4 lutego 2014 r. w Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS odbyła się ceremonia wręczenia tomu jubileuszowego prof. dr. hab. Janowi Mazurowi, będąca zwieńczeniem jubileuszu 70 urodzin, który był uroczyście obchodzony w 2012 r. W ramach obchodów jubileuszowych odbyła się wówczas międzynarodowa konferencja naukowa zatytułowana „70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska, procesy, tendencje” i taki też tytuł nosi tom, będący jej pokłosiem.
W uroczystości wzięli udział JM Rektor UMCS prof. dr hab. Stanisław Michałowski oraz były wieloletni Rektor naszej Uczelni prof. dr hab. Wiesław Skrzydło, Prorektorzy: prof. dr hab. Ryszard Dębicki i prof. dr hab. Ryszard Mojak, Dziekan Wydziału Humanistycznego prof. dr hab. Robert Litwiński i Prodziekan prof. dr hab. Małgorzata Karwatowska oraz Kierownik Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii Instytutu Filologii Polskiej prof. dr hab. Halina Pelcowa. Wśród uczestników uroczystości był także dr Grzegorz Żuk - Dyrektor Wydawnictwa UMCS, dzięki któremu księga ta ukazała się na półkach księgarskich w rekordowo krótkim czasie. Obecni byli Przyjaciele i Koledzy Profesora z Instytutu Filologii Polskiej: prof. dr hab. Anna Pajdzińska, prof. dr hab. Władysława Bryłowa, prof. dr hab. Ryszard Tokarski i mgr Ilona Gumowska. Nie zabrakło także Pracowników i Współpracowników CJKP oraz licznie przybyłych studentów Centrum. Niektórzy z Gości, m.in. minister Tadeusz Sławecki, nie mogąc przybyć osobiście, przysłali listy gratulacyjne.
Obchody jubileuszu 70-lecia urodzin Prof. Jana Mazura odbyły się we wrześniu 2012 r. W towarzyszącej im konferencji udział wzięli wybitni poloniści z wielu ośrodków akademickich w Polsce i za granicą. W uroczystościach jubileuszowych uczestniczyli przedstawiciele władz centralnych z ministrem Tadeuszem Sławeckim – Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Arturem Kozłowskim – Dyrektorem gabinetu Marszałka Senatu Bogdana Borusewicza i dyrektorem Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej dr. Bogusławem Szymańskim. Obecni byli przedstawiciele władz lokalnych, na czele z Wojewodą Lubelskim, Wicemarszałkiem województwa lubelskiego i Wiceprezydentem Miasta Lublina. Władze kościelne reprezentował m.in. Jego Ekscelencja ks. biskup Ryszard Karpiński. W uroczystościach brali udział przedstawiciele władz rektorskich i dziekańskich UMCS oraz Przyjaciele, Koledzy i Uczniowie Profesora z wielu ośrodków uniwersyteckich w kraju i w świecie. Listy gratulacyjne z tej okazji przysłali m.in. Marszałek Senatu RP Bogusław Borusewicz, Minister Edukacji Narodowej Prof. Barbara Kudrycka oraz kancelaria Prezydenta RP.
W czasie przygotowań do jubileuszu powstała koncepcja wydania księgi, dedykowanej Profesorowi Mazurowi, będącej syntezą najnowszych dziejów polszczyzny. Na prośbę organizatorów o przygotowanie przekrojowych opracowań poszczególnych aspektów rozwoju języka polskiego w ostatnim 70-leciu odpowiedziały pozytywnie wszystkie środowiska naukowe, których wybitni przedstawiciele chcieli w ten sposób uhonorować czcigodnego Jubilata. Wśród Autorów zamieszczonych w tomie tekstów znaleźli się wybitni specjaliści w dziedzinie językoznawstwa polskiego. Na temat zagadnień związanych z systemem języka polskiego nadesłali swoje teksty: prof. dr hab. Janina Puzynina, prof. dr hab. Stanisław Gajda, prof. dr hab. Władysław Lubaś, prof. dr hab. Maria Wojtak, prof. dr hab. Stanisław Dubisz, prof. dr hab. Robert Mrózek, prof. dr hab. Anna Pajdzińska, prof. dr hab. Maciej Grochowski, prof. dr hab. Jerzy Podracki, prof. dr hab. Barbara Kudra, prof. dr hab. Jolanta Tambor i prof. dr hab. Bronisław Rocławski. W części tej znalazły się również artykuły dr hab. Agaty Małyski, dr. Piotra Krzyżanowskiego i dr Anny Dunin-Dudkowskiej.
Na temat stylów i odmian polszczyzny napisali artykuły: prof. dr hab. Teresa Skubalanka, prof. dr hab. Maria Wojtak, prof. dr hab. Aleksander Kiklewicz, prof. dr hab. Jan Miodek, prof. dr hab. Halina Pelcowa, prof. dr hab. Jolanta Tambor, prof. dr hab. Jerzy Treder, prof. dr hab. Urszula Żydek-Bednarczuk, prof. dr hab. Bożena Ostromęcka-Frączak oraz dr Małgorzata Rzeszutko-Iwan i mgr Anna Giemza-Piórkowska.
Kolejny rozdział księgi jubileuszowej dotyczy historii i kultury języka. Znalazły się tu teksty prof. dr. hab. Bogdana Walczaka i dr Agnieszki Kuli, prof. dr. hab. Kazimierza Ożoga (dwa artykuły), prof. dr hab. Katarzyny Kłosińskiej, prof. dr hab. Elżbiety Awramiuk, prof. dr. hab. Ryszarda Tokarskiego, prof. dr hab. Doroty Brzozowskiej, prof. dr. hab. Pawła Nowaka oraz dr Katarzyny Sobstyl i dr. Bartłomieja Maliszewskiego.
Ostatni rozdział dotyczący glottodydaktyki polonistycznej zawiera artykuły prof. dr. hab. Stanisława Dubisza, prof. dr. hab. Władysława Miodunki, dr Doroty Andraki i mgr Katarzyny Gorzelskiej.
Wielkim walorem tomu jubileuszowego jest także sylwetka i bibliografia prac Profesora. Na uwagę zasługuje niezwykle piękna i elegancka szata graficzna tej publikacji.
Spotkanie rozpoczęło się od przywitania szacownych Gości i przedstawienia sylwetki Jubilata.
Prof. dr hab. Jan Mazur to postać wybitna i wyjątkowa. Po doktoracie uzyskanym na UMCS przez trzynaście lat pracował na uniwersytetach niemieckich – w Bonn i Bambergu – jako lektor języka polskiego, a potem profesor slawistyki. Po powrocie do Lublina w 1987 r. uzyskał tytuł doktora habilitowanego, a w 1993 r. tytuł profesora. Był założycielem i od 1991 r. do dziś jest dyrektorem Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS. Ponadto jest znanym i cenionym pracownikiem Instytutu Filologii Polskiej, a w szczególności Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii. Przez 4 lata pełnił funkcję kierownika Zakładu Filologii Germańskiej. Wszędzie był i jest głęboko zaangażowany w pracę dydaktyczną, naukową i organizacyjną, zarażając swoich uczniów odważnymi marzeniami oraz pasją do pracy naukowo-dydaktycznej i społecznej. W międzyczasie prowadził wykłady w Moskwie, Mińsku, Nowym Jorku i Chicago. Zasługą Profesora jest też budynek CJKP, w którym obecnie są prowadzone zajęcia.
Zainteresowania naukowe Profesora Mazura koncentrują się wokół kilku dyscyplin językoznawczych: dialektologii, tekstologii, historii języka i glottodydaktyki. Efektem Jego działalności jest bogaty dorobek publikacyjny, obejmujący 134 prace (książki i artykuły, w tym monografia „Geschichte der polnischen Sprache”, wydana w prestiżowym wydawnictwie niemieckim we Frankfurcie nad Menem) oraz 18 prac redakcyjnych. Pod kierunkiem Profesora powstało ponad 200 prac licencjackich i magisterskich oraz 16 rozpraw doktorskich. Jest redaktorem dwóch serii wydawniczych: „Kształcenie Polaków ze Wschodu” oraz „Język. Kultura. Społeczeństwo”, w których do tej pory ukazały się łącznie 34 książki. Przygotowywał liczne recenzje prac doktorskich i habilitacji oraz wniosków o profesurę, a także recenzje wydawnicze. Stale jest powoływany do działań przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych. Dopełnieniem tych obowiązków jest praca w Komitecie Badań Polonii PAN (1993-1999), Komisji Kultury Języka PAN (1996-2002), Komisji Dydaktycznej Rady Języka Polskiego (1999-2002). Od roku 1998 Profesor Mazur pełni w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego funkcję przewodniczącego Zespołu do Spraw Kształcenia i Kwalifikowania Lektorów Języka Polskiego jako Obcego w Zagranicznych Ośrodkach Akademickich, a od 2004 r. jest członkiem Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.
Szeroko poza struktury uniwersyteckie sięga działalność Profesora Mazura w Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” (w latach 2003-2005 w roli wiceprezesa zarządu, a od roku 2005 w roli wiceprzewodniczącego Rady Krajowej Stowarzyszenia), skoncentrowana na promocji języka i kultury polskiej za granicami kraju, konsolidowaniu środowisk polonijnych, pomocy nauczycielom polonijnym czy budowie szkół i domów polskich na Wschodzie.
W następnej kolejności głos zabrał JM Rektor UMCS prof. dr hab. Stanisław Michałowski, który wspomniał uroczystości jubileuszowe prof. dr. hab. Jana Mazura i wymienił Jego ogromne zasługi na wielu polach działalności, w tym także dla polskiej nauki i Uniwersytetu. Wyraził radość, iż Uczelnia nasza ma tak znakomitych i mądrych nauczycieli, jak Jubilat, którzy są inspiracją i wzorem zarówno dla studentów, jak i młodszych pracowników naukowych oraz zarażają ich swoją pasją badawczą, dydaktyczną i organizacyjną. Życzył Profesorowi wiele zdrowia, radości, rodzinnych i dalszych sukcesów naukowych.
Kulminacyjnym momentem uroczystości było wręczenie księgi Jubilatowi przez JM Rektora Stanisława Michałowskiego, Dziekana Wydziału Humanistycznego prof. dr. hab. Roberta Litwińskiego i Kierownik Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii prof. dr hab. Halinę Pelcową wraz z redaktorkami tomu: dr hab. Agatą Małyską i dr Anną Dunin-Dudkowską.
Następnie głos zabrał czcigodny Jubilat - prof. dr hab. Jan Mazur. Z wielkim wzruszeniem wspominał swoją drogę życiową i naukową, wymieniając ukochanych Rodziców oraz Nauczycieli i Mistrzów, a także Przyjaciół i Kolegów, którzy towarzyszyli Mu w bogatej i wszechstronnej działalności naukowej, dydaktycznej, organizacyjnej i społecznej. Przypomniał wydarzenia jubileuszowe i ideę stworzenia publikacji, która będąc kompendium wiedzy o współczesnym języku polskim, będzie służyć wszystkim, których sercu są bliskie sprawy polskości i polszczyzny. Zachęcił obecnych na sali studentów do zdobywania wiedzy i solidnej nauki, mówiąc, iż marzenia spełniają się, jeśli w nie wierzymy i wytrwale dążymy do celu. Podziękował wszystkim, którzy rozbudzili Jego pasję do poszukiwania wiedzy, mądrości i prawdy, którzy pomogli Mu dokonać właściwych wyborów życiowych i byli blisko Niego w różnych etapach życia.
Na koniec uroczystości przedstawiciele CJKP dr Anna Trębska-Kerntopf i mgr Jacek Brzeziński odczytali list gratulacyjny dla Jubilata od pracowników Centrum.
Czcigodnemu Jubilatowi życzymy wiele zdrowia, radości, nowych marzeń i wielu dalszych sukcesów!
Fot. W. Kostko
