, a jej przewodniczący M. Marczuk, otwierał obrady, przewodniczył im wspólnie z A. Veiglem, wygłosił wprowadzający referat na temat: Główne założenia Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego i na zakończenie dokonał podsumowania obrad. Ponadto w Kongresie uczestniczyła 6-osobowa delegacja polskich członków IOV.
Współdziałanie Alexandra Veigla z Lubelszczyzną i Polską
po utworzeniu Polskiej Sekcji IOV
(22) Rok 1989 rozpoczął się bardzo optymistycznie. W wyniku kilkuletnich starań i wielokrotnych interwencji A. Veigla 9 stycznia formalnie została zarejestrowana Sekcja IOV w Lublinie z możliwością działania w całym kraju.. W dniu 30 stycznia 1089 odbyło się Walne Zgromadzenie polskich członków IOV, na którym wybrano władze Sekcji – Prezydium i Radę Wykonawczą. Przewodniczącym Sekcji został Mieczysław Marczuk, a wiceprzewodniczącymi Edward Balawejder i Helena Weremczuk. A. Veigl z tej ważnej okazji do władz Sekcji przysłał list gratulacyjny.
(23) Powstanie w Polsce Sekcji IOV i kierowanie przez M. Marczuka Międzynarodową Komisją Naukową IOV sprzyjało jeszcze ściślejszemu związkowi z A. Veiglem. Sprzyjało bardzo częstej wymianie korespondencji, odbywaniu bezpośrednich konsultacji i wzmożonej wymianie zespołów folklorystycznych między Austrią i Polską. W ramach rozwijającej się współpracy wiosną 1989 r. A. Veigl włączył 2 osoby z Polski, M. Marczuka i T. Ochab, w skład 10-osobowej delegacji IOV udającej się w 3-tygodniową podróż studyjną do Chin. Celem wizyty było zapoznanie się z bogactwem chińskiej kultury ludowej i przygotowanie gruntu do powstania Chińskiej Sekcji IOV. Delegacja IOV w czasie od 10 kwietnia do 2 maja 1989 r. na czele z A. Veiglem odwiedziła trzy duże miasta: Pekin, Tien Čin i Kunming. Zapoznała się z dużymi zasobami tradycyjnej kultury i przeprowadziła szereg rozmów, a w konsekwencji przyczyniła się do powstania wkrótce Chińskiej Sekcji IOV.
(24) W dniach 28.06-3.07.1989 r. A. Veigl ponownie przybył do Polski. Uczestniczył w Festiwalu w Kazimierzu i po raz pierwszy brał udział w posiedzeniu Prezydium powołanej przed kilkoma miesiącami Polskiej Sekcji IOV. Korzystając z doświadczeń A. Veigla omówiono wówczas plany działalności Polskiej Sekcji IOV w świetle założeń Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego na lata 1990-1994. Uzgodniono też program planowanego na 1991 r. posiedzenia w Polsce Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV oraz organizowanej przez tę Komisję w lipcu 1989 r. I. Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej w Bursie (Turcja).
(25) W czasie od 11 do 17 lipca 1989 r. M. Marczuk i K. Ciejpa-Znamirowski (wraz z Zespołem „KOS”) uczestniczyli we wspomnianej konferencji w Bursie, gdzie M. Marczuk w konsultacji z A. Veiglem, imieniu IOV wygłosił referat pt. Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej a kulturowe dziedzictwo Europy. Sugerował on zadania IOV na najbliższe lata w świetle programu Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego.
(26) Dzięki wsparciu A. Veigla w 1989 r. między Polską i Austrią znacznie rozwinęła się wymiana zespołów folklorystycznych. W tym roku do Austrii wyjechały: Kapela Ludowa z Wojciechowa, Zespół Śpiewaczy z Niedrzwicy Kościelnej, Zespół „Kurpie Zielone” z Białegostoku inne. Na Forum Naukowym Muzyki Ludowej w Puchbergu referat wygłosił dr Zenon Koter. Stowarzyszenie Twórców Ludowych zorganizowało w Austrii wystawę ludowego rzemiosła artystycznego wraz z prezentacją tworzenia i sprzedażą. Również z Austrii przyjechały dwa zespoły folklorystyczne na Festiwal w Kazimierzu (z Klagenfurtu i Bad Gastein).
W wyniku przemian politycznych w Polsce 1989 r. i dobrej współpracy z A. Veiglem w tym roku znacznie nasiliły się wyjazdy polskich grup folklorystycznych także do innych krajów zachodnich, w tym do Belgii, Holandii, Turcji, Francji, Portugalii, Włoch, Niemiec i innych krajów. W 1989 r. Wojewódzki Dom Kultury w Lublinie przygotował do druku publikację na 25-lecie Festiwalu w Kazimierzu. Miała ona być wydrukowana w Austrii, niestety, druk nie doszedł do skutku.
