Krew to najcenniejszy dar życia, którego jedynym źródłem jest człowiek. Nie można wyprodukować jej w warunkach laboratoryjnych, nie można zastąpić jej sztucznym odpowiednikiem, może być jedynie darem człowieka dla człowieka. Dla wielu chorych i ofiar wypadków krew to często niezastąpiony lek i ostatnia deska ratunku, będąca szansą na powrót do zdrowia. Krew potrzebna jest nam do życia tak samo jak powietrze i woda. Dotlenia, odżywia i oczyszcza komórki. To od jej przepływu zależy prawidłowe funkcjonowanie naszego ciała i narządów. W żyłach dorosłego człowieka krąży około 5–6 litrów krwi, a w jej 2–3 kroplach znajduje się około biliona czerwonych krwinek.
Miesiące letnie to szczególnie trudny okres dla krwiodawstwa, bo niemal w każdym z centrów odnotowuje się duże braki krwi. Dlaczego tak się dzieje? Wakacje to czas zwiększonej liczby wypadków i związanych z nimi transfuzji, a także okres większej liczby zaplanowanych zabiegów. To wpływa na większe zużycie krwi i wzmożone zapotrzebowanie na nią. Wakacje to także czas urlopów i wyjazdów potencjalnych dawców krwi, co z kolei może ograniczać przeprowadzanie akcji krwiodawstwa na większą skalę. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie co roku w tym czasie apeluje o zgłaszanie się i oddawanie krwi oraz jej składników.
Obecnie krew jest niezwykle potrzebna, a niestety jej stany magazynowe są na wyczerpaniu. W szpitalach chorzy i potrzebujący czekają na ten niezwykły dar życia. Sytuacja po raz kolejny zmusza nas do zwrócenia się z prośbą do wszystkich osób o wielkich sercach, aby raz jeszcze je pokazały i wsparły działania RCKiK w Lublinie w celu ratowania zdrowia i życia mieszkańców naszego województwa – apeluje Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie. A jakiej krwi brakuje szczególnie? Każdy potencjalny kandydat na dawcę lub honorowy dawca krwi jest dla nas jednakowo ważny, niezależnie od posiadanej grupy krwi, jednak jak wynika ze statystyk tylko 15% populacji polskiej posiada grupę krwi Rh ujemną, dlatego też zwracamy się ze szczególną prośbą do osób posiadających grupę Rh ujemną o systematyczne zgłaszanie się do oddawania krwi i jej składników, by zabezpieczyć potrzeby polskich biorców – informuje na swojej stronie RCKiK w Lublinie.
W całym kraju systematycznie prowadzone są akcje poboru krwi. Dzięki nim zwiększa się również społeczna świadomość, że ważne jest bezinteresowne zaangażowanie w ratowanie życia drugiego człowieka i jak niewiele wymaga ono poświęcenia. Bo oddając jedną jednostkę krwi (450 ml), można uratować aż trzy ludzkie istnienia!
Kto może zostać krwiodawcą
Tak naprawdę oddać krew może każdy człowiek pod warunkiem, że jest zdrowy. Na stronie Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie znajdziemy m.in. szczegółowe informacje dotyczące wymogów, jakie powinien spełniać potencjalny kandydat na dawcę i jak powinien się przygotować. Przeczytamy w nich, że dawcą pierwszorazowym może zostać osoba ważąca minimum 50 kilogramów, w wieku od 18. do 60. roku życia. Co ciekawe, aby oddać krew wcale nie trzeba znać swojej grupy krwi. Jeśli chodzi o przeciwwskazania, to do donacji nie mogą przystąpić osoby chorujące na żółtaczkę zakaźną i te, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy miały kontakt z krwią ludzką, wykonywano u nich tatuaże, akupunkturę czy przekłucia lub przechodziły zabiegi chirurgiczne i medyczne, z wykorzystaniem sprzętu wielokrotnego użytku lub miały operację, a także gastroskopię, kolonoskopię, artroskopię czy inne zabiegi przebiegające z naruszeniem ciągłości ciała. Ponadto przed oddaniem krwi nie powinno przyjmować się szczepień ochronnych. Przeszkodą mogą być także alergie, przyjmowanie narkotyków, stany zapalne i infekcje takie jak: katar, kaszel, opryszczka, biegunka, ból gardła czy ból brzucha, przyjmowanie w ostatnim czasie leków, a także nieleczona padaczka, cukrzyca, astma, łuszczyca czy choroby tarczycy, skłonności do omdleń, zaburzenia krzepnięcia krwi i rytmu serca, przebyty zawał mięśnia serca czy udar mózgu. Na pewno należy wstrzymać się również z oddawaniem krwi aż do zakończenia leczenia stomatologicznego. Z kolei kobiety nie mogą oddawać krwi w czasie miesiączki i trzy dni po jej zakończeniu. Przed donacją należy również zachować dwudniową abstynencję alkoholową. Co jeszcze? Między jedną a drugą donacją musi minąć nie mniej niż 8 tygodni, kobiety mogą oddać krew 4 razy w ciągu roku, a mężczyźni 6 razy.
