Foto: Archiwum Centrum Promocji UMCS
Wydział Ekonomiczny UMCS obchodzi w tym roku jubileusz 60-lecia istnienia. Czy mógłby Pan wskazać najważniejsze, Pana zdaniem, wydarzenia w historii jednostki?
Wydział Ekonomiczny został powołany 15 lutego 1965 r. i działał w realiach systemu socjalistycznego, który wówczas obowiązywał w naszym kraju. Musimy mieć świadomość, że polskie nauki ekonomiczne do czasu przełomu 1989 r. nie były włączone w światowy nurt badań w tym obszarze, tylko funkcjonowały w ramach gospodarki socjalistycznej.
Wydział od początku zmagał się z różnymi trudnościami, w szczególności z brakiem kadry. Dopiero od 1969 r. systematycznie zasilali ją absolwenci pierwszych roczników studiów.
Przełom nastąpił w 1989 r., kiedy to przeobrażenia w kraju wpłynęły na zmianę formuły kształcenia i prowadzenia badań na Uczelni. Ja sam kończyłem Wydział Ekonomiczny jako pierwszy rocznik, który nie miał zajęć z ekonomii socjalizmu, tylko uczył się ekonomii rządzącej się prawami rynkowymi.
Prawdziwy przewrót w zakresie prowadzonych zajęć i w programach studiów nastąpił jednak w 1991 r. Wtedy rozpoczęliśmy kształcenie na kierunkach ekonomia oraz zarządzanie i marketing. Następnie na przełomie XX i XXI w. nastąpiła swoista rewolucja, jeśli chodzi o konieczność i potrzebę posiadania wyższego wykształcenia. Studia stały się wtedy bardzo popularne. Szczególnym zainteresowaniem wśród kandydatów cieszył się m.in. kierunek zarządzanie i marketing. W szczytowym momencie na Wydziale Ekonomicznym studiowało ponad 4 tys. osób.
Dzieje i rozwój Wydziału Ekonomicznego są w znacznej mierze powiązane ze zmianami zachodzącymi na przestrzeni lat w nauce, ustroju państwa, społeczeństwie i gospodarce. Władze Wydziału i jego pracownicy starali się i nadal starają odpowiadać na potrzeby otoczenia społeczno-gospodarczego i trendy naukowe. Jakie badania i analizy są tu obecnie prowadzone?
Jak już wspomniałem, od początku lat 90. zaczęliśmy się włączać w nurty ogólnoświatowe obowiązujące w naukach ekonomicznych. Dla wielu osób nie było to łatwe. Niektórzy musieli zaczynać swoje badania od początku i przestawić się z funkcjonowania w realiach gospodarki „niedoboru” na badania i analizowanie trendów globalnych i wolnorynkowych.
Oczywiście dzisiejszy świat dynamicznie się zmienia, a wraz z nim także obszary naukowe. Przede wszystkim nauka uległa fragmentaryzacji – specjalizujemy się w bardzo wąskich dziedzinach. Zmieniają się również obszary naszych zainteresowań. Staramy się podążać za tymi trendami. Obecnie pracownicy Wydziału zajmują się takimi tematami jak m.in.: zrównoważony rozwój, zmiany w kanałach dystrybucji, polityka w zakresie kształtowania cen na rynku i regulacji prawnych w tym zakresie (np. obowiązek podawania cen z ostatnich 30 dni, żeby nie wprowadzać konsumentów w błąd), różnorodność w finansach, polityka inkluzywności w różnych obszarach, w tym także w zarządach przedsiębiorstw, systemy ubezpieczeń zdrowotnych, przedsiębiorstwa rodzinne, zarządzanie kapitałem ludzkim, zarządzanie projektami oraz gospodarka cyrkularna.
Trudno jest wskazać wszystkie obszary i tematy, które interesują naszych naukowców. Specjalizacja sprawia, że każdy tak naprawdę zajmuje się trochę czymś innym, aczkolwiek często pracujemy w zespołach interdyscyplinarnych – zarówno wewnątrz Uczelni, jak i w skali krajowej i międzynarodowej.