(27) Po przełomie politycznym 1989 r. w Polsce na przełomie lat 1989/1990 podobne przemiany dokonywały się także w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, w tym w ZSRR (tzw. pierestrojka). Wówczas A. Veigl nasilił działania w celu utworzeniu Sekcji IOV także w Rosji. Kluczem do tego była organizacja w Novgorodie (Rosja) w czasie 30.05-4.06.!990 r. II Europejska Konferencja Kultury Ludowej. A. Veigl zaprosił na nią do współpracy 5-osobową delegację Polskiej Sekcji IOV, a przewodniczącemu Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV, M. Mrczukowi, powierzył przygotowanie referatu wprowadzającego pt. Rola Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej w tworzeniu wspólnego Europejskiego Domu na tle programu Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego. Na konferencji referat wygłosiła też dr. Anna Brzozowska-Krajka. Od delegacji polskiej uzyskał więc znaczące wsparcie.
(28) Następnie, w dniach 25-28 maja 1990 r. na zaproszenie A. Vejgla w Sekretariacie Generalnym IOV w Mödling przebywała 5-osobowa delegacja Polskiej Sekcji IOV. Przeprowadziła tam dwustronne rozmowy o współdziałaniu w realizacji celów IOV. Ponadto M. Marczuk uzgodnił problematykę i organizację planowanego na 1991 r. w Polsce kolejnego posiedzenia Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV.
(29) W sierpniu 1990 r. przy aktywnym udziale A. Veigla ukazała się w j. angielskim wydana przez Sekretariat Generalny IOV publikacja M. Marczuka podsumowująca działalność Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV w latach 1986-1990 (SELECTED PROBLEMS OF THE SCIENTIFIC-RESEARCH ACTIVITY OF THE INTERNATIONAL ORGANIZATION OF FOLK ART. – 1986-1990). Publikacja zawierała: program działania Komisji Naukowej IOV oraz teksty trzech referatów wygłoszonych przez M. Marczuka w imieniu IOV na I Światowym Kongresie Kultury Ludowej w Gorizii (1988) oraz na europejskich konferencjach IOV w Bursie (1989) i Novgorodzie 1990). Publikacja została upowszechniona w kręgach IOV całego świata.
(30) Kolejny kontakt przedstawicieli Polskiej Sekcji IOV z sekretarzem A. Veiglem nastąpił w dniach 27-31.10.1990 r. w czasie Światowego Zgromadzenia Generalnego IOV w Mödling (Austria). W posiedzeniu uczestniczyli M. Marczuk i K. Ciepa-Znamirowski. Obydwaj wspierali A. Vejgla w burzliwej dyskusji nad trudną sytuacją finansową IOV. Wówczas, przy pomocy A. Veigla, nawiązali szereg kontaktów z Sekcjami IOV różnych krajów, co zaowocowało w następnych latach wzmożoną wymianą zagraniczną polskich zespołów folklorystycznych. W ostatnim dniu obrad uczestników Zgromadzenia Generalnego IOV przyjął w Hofburgu ówczesny prezydent Austrii Kurt Waltheim.
(31) Rok 1991 również był bardzo bogaty w kontakty Sekretariatu Generalnego IOV i A. Veigla z Lubelszczyzną i Polską Sekcją IOV. W lutym tego roku A. Veigl zaproponował naszej Sekcji udział w międzynarodowej konferencji naukowej Kunming (Chiny). Niestety, ze względu na odległość i koszty nikt na nią nie pojechał. Natomiast w Naukowym Forum Muzycznym w Puchbergu (Austria) uczestniczył prof. muzykologii z Uniwersytetu w Poznaniu B. Linette. Z rekomendacji A. Veigla w maju tegoż roku gościliśmy na Lubelszczyźnie bardzo atrakcyjny zespół taneczny z USA. A w lipcu, także na jego zaproszenie, 3 osoby wyjechały na konferencję naukową do Aten dotyczącą badań nad tańcem ludowym.
(32) W dniach od 2 do 4 maja 1991 r. na zaproszenie A. Veigla w Sekretariacie Generalnym IOV w Mödling ponownie przebywała delegacja Polskiej Sekcji IOV (M. Marczuk, K. Ciejpa-Znamirowski, E. Sendejewicz i H. Kazubek) dla przeprowadzenia konsultacji dotyczących organizacji w tym roku w Polsce dwu konferencji IOV.
(33) Jedną z nich było organizowane przez M. Marczuka w ramach Międzynarodowej Komisji Naukowej IOV w dniach 25 i 26 czerwca 1991 r. w Sopocie seminarium pt. Nauka jako instrument w obronie kultury ludowej i realizacji założeń Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego. W seminarium uczestniczyli: A. Veigl i E. Niemeczek z Sekretariatu Generalnego IOV, zagraniczni członkowie tej Komisji (7 osób) oraz 10 członków IOV z polskich szkół wyższych. Aktualne zadania IOV przedstawił Sekretarz Generalny A. Veigl. Założenia Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego i ich realizację przez IOV zreferował M. Marczuk (członkowie Komisji otrzymali raport za lata 1986-1990). Natomiast działalność naukową w zakresie kultury ludowej przedstawili: E. Niemeczek w Austrii, P. Soós na Węgrzech, G. Gawra w Rumunii, Sadi Al. Haditi w Iraku, K. Ismail w Syrii, K. B. Parker w USA i M. Marczuk w Polsce. Omówiono też sprawy organizacyjne Komisji Naukowej IOV.