Jak przygotować się do oddania krwi
Samo pobranie krwi pełnej zajmuje od 4 do 10 minut, z kolei oddanie 650 ml osocza przeważnie trwa około 30 minut. Warto podkreślić, że pobranie krwi to zabieg w pełni bezpieczny i niezagrażający zdrowiu czy życiu dawcy. Odbywa się w specjalnym pomieszczeniu i do jego wykonania stosuje się wyłącznie sprzęt jednorazowego użytku, dzięki czemu nie występuje ryzyko zakażenia. Zarówno podczas zabiegu, jak i po jego zakończeniu dawca pozostaje pod opieką wyspecjalizowanego personelu do momentu osiągnięcia stanu pozwalającego na opuszczenie placówki po oddaniu krwi. Zanim zasiądziemy na fotel warto uzupełnić płyny w organizmie. W razie potrzeby ugaszenia pragnienia w punktach stacjonarnych oraz ambulansach znajdziemy dozowniki z wodą. Na zabieg należy przyjść wypoczętym i wyspanym, po lekkostrawnym posiłku. Krew pobiera się z żyły ze zgięcia łokciowego. Po pobraniu w miejscu wkłucia może być odczuwalne lekkie pulsowanie, przyłożony zostanie też gazik, który należy uciskać przez kilka minut, aby w ten sposób uniknąć powstania siniaka. Poza ofiarowaniem krwi można oddać także osocze. Dodatkowo podczas wizyty w RCKiK każdy może wpisać się do bazy potencjalnych dawców szpiku.
Przywileje krwiodawcy
W Turcji dawca krwi dostaje wiadomość SMS, gdy jego krew ratuje komuś życie, dodatkowo w jego imieniu sadzone jest jedno drzewo. A jak jest w Polsce? Każdy, kto odda krew, może liczyć na dwa dni wolne od pracy – dzień oddania krwi oraz dzień następny. Na prośbę dawcy wystawiane jest również zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy, na uczelni czy w szkole. Oprócz tego darczyńca może liczyć na zwrot kosztów przejazdu do najbliższego punktu krwiodawstwa, w którym podda się zabiegowi oddania krwi lub jej składników, a także na tzw. posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4500 kalorii, zazwyczaj w formie ośmiu czekolad, choć w centrach krwiodawstwa do dyspozycji dawców zdarzają się też słodycze i soki.
Jeżeli oddamy co najmniej 5 litrów krwi (w przypadku kobiet) lub 6 litrów krwi (w przypadku mężczyzn), to możemy liczyć na tytuł i odznakę „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”, a co się z tym wiąże – na kolejne przywileje, takie jak: uprawnienie do wizyt u lekarza czy w aptece poza kolejką oraz dostęp do wybranych bezpłatnych leków. Osoby, które oddały 20 litrów krwi lub innych jej składników, mogą dodatkowo otrzymać odznakę „Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”.
Nasz Uniwersytet przez cały rok wspiera akcje honorowego dawstwa krwi i zachęca wszystkich studentów i pracowników do włączania się w nie. Więcej informacji dotyczących oddawania krwi, listę placówek, a także harmonogram najbliższych terenowych akcji poboru krwi znajdziemy na stronie RCKiK: www.rckik.lublin.pl.
Autor tekstu: Klaudia Olender
Fot. Bartosz Proll
