Nowotwór płuc jest obecnie wiodącą przyczyną zgonów z powodu raka na świecie, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Wskaźniki przeżycia różnią się w zależności od rodzaju komórek rakowych i fazy, w jakiej zdiagnozowano chorobę. W Polsce rak płuca jest najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim co do częstości występowania u kobiet. Jest on jednym z najgorzej rokujących nowotworów i stanowi najczęstszą przyczynę zgonów z powodu raka. Niedrobnokomórkowy rak płuca stanowi obecnie około 80–85% wszystkich nowotworów złośliwych płuca.

Opracowano preparat z płynu celomatycznego dżdżownicy Dendrobaena veneta niszczący komórki niedrobnokomórkowego raka płuca. Badania były prowadzone na komercyjnych liniach: nowotworowej płuca A549 oraz prawidłowych komórkach drzewa oskrzelowego Beas-2B. Po obróbce termicznej płynu celomatycznego oraz separacji frakcji otrzymano preparat o wysokiej cytotoksyczności wobec komórek raka płuca A549 (80–95%), niewykazujący działania toksycznego na komórki prawidłowe drzewa oskrzelowego Beas-2B.

W 2018 roku informowaliśmy o pierwszym opatentowanym wynalazku ukierunkowanym na poszukiwanie substancji niszczącej komórki raka płuca. Patent dotyczył płynu celomatycznego, czyli płynu jamy ciała dżdżownic z gatunku D. veneta, który po odpowiedniej obróbce termicznej niszczył komórki raka płuca A549. Ustalono warunki żywieniowe, w których utrzymywane są dżdżownice do badań medycznych. Warunki te zostały opracowane we współpracy z Przedsiębiorstwem Rolno-Przemysłowym EKAGRO, profesjonalnie zajmującym się hodowlą tych zwierząt.

Opatentowany obecnie wynalazek jest kolejnym etapem rozwoju badań nad preparatem przeciwnowotworowym. Z płynu celomatycznego wyseparowano aktywny czynnik – frakcję białkowo-cukrową, która jest pozbawiona cząstek zdegradowanych termicznie, ponadto jest jednorodna chemicznie i wykazuje większą aktywność w stosunku do komórek raka płuca niż płyn celomatyczny. Warto podkreślić, że na obecnym etapie nie jest to jeszcze lek na raka płuca, lecz preparat do opracowania takiego leku. Badania wymagają określenia jeszcze wielu parametrów charakteryzujących preparat leczniczy.

Aktualnie badania mające na celu rozwój wynalazku są prowadzone w  UMCS we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Lublinie, Uniwersytetem Gdańskim oraz Uniwersytetem Szczecińskim. Preparat jest scharakteryzowany pod względem chemicznym i biologicznym. Zostały również określone warunki przechowywania preparatu, w których nie traci on aktywności. Na tym etapie jest on gotowy do badań biomedycznych na zwierzętach.

Brak toksyczności na komórki prawidłowe z jednoczesną wysoką toksycznością wobec komórek raka płuca, czyli selektywne działanie, oraz aktywacja procesu apoptozy komórek nowotworowych sugeruje potencjalne zastosowanie badanego preparatu z dżdżownic Dendrobaena veneta w chemioterapii niedrobnokomórkowego raka płuca.

Wyniki badań zostały opublikowane w 2019 roku, w czasopiśmie APMIS, Journal of Pathology, Microbiology and Immunology, w artykule pt.: “Antitumor activity and apoptotic action of coelomic fluid from the earthworm Dendrobaena veneta against A549 human lung cancer cells”.