(34) Kolejną imprezą było II Międzynarodowe Seminarium Kultury Ludowej w Kazimierzu w dniach 26 – 30 czerwca 1991 r. na temat: Problemy edukacji społeczeństwa w zakresie kultury ludowej w świetle założeń Światowej Dekady Rozwoju Kulturalnego. W seminarium uczestniczyli wymienieni wyżej członkowie Komisji Naukowej IOV, którzy przyjechali z Sopotu oraz około 30 osób z polskich szkół wyższych i placówek upowszechniania kultury. Na seminarium wygłoszono 5 referatów: 1) Zadania edukacyne w zakresie kultury ludowej w świetle zaleceń UNESCO i Rady Europy (doc.dr M. Marczuk UMCS), 2) Ochrona folkloru w świetle zaleceń UNESCO i WIPO (prof. V. Krawczyk-Wasilewska), 3) Kultura ludowa jako łącznik między narodami (prof. J. Damrosz), 4) Kultura ludowa a współczesna edukacja społeczna (prof. I. Bukowska-Floreńska), 5) Pedagogiczne aspekty edukacji w zakresie kuktury ludowej (prof. K. Olbrycht). Ponadto przedstawiono 10 komunikatów naukowych. Uczestnicy seminarium brali też udział w XXV Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych odbywającym się wówczas w Kazimierzu. Z uczestnikami seminarium spotkali się Wojewoda Lubelski i Rektor UMCS.
(35) Pierwsza połowa 1992 r. upłynęła na wzajemnych kontaktach związanych z przygotowaniem III Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej w Sárvar (Węgry). Konferencja odbyła się we wrześniu, a była poświęcona tożsamości kulturowej narodów Europy. Przy aktywnej pomocy A. Veigla nawiązano nowe kontakty z zagranicznymi zespołami folklorystycznymi, w tym z Zespołem „Terres de Cambra” w Portugalii oraz z indiańskim zespołem „Country West Cloggers” ze Stanu Utah w USA. Ten zespół koncertował na Lubelszczyźnie w maju 1992 r.
(36) Bardzo bogaty w kontakty z A. Veiglem był rok 1994. Były one związane z przygotowaniami do III Międzynarodowego Seminarium Kultury Ludowej w Kazimierzu. Seminarium odbyło się w dniach 23-26 czerwca na temat: Zagrożenia dla kultury ludowej we współczesnym świecie i jednoczącej się Europie. Dzięki pomocy A. Veigla na seminarium przybyli członkowie Komisji Naukowej IOV z bardzo odległych krajów: Panamy, Wysp Salomona, Nigerii, Afryki Zachodniej, a także z Cypru, Litwy i Austrii. Na seminarium wygłoszono 15 referatów i komunikatów naukowych, w tym 6 przez uczestników zagranicznych i 9 przez uczestników z Polski. W tymże czasie w Kazimierzu odbyło się Walne Zgromadzenie Polskiej Sekcji IOV, na którym wybrano jej nowe władze. Uczestnicy seminarium uczestniczyli też w odbywającym się Festiwalu. Obecny na seminarium A. Veigl wysoko ocenił jego wartości dla ochrony kultury ludowej.
(37) Bogaty w kontakty z A. Veiglem był rok 1996. W dniach 5-8 czewca odbyła się w Mauterndorf (Austria) V Europejska Konferencja Kultury Ludowej, na której na prośbę A. Veigla M. Marczuk wygłosił referat wprowadzający pt. Refleksje i pytania o losy kultury ludowej u progu trzeciego tysiąclecia i zadania IOV. Następnie w dniach 27-30 czerwca w Kazimierzu, w czasie Festiwalu, na jego prośbę zorganizowaliśmy posiedzenie Rady Wykonawczej IOV, w którym członkowie Rady z 10 krajów pod przewodnictwem A. Veiga dokonali analizy aktualnej sytuacji IOV oraz określili jej rozwój do 1999 r. Zapoznali się tez z polskim folklorem uczestnicząc w Festiwalu i Targach Sztuki Ludowej. Spotkanie to miało duże znaczenie dla promocji polskiej kultury ludowej w świecie i dokonujących się w Polsce przemian.
(38) Kolejne wspólne działanie z A. Veiglem w grudniu 1996 r. było związane z przygotowaniem i organizacją Jubileuszu 70-lecia urodzin zasłużonego członka IOV S. Leszczyńskiego. Właśnie pod sugestią A. Veigla Polska Sekcja IOV zainicjowała obchody tego Jubileuszu. M. Marczuk przygotował seminarium pt. Polski folklor taneczny i muzyczny, które było przeglądem dorobku folklorystycznego Jubilata, ale też znaczącą promocją Lubelszczyzny i jej bogatej kultury. W czasie seminarium A. Veigl wygłosił pod adresem Jubilata, Zespołu Tańca Ludowego UMCS, Lubelszczyzny i Polski piękną laudację. Materiał z Benefisu zostały opublikowane pod redakcją M. Marczuka w książce pt. Całe życie folklorowi i młodzieży (Lublin, 2000).
