Historia Wydziału Artystycznego sięga 1971 r., kiedy w ramach Wyższego Studium Nauczycielskiego UMCS powołano kierunek wychowanie muzyczne. W roku następnym utworzono wychowanie plastyczne. Najpierw były to studia trzyletnie stacjonarne, ale w roku 1973 na nowo powstałym Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS uruchomiono pięcioletnie studia wychowania muzycznego oraz wychowania plastycznego.
W 1974 r. w ramach Wydziału Pedagogiki i Psychologii powstał Zakład Wychowania Muzycznego i Zakład Wychowania Plastycznego. W 1976 r. kierunki artystyczne otrