Podczas specjalnego, zamkniętego pokazu w Centrum Kultury i Sztuki Chińskiej He Shuifa UMCS, 25 listopada br. zaprezentowano trzy skarby wyrobów jubilerskich, głównie ze srebra, datowane na czasy IX-XIII wieku. Odkrycia dokonano w trakcie prac wykopaliskowych związanych z realizacją międzynarodowego projektu „Grody Czerwieńskie – złote jabłko polskiej archeologii”. Znaleziska zarówno ilością, jak i klasą wytwórczości - kilkakrotnie przewyższają odkrycie roku 2011 w plebiscycie National Geographic.
Fot. Bartosz Proll
Poprzedni slajd
Następny slajd
Niezwykłe odkrycie w Grodach Czerwieńskich - prezentacja skarbów z IX-XIII wieku
Waga odkryć:
Skarb pierwszy – odkryty w trakcie wykopalisk na grodzisku w Czermnie Czerwieniu znajdował się w sakwie złożonej przy zmarłej osobie. Zawiera biżuterię do ozdoby głowy wykonaną ze srebra. Ma kapitalne znaczenie dla datowania końca funkcjonowania tej średniowiecznej twierdzy. Pokazuje „ostatnie chwile dramatu” jej mieszkańców.
Skarb drugi – natrafiono na niego przypadkiem, ale wydobyto metodami archeologicznymi (dr S. Sadowski UMCS). Zawiera POSIEKANE ozdoby srebrne najwyższej jakości artystycznej datowane na X/XI wiek. Wygląda na depozyt ukryty przez średniowiecznego jubilera, w okoliczności jakiegoś, na razie nie określonego jeszcze zagrożenia lub na „oszczędności” w kruszcu mieszkańca, powstającego właśnie osiedla przy grodzie w Czerwieniu.
Skarb trzeci – gigantyczny zbiór (kilkadziesiąt egzemplarzy) srebrnych wyrobów jubilerskich najwyższej klasy, datowanych na X/XI wiek. Skarb pozyskany staraniem Muzeum im. dra Janusza Petera z Tomaszowa Lubelskiego.
Realizowane obecnie prace wykopaliskowe pozwalają zakładać, iż gród Czerwień powstaje pod koniec X w. W wiekach VII-IX ziemie nad Huczwą i środkowym Bugiem, nie wyróżniając się niczym specjalnym. Dopiero ekspansja państwa Mieszka I i Bolesława Chrobrego oraz Włodzimierza Wielkiego przynosi zasadniczą zmianę: powstaje potężny gród w dzisiejszym Czermnie i pojawia się elita (możni). To właśnie o jej obecności świadczą oba ukryte na przełomie X i XI w. skarby. Wśród tworzących je ozdób mamy te, o które łatwiej było w Gnieźnie, jak i te, które trafiły nad Huczwę ze wschodu, z Rusi.
Beneficjentem skarbów jest Muzeum im dra Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim. Badania w tym zakresie prowadzą m.in.: prof. Marcin Wołoszyn, prof. Andrzej Kokowski, dr Tomasz Dzieńkowski i dr Sylwester Sadowski.
Najprawdopodobniej od maja przyszłego roku znalezisko będzie można podziwiać w Muzeum w Tomaszowie Lubelskim.