(39) W czerwcu 1997 r. na spotkaniu w Sekretariacie Generalnym IOV (Ma. Enzensdorf) pracowaliśmy wspólnie z A. Veiglem nad przygotowaniem VII Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej w Mińsku (Białoruś), w której wspólnie uczestniczyliśmy w dniach 22-27 września tegoż roku. Konferencja dotyczyła zagrożeń dla kultury ludowej w krajach Europy Środkowej i Wschodniej wynikających z dokonujących się tu przemian ustrojowych. Na konferencji przedstawiciele Polskiej Sekcji IOV (prof. B. Bazielich i M. Marczuk) wygłosili referaty.
(40) W następnych dwu latach, chcąc nam oszczędzić czasu i kosztów A. Veigl osobiście przyjeżdżał do Lublina na konsultacje ważniejszych spraw związanych z działalnością IOV w Polsce, a także funkcjonowaniem Komisji Naukowej IOV w świecie. Między innymi 26-30 marca 1999 r. uczestniczył w posiedzeniu Prezydium Polskiej Sekcji IOV , a 27-30 kwietnia 2000 r. ponownie przybył do Lublina na konsultacje w sprawie przygotowania planowanej w Polsce XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej.
(41) Rok 2000 przyniósł wzmożenie wzajemnych kontaktów. Trwały bowiem przygotowania do kolejnej Konferencji Europejskiej we Francji. Odbyła się w dniach od 10 do 16 lipca w Colmar (Alzacja). Poświęcono ją relacjom: kultura, turystyka, kultura pokoju. Z Polski uczestniczyli w niej: prof. A. Borzozowska–Krajka, M. Marczuk i K. Ciejpa-Znamirowski. A. Brzozowska-Krajka i M. Marczuk wygłosili referaty.
(42) W dniach 8-10 grudnia 2000 r .A. Veigl przebywał w Lublinie na wspólnie zorganizowanej przez Sekretariat Generalny IOV, Polską Sekcję IOV i J.M. Rektora UMCS sesji związanej z zakończeniem przez M. Marczuka 15-letniego kierowania Międzynarodową Komisją Naukową IOV. Na tej sesji A. Veigl i wiceprzewodniczący IOV Etienne Vankeirsbilck (Belgia) w uznaniu zasług M. Marczuka dla IOV nadali mu dyplom i tytuł honorowego członka IOV. Przewodnictwo Komisji Naukowej IOV przekazali wówczas prof. dr hab. Annie Brzozowskiej-Krajce. M. Marczuk dalej pozostał przewodniczącym Polskiej Sekcji IOV.
(43) W roku 2001 r. od 6 do 10 czerwca współdziałaliśmy z A. Veiglem w ramach organizowanej przez przewodniczącego Litewskiej Sekcji IOV prof. Rimantasa Astrauskasa konferencji w Wilnie. Następnie A Veigl przebywał w Lublinie w dniach 22-25 czerwca 2001 r. na Festiwalu w Kazimierzu i zarazem na Walnym Zgromadzeniu Sprawozdawczo-Wyborczym Polskiej Sekcji IOV. Podsumowano wówczas nie tylko działalność Sekcji, ale też wzajemną, bogatą i skuteczną współpracę z A. Veiglem w ostatnich pięciu latach.
(44) Rok 2002 przyniósł ciekawe kontakty z A. Veiglem w ramach oryginalnej i ciekawej X Konferencji Europejskiej IOV mającej charakter kroczący i odbywającej się w trzech państwach: Austrii (Wiedeń), Słowacji (Trenčanske Teplice) i na Węgrzech (Sárvar). Tam również przebywaliśmy obydwoje z prof. A. Brzozowską Krajką i zaprezentowaliśmy referaty. Oczywiście, odbyliśmy zarówno formalne, jak też nieformalne konsultacje z A. Vejglem.
(45) Kolejny pobyt Sekretarza Generalnego IOV A. Veigla w Lublinie miał miejsce w dniach 22-27 kwietnia 2003 r. na Jubileuszu 50-lecia Zespołu Tańca Ludowego UMCS. Tu aktywnie uczestniczył w przygotowanym przez M. Marczuka seminarium folklorystycznym, na koncercie galowym Zespołu oraz w okolicznościowym spotkaniu, na którym wygłosił piękne przemówienie ukazujące wielkie zasługi ZTL UMCS i jego szefa S. Leszczyńskiego dla IOV, dla polskiej i światowej kultury ludowej, a także dla Lublina, Lubelszczyzny i Polski. W tymże roku M. Marczuk opracował publikację ukazującą 50-letnią popularyzację polskiego folkloru tanecznego i muzycznego w kraju i za granicą przez Zespół Tańca Ludowego UMCS, członka Polskiej Sekcji IOV pt. Z polskim folklorem przez świat (Lublin 2003, ACK UMCS, ss. 195).
(46) W końcu 2003 r. miało miejsce jeszcze jedno ważne wydarzenie. W dniach 27-29 listopada w Maria Enzersdorf (Austria) odbyły się uroczystości związane z 75-leciem urodzin oraz 55-leciem aktywności zawodowej i społeczno-kulturowej sekretarza generalnego IOV Alexandra Veigla. Z tej okazji Jubilat został uhonorowany licznymi odznaczeniami, dyplomami i adresami gratulacyjnymi. W głównej uroczystości jubileuszowej w dniu 28.11.2003 r. uczestniczyli przedstawiciele austriackich władz państwowych i samorządowych oraz stowarzyszeń twórczych, członkowie Światowego Prezydium IOV, delegacja Światowego Prezydium CIOFF i kilkanaście delegacji narodowych Sekcji IOV różnych krajów.