Współpracujemy także z otoczeniem społeczno-gospodarczym, przedstawicielami biznesu i samorządami. Nasi naukowcy m.in. brali aktywny udział w opracowaniu strategii rozwoju Lublina i województwa lubelskiego. Przedsiębiorcy korzystają komercyjnie z naszych usług doradczych. Ponadto bierzemy udział jako eksperci w programie wsparcia dla start-upów. Pracownicy Wydziału Ekonomicznego robią różne analizy na ich potrzeby – od analizy konkurencji i innowacyjności, poprzez badania potrzeb rynkowych, skończywszy na elementach strategii marketingowej czy planach finansowych.
Ważnym obszarem działalności każdego wydziału jest kształcenie. Jakie możliwości rozwoju oferuje studentom Wydział Ekonomiczny?
Na Wydziale Ekonomicznym prowadzimy obecnie 7 kierunków studiów, w tym 1 w języku angielskim. Są to: analityka gospodarcza, ekonomia, finanse i rachunkowość, logistyka, międzynarodowe stosunki gospodarcze i zarządzanie oraz Business Analytics & Data Science. Staramy się umiędzynarodowić nasze studia i środowisko, w którym pracujemy, m.in. po to, żeby wzmacniać międzykulturowe kompetencje naszych studentów, a także umożliwiać nam, wykładowcom, pracę ze studentami obcokrajowcami oraz współpracę z uczelniami zagranicznymi.
Powtarzam studentom przy różnych okazjach, że jedna trzecia na drodze do osiągnięcia przez nich sukcesu zależy od wykładowców prowadzących zajęcia, którzy potrafią (albo nie) zaszczepić w nich chęć zdobywania wiedzy w danej dziedzinie. Jedna trzecia zależy od ich faktycznego zaangażowania i chęci skorzystania z tych możliwości – wskazówek, zachęt do działania, które dajemy jako prowadzący, a jedna trzecia to już jest wyłącznie ich własna aktywność na różnych polach. Naszym studentom oferujemy np. możliwość skorzystania z programów wyjazdowych – krajowych (np. MOST) i międzynarodowych (np. Erasmus, dzięki któremu można wyjechać do krajów europejskich i poza Europę) oraz studiowania np. w Stanach Zjednoczonych (przez cały semestr lub kilka tygodni). Na naszym Wydziale bardzo aktywne są Samorząd Studentów oraz koła naukowe, które dają możliwości rozwoju poprzez działanie.
W mojej ocenie studenci chcą zdobywać wiedzę, ale nie tylko. Oczekują od nas włączania ich w praktykę, co realizujemy m.in. poprzez staże naukowe, wizyty i wyjazdy studyjne oraz współpracę z naszymi partnerami z różnych przedsiębiorstw. Przedstawiciele praktyki prowadzą zajęcia na Wydziale. W ostatnim czasie powołaliśmy Radę Przedsiębiorców Wydziału Ekonomicznego na lata 2025–2028. Staramy się, żeby zasiadały w niej osoby reprezentujące wszystkie obszary, w których kształcimy młodych ludzi. Zadaniem Rady jest m.in. ocena naszych kierunków studiów i zmian w programie kształcenia.
Jacy są absolwenci Wydziału Ekonomicznego? Czy monitorują Państwo, jak sobie radzą na rynku pracy?
Monitorowanie losów absolwentów to bardzo ważny obszar. Nasi absolwenci są dyrektorami różnych instytucji, prezesami dużych firm, robią karierę w korporacjach międzynarodowych w kraju i za granicą. Uważam, że często ci, którzy osiągali najlepsze wyniki podczas studiów lub robią wyjątkową karierę po ich ukończeniu, niekoniecznie stanowią najlepszy przykład. Wolałbym, żeby nasz „przeciętny” absolwent odnalazł swoją własną drogę, realizował to, co sobie wymarzył i spełniał się w tym, co robi. Naszym celem jest, żeby nasi absolwenci nie wyjeżdżali z Lublina, tylko żeby z naszym miastem czy szerzej z Lubelskim Obszarem Metropolitalnym łączyli swoją przyszłość, żeby tu zakładali rodziny, tu znajdowali pracę i tu robili karierę.
Pełni Pan funkcję dziekana Wydziału Ekonomicznego od września 2024 r. Jakie wyzwania stoją przed jednostką, którą Pan kieruje, i przed Panem jako dziekanem? Jak Pan widzi Wydział na koniec swojej kadencji?
Zacznę od tego, że są inicjatywy podjęte w poprzedniej kadencji władz dziekańskich, które chciałbym kontynuować. Mam tu m.in. na myśli starania o międzynarodowe akredytacje dla naszych kierunków. W czasie kadencji dziekana dr. hab. Mariusza Kici, prof. UMCS otrzymaliśmy akredytacje dla logistyki oraz finansów i rachunkowości. Zależy nam na uzyskaniu takich akredytacji dla pozostałych kierunków, w szczególności dla zarządzania. One potwierdzają jakość kształcenia w wymiarze międzynarodowym.
Kolejnym celem jest rozwój kierunków prowadzonych w języku angielskim. Chcielibyśmy, żeby na naszym Wydziale pojawił się ogólny kierunek dotyczący business management dla nieco szerszego grona odbiorców niż kierunek Business Analytics & Data Science. Byłby on z jednej strony odpowiedzią na niż demograficzny, z którym za chwilę zderzymy się bardzo silnie, a z drugiej poprawiłby naszą pozycję na międzynarodowym rynku edukacyjnym, w którym już dzisiaj konkurujemy.
Jeśli chodzi o przyszłość Wydziału, to koniecznością wydaje się sięgnięcie po pracowników z zagranicy. Obecnie mamy trudności związane z naborem naszych absolwentów do pracy na Uczelni. Jest to dla nas problem i wyzwanie, bo musimy konkurować o pracowników, ale jednocześnie nasz sukces, bo nasi absolwenci dobrze odnajdują się na rynku pracy i korzystają z konkurencyjnych warunków oferowanych przez innych pracodawców. Zmierzamy w kierunku pracy w coraz bardziej umiędzynarodowionym środowisku.
Kolejny obszar, który chciałbym rozwijać, to studia podyplomowe. Chyba wszyscy mamy świadomość potrzeby, ale także konieczności kształcenia przez całe życie. Obecnie poszukuje się pomysłów na pełne studia wyższe dla osób starszych. Myślę, że studia w zakresie bezpieczeństwa byłyby odpowiedzią na potrzeby tej grupy. Nie ukrywam też, że moim osobistym pragnieniem, które chciałbym zrealizować, jest uruchomienie na naszym Wydziale studiów MBA.
Jakie wydarzenia i inicjatywy zaplanowali Państwo w ramach obchodów jubileuszu 60-lecia Wydziału Ekonomicznego?
Obchody rozpoczynamy 27 lutego, wraz z początkiem nowego semestru. W tym dniu będzie wydarzenie skierowane do obecnych i byłych pracowników Wydziału oraz studentów. Została przygotowana wystawa, która prezentuje najważniejsze dokumenty związane z powołaniem Wydziału oraz późniejsze etapy jego rozwoju, aż po czasy współczesne. Na wystawie można zobaczyć też artefakty, np. zeszyt z zebrań Katedry Marketingu prof. dr hab. Genowefy Sobczyk, w którym znajduje się m.in. notatka ze stycznia 1982 r. dotycząca wprowadzenia stanu wojennego i tego, co się wówczas działo na Uczelni. Innym ciekawym eksponatem, który przechowuje obecny prorektor, a wcześniej dziekan Wydziału Ekonomicznego prof. dr hab. Zbigniew Pastuszak, jest klepka z Auli II sprzed remontu.
Kolejnym elementem obchodów jest spotkanie w czerwcu 2025 r. dla osób i instytucji współpracujących z Wydziałem połączone z konferencją naukową organizowaną przez Katedrę Bankowości i Rynków Finansowych. Przy okazji tego wydarzenia zostaną zaprezentowane publikacje – pamiątkowa księga jubileuszowa oraz książka dotycząca lubelskich przedsiębiorców z przełomu XIX i XX w.
We wrześniu w Ogrodzie Botanicznym odbędzie się tradycyjne spotkanie pracowników Wydziału organizowane na koniec semestru. Chcemy, żeby w roku jubileuszowym miało ono bardziej uroczysty charakter i planujemy zaprosić na nie także naszych absolwentów, żeby w miłej atmosferze i w otoczeniu przyrody powspominać dawne czasy.
Wszystkich zainteresowanych historią Wydziału Ekonomicznego zapraszamy również do lektury artykułu autorstwa prof. dr. hab. Jerzego Węcławskiego (https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2025/0227/090254-wu-319-net.pdf).