(47) W jubileuszu Alexandra Veigla wzięła też udział delegacja Polskiej Sekcji IOV w składzie: Mieczysław Marczuk – przewidniczący Sekcji, prof. dr hab. Anna Brzozowska-Krajka – wiceprzewodnicząca Sekcji oraz przewodnicząca Międzynarodowej Komicji Nauki i Badań IOV, a także Iwona Końko – przedstawicielka Zespołu Tańca Ludowego UMCS. Delegacja Polskiej Sekcji IOV wręczyła Jubilatowi przygotowaną przez M. Marczuka okolicznościową publikację pt.: Alexander Veigl – współpraca folklorystyczna z Lubelszczyzną i Polską. Kalenedarium. Publikację, wydaną w językach polskim i niemieckim, otrzymali też wszyscy uczestnicy jubileuszowych uroczystości.
(48) W dniu 29 listopada 2003 r. delegacja Polskiej Sekcji IOV odbyła konsultację z Sekretarzem Generalnym IOV Alexandrem Veiglem w sprawie organizacji w Polsce w czerwcu 2004 r. XI. Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej. W tymże dniu delegacja Polskiej Sekcji IOV wzięła udział w spotkaniu centralnych władz IOV i CIOFF, które zainicjowało współdziałanie obydwu światowych organizacji kultury ludowej.
(49) Rok 2003 w Polskiej Sekcji IOV upłynął na wstępnych przygotowaniach do przeprowadzenia w czerwcu 2004 r. w Lublinie i Kazimierzu Dolnym XI. Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej. Koncepcja tej konferencji dojrzewała w Sekcji od 2002 r. W dniu 7 marca 2003 r. Rada Wykonawcza Polskiej Sekcji IOV, przy udziale przewodniczącej Międzynarodowej Komisji Nauki i Badań IOV prof. Anny Brzozowskiej-Krajki, zaakceptowała wiodące hasło konferencji: Wartości uniwersalne i odrębności narodowe tradycyjnych kultur europejskich w warunkach procesów integracyjnych i rozpatrzyła jej wstępną koncepcję Rozpoczęto też poszukiwanie współorganizatorów konferencji.
(50) W dniu 15 lipca 2003 r. z inicjatywy Polskiej Sekcji IOV odbyło się spotkanie w sprawie organizacji konferencji. Wzięli w nim udział: przewodniczący Polskiej Sekcji IOV doc. dr Mieczysław Marczuk, przewodnicząca Międzynarodowej Komisji Nauki i Badań IOV prof. dr hab. Anna Brzozowska-Krajka, Kolegium Dziekańskie Wydziału Politologii UMCS na czele z prof. dr. bab. Ziemowitem J. Pietrasiem oraz dyrektor Wojewódzkiego Centrum Kultury w Lublinie mgr Józef Obroślak i jego zastępca mgr Janina Biegalska. Uczestnicy spotkania uznali się za Komitet Organizacyjny Konferencji z możliwością rozszerzenia go o inne podmioty, przyjęli do realizacji opracowaną przez Polską Sekcję IOV koncepcję konferencji oraz jej temat: Wartości uniwersalne i odrębności narodowe tradycyjnych kultur europejskich, ustalili termin konferencji na 23 i 24 czerwca w Lublinie oraz 25 – 27 czerwca 2004 r. w Kazimierzu Dolnym, powołali Mieczysława Marczuka na przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego i ustalili wstępny harmonogram działań.
(51) Jesień 2003 r. i zima 2004 r. upłynęły na intensywnych przygotowaniach do konferencji. Wysłano oferty do potencjalnych krajowych i zagranicznych uczestników konferencji. Przyjmowano zgłoszenia i propozycje referatów, konsultowano ich treść i formę. Przygotowywano publikację konferencyjną zawierającą referaty w języku polskim i angielskim. Czyniono starania o pozyskanie patronów honorowych i sponsorów konferencji. Prowadzono przygotowania organizacyjne konferencji.
(52) W dniu 6 kwietnia 2004 r. Rada Wykonawcza Polskiej Sekcji IOV dokonała podsumowania stanu dotychczasowych przygotowań do konferencji. Pod względem merytorycznym uznano je za prawidłowe, natomiast stwierdzono duże trudności finansowe. Do kwietnia 2004 r. udział w konferencji zgłosiło 80 osób, po 40 z kraju i zagranicy. Uczestnicy konferencji przygotowali 40 referatów, w tym 22 z kraju i 18 z zagranicy. Oddano je do druku w formie książki. Dotyczyły one istotnych i aktualnych kwestii kultury ludowej oraz jej wartości w procesie integracji europejskiej i globalizacji, były więc dobrą podstawą do dyskusji na czerwcowej europejskiej konferencji.
(53) Wyrażono przekonanie, że XI. Europejska Konferencja Kultury Ludowej godnie zamknie 25-lecie działalności IOV w Europie, 20-lecie funkcjonowania IOV w Polsce i 15-lecie formalnej działalności Polskiej Sekcji IOV oraz nadzieję, że rozpocznie ona nowy etap w funkcjonowaniu Polskiej Sekcji IOV – wzbogaci ją o nowych członków młodszej generacji, dobrze rozumiejących miejsce kultury ludowej w nowych złożonych czasach i wniesie nowy powiew do jej działalności.
* * *
Zamykając Kalendarium w Wielkanoc 2004 roku, w dniu Święta szczególnie bogatego w symbole polskiej kultury ludowej, wyrażam serdeczne podziękowanie członkom założycielom Polskiej Sekcji IOV, indywidualnym aktywnym członkom IOV i licznym zespołom folklorystycznym, a szczególnie członkom Prezydium Sekcji i jej Rady Wykonawczej za wieloletnią bezinteresowną działalność na rzecz zachowania i popularyzacji polskiej kultury ludowej oraz podtrzymywanie więzi członkowskiej w ramach Polskiej Sekcji IOV.
Wyrazy podziękowania kieruję do pracowników naukowych szkół wyższych za prowadzenie badań nad kulturą ludową i popularyzację ich wyników. Szczególne podziękowanie składam władzom i grupie pracowników naukowych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie z prof. dr hab. Anną Brzozowsko-Krajką na czele za wieloletnią pomoc udzielaną Polskiej Sekcji IOV. Słowa podziękowania kieruję również do władz samorządowych województwa lubelskiego za duże zrozumienie znaczenia i potrzeb kultury ludowej oraz wspieranie działalności Polskiej Sekcji IOV. Gorące podziękowanie składam dyrekcjom i pracownikom wielu placówek kultury w kraju, a szczególnie Dyrekcji i Pracownikom Wojewódzkie Ośrodka Kultury w Lublinie i Rejonowego Ośrodka Kultury w Częstochowie za ich wielkie zaangażowanie na rzecz zachowania, pielęgnowania i popularyzacji kultury ludowej oraz skuteczne wspieranie działań Polskiej Sekcji IOV.
Jeszcze raz wyrazy serdecznego podziękowania kieruję do Sekretarza Generalnego IOV Alexandra Veigla za wieloletnią współpracę i pomoc dla Polskiej Sekcji IOV, za wspieranie wymiany zagranicznej polskich zespołów folklorystycznych i promocję polskiej kultury Ludowej za granicą, za wielką serdeczność i przyjaźń.
W licznych kontaktach zagranicznych Polskiej Sekcji IOV z Sekretariatem Generalnym IOV, z narodowymi sekcjami IOV wielu krajów, w złożonych dyskusjach programowych oraz niuansach językowych skutecznie i bezinteresownie pośredniczyła grupa tłumaczek, ze strony polskiej: Henryka Kazubek, Mirosława Marczuk i Teresa Ochab, a ze strony austriackiej: Helga Gruber, Gabriele Kolar, Sieglinde Santer, Angela Sasshofer, Anna Hof-Veigl i Patrycja Woloch. Wyrażam im za to serdeczne podziękowanie.
W rozwoju życia społecznego, w tym w historii polskiej kultury ludowej, nie może być próżni. Każde zamknięcie jednocześnie jest otwarciem. Tak też zamknięcie Kalendarium pierwszego etapu działalności Polskiej Sekcji IOV staje się otwarciem nowego etapu jej rozwoju. Życzę wspaniałych sukcesów.
Mieczysław Marczuk
POST SCRIPTUM
Przedstawiona wyżej publikacja musiała być zakończona wioną 2004 r., gdyż należało ją wydrukować do czerwca tegoż roku, by mogła być wręczona uczestnikom XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej organizowanej przez Polską Sekcję IOV oraz Międzynarodową Komisję Nauki i Badań IOV w Lublinie i Kazimierzu Dolnym. Pragnąc Czytelnikom Strony Internetowej PS IOV umożliwić dalsze śledzenie funkcjonowania Sekcji do 2015 r., korzystając z dostępnych materiałów Sekcji, niżej zasygnalizowano ważniejsze przejawy jej działalności, zachowując wcześniejszą formę relacji i dalszy ciąg numeracji jej poszczególnych segmentów.
Mieczysław Marczuk
Pracowity koniec III kadencji PS IOV (2004-2006)
(54) Miesiące kwiecień, maj i czerwiec 2004 r. Prezydium PS IOV, a zwłaszcza jej Rada Wykonawcza, poświęciły ostatnim przygotowaniom do XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej. Przypomnijmy, że jej głównym organizatorem była Polska Sekcja Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej (IOV). Współorganizatorzy to: Międzynarodowa Komisja Nauki i Badań IOV i Wydział Politologii UMCS. Dużego wsparcia organizacyjnego i finansowego udzielili: Departament Kultury i Sztuki Urzędu Marszałkowskiego, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej Oddział w Lublinie, Totalizator Sportowy S.A. Oddział w Lublinie oraz Sekretarz Generalny IOV.
Konferencja odbyła się zgodnie z sygnalizowanym wcześniej planem w dniach 23-27 czerwca 2004 r. w tym 2 dni w Lublinie w Centrum Polonijnym UMCS i 3 dni w Kazimierzu Dolnym w Domu Dziennikarza. W Lublinie – oprócz obrad – umożliwiono uczestnikom zwiedzenie głównych zabytków: Muzeum na Majdanku i Muzeum Wsi Lubelskiej. Odbyło się też spotkanie z Władzami Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. W Kazimierzu umożliwiono im uczestnictwo w 38. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych. Konferencji towarzyszył patronat honorowy Polskiego Komitetu do Spraw UNESCO, Ministra Kultury RP, Ministra Edukacji Narodowej i Sportu RP, Wojewody Lubelskiego, Marszałka Województwa Lubelskiego, Metropolity Lubelskiego oraz Rektora UMCS i Rektora KUL. W konferencji uczestniczyli: Sekretarz Generalny IOV Alexander Veigl (Austria) i Sekretarz IOV na Europę Péter Markó (Węgry).
Na konferencji przedstawiono 36 referatów przygotowanych przez 22 referentów z Polski (w tym 9 członków PS IOV: prof. prof. Jan Adamowski, Barbara Bazielich, Anna Brzozowska-Krajka, Irena Bukowska-Floreńska, Jerzy Damrosz, Dariusz Kubinowski, Violetta Krawczyk-Wasilewska, a także Aldona Krupa i Mieczysław Marczuk) oraz 14 osób z zagranicy. Wcześniej opublikowano je w obszernej (21 ark.) dwujęzycznej, polsko-angielskiej książce pt. Wartości uniwersalne i odrębności narodowe tradycyjnych kultur europejskich. Dzięki temu zastosowano jedynie 10-minutowe wprowadzenia autorów referatów, co pozwoliło przeznaczyć dość dużo czasu na dyskusję. Obrady odbywały się w językach polskim i angielskim.
Założone cele konferencji zostały w pełni zrealizowane. Zgromadzono bogaty materiał obrazujący stan kultury ludowej w rożnych krajach europejskich w procesie przemian społecznych i cywilizacyjnych oraz w warunkach integracji i globalizacji. Spopularyzowano go wśród uczestników konferencji, a za ich pośrednictwem w całej Europie. Zintegrowano liczne grono kompetentnych osób z Europy, inspirując je do bardziej aktywnych działań na rzecz zachowania i popularyzacji wartości uniwersalnych i odrębności narodowych tradycyjnych kultur europejskich w warunkach współczesnych przemian.
(55) Druga połowa 2004 r. poświęcona została podsumowaniu organizacji i przeprowadzenia XI Europejskiej Konferencji Kultury Ludowej. W tej sprawie nadeszły liczne i bardzo pozytywne opinie z wielu sekcji narodowych IOV z zagranicy. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się przygotowana dla uczestników konferencji obszerna, dwujęzyczna publikacja pt.: Wartości uniwersalne i odrębności narodowe tradycyjnych kultur europejskich (The Universal Values and National Distinctness of Traditional European Cultures) zawierająca referaty wygłoszone w czasie obrad (obcojęzyczne były wydrukowane w języku angielskim z polskim tłumaczeniem, a polskich referentów wydrukowano w języku polskim z ze skrótowym tłumaczeniem w języku angielskim). Do sekcji narodowych, których przedstawiciele nie uczestniczyli w konferencji, na ich prośbę wysłano kilkadziesiąt tych publikacji. Otrzymano wiele gratulacji i podziękowań. Wysłano też propozycje przesłania tej publikacji (bezpłatnie) do kilkudziesięciu członków Polskiej Sekcji IOV, którzy nie uczestniczyli w konferencji (po wpłaceniu 5 zł kosztów jej przesyłki), ale zainteresowanie publikacją okazały tylko 4 osoby. Mimo znacznych trudności ekonomicznych, dzięki wysiłkowi Polskiej Sekcji IOV i kierowanej wówczas przez prof. dr hab. Annę-Brzozowsko-Krajkę Międzynarodowej Komisji Nauki i Badań IOV, a także dzięki wsparciu władz Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i kilku sponsorów – konferencja była znaczącym europejskim wydarzeniem kulturowym IOV.
(56) Rok 2005 w dużym stopniu przeznaczono na przygotowanie materiałów na Walne Zgromadzenie Sprawozdawczo-Wyborcze Członków Polskiej Sekcji IOV za trudną kadencję lat 2001-2005. A był to okres rzeczywiście trudny dla kultury, zaś dla kultury ludowej w szczególności, głównie ze względu na procesy związane z przechodzeniem kraju do gospodarki rynkowej. W tej sytuacji część instytucji kultury ograniczyło działalność, a wiele zespołów folklorystycznych przestało funkcjonować, gdyż nie miało środków na działalność i nie wytrzymało konkurencji z wprowadzanymi do placówek kultury komercyjnymi formami uczestnictwa kulturalnego. Odbiło się to także na funkcjonowaniu Polskiej Sekcji IOV, spowodowało m.in. przeniesienie Walnego Zgromadzenia Członków (mimo upływu kadencji w 2005 r.) na 2006 rok .
(57) W 2005 r. miało miejsce jeszcze jedno ważne dla Polskiej Sekcji IOV wydarzenie.
W połowie tego roku prezydent IOV Świat Carmen D. Padilla i sekretarz generalny IOV Alexander Veigl zwrócili się do Mieczysława Marczuka, przewodniczącego Polskiej Sekcji IOV i byłego wieloletniego przewodniczącego Międzynarodowej Komisji Nauki i Badań IOV, o przygotowanie i wygłoszenie referatu podsumowującego działalność naukową IOV na długo przygotowywanym III Światowym Kongresie Kultury Ludowe w 25-lecie funkcjonowania IOV Świat w Korei Południowej w mieście Andong, azjatyckim centrum Konfucjonizmu. Kongres odbył się w dniach od 26 września do 2 października 2005 r. Uczestniczyło w nim prawie 200 przedstawicieli IOV z kilkudziesięciu krajów 5 kontynentów. Z Polski uczestniczyli: M. Marczuk jako referent oraz mgr Maria Ochab w charakterze asystenta i tłumacza. Kongres składał się z dwu części. W pierwszej, naukowej wygłoszono kilkanaście referatów dotyczących aktualnych problemów kultury ludowej we współczesnym świecie i roli IOV w ich realizacji. Jednym z nich był referat wygłoszony przez M. Marczuka na temat Działalność Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej (IOV)w Europie na rzecz pokoju i jedności w różnorodności kulturowej (Activities of the International Organization of Folk Art (IOV) in Europe for peace and unity in cultural diversity). Referat ten przyjęto z dużym uznaniem i wydrukowano w publikacji kongresowej w językach koreańskim i angielskim (IOV World Congress in Andong, IWC Andong 2005, ss. 57-64 ). Miało to duże znaczenie dla międzynarodowego prestiżu Polskiej Sekcji IOV. W drugiej części Kongresu odbyło się Światowe Zgromadzenie Generalne IOV, na którym – ze względu na stan zdrowia – przyjęto rezygnację dotychczasowego Sekretarza Generalnego IOV Alexandra Veigla z tej funkcji (pełnił ją przez 25 lat), nadano mu tytuł Honorowego Sekretarza Generalnego IOV i powołano na tę funkcję przewodniczącego Austriackiej Sekcji IOV Hansa Joachima Holza. Ponadto przedłużono kadencję centralnych władz statutowych IOV na 2 lata, dokooptowano do nich 5 przedstawicieli różnych kontynentów i postanowiono, że w ciągu 2 lat zostanie przygotowany nowy statut IOV i będzie zwołane Zgromadzenie Generalne Sprawozdawczo-Wyborcze IOV.
(58) Pierwsza połowa roku 2006 przebiegała pod kątem przygotowania i przeprowadzenia Walnego Zgromadzenia Sprawozdawczo-Wyborczego Członków PS IOV za lata 2001-2006. Na początku tego roku Prezydium Sekcji przygotowało uchwałę o przedłużeniu kończącej się kadencji do końca czerwca 2006 r. Następnie w dniu 23 marca zaakceptowało ją i podjęło kolejną o zwołaniu Walnego Zgromadzenia na dzień 22 czerwca tegoż roku w Kazimierzu Dolnym w przeddzień rozpoczęcia 40 Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych, by umożliwić uczestnikom Zgromadzenia udział w Festiwalu, ustaliło porządek obrad Zgromadzenia i harmonogram prac je poprzedzających. W kwietniu i maju opracowano sprawozdanie z działalności w kadencji 2001-2006 i je wydrukowano, przeprowadzono analizę stanu opłacania przez członków składki członkowskiej i ruchu członków w kadencji, opracowano i wysłano do członków komunikat o Zgromadzeniu. W dniu 22 czerwca 2006 r., zgodnie z ustalonym wcześniej porządkiem, odbyły się obrady Walnego Zgromadzenia. Dokonało ono analizy działalności Sekcji w czasie trudnej kadencji, wysoko oceniło działalność Rady Wykonawczej, a szczególnie jej przewodniczącego Mieczysława Marczuka, udzieliło absolutorium ustępującym władzom Sekcji i wybrało nowe władze statutowe, w tym następujący skład Prezydium Sekcji: 1. dr hab., prof. UMCS Jan Adamowski - Lublin, 2. mgr Edward Balawejder - Lublin, 3. prof. dr hab. Barbara Bazielich - Katowice, 4. mgr Janina Biegalska – Lublin, 5. dr Aleksander Błachowski – Toruń, 6. dr hab. prof. UMCS Anna Brzozowska-Krajka, 7. prof. dr. hab. Irena Bukowska-Floreńska - Cieszyn, 8. mgr Stanisław Leszczyński - Lublin, 9. doc. dr Mieczysław Marczuk - Lublin, 10. mgr Joanna Paczos - Lublin, 11. dr Beata Walenciuk-Dejneka – Lublin. Przewodniczącym Prezydium Sekcji został prof. Jan Adamowski. W dniu 22 czerwca 2006 r. zakończyła się trzecia, a rozpoczęła czwarta kadencja funkcjonowanie Polskiej Sekcji IOV. Zakończyło się też przewodnictwo Sekcji przez Mieczysława Marczuka.
Długa czwarta kadencja Sekcji (2006-2015)
(59)
W przygotowaniu.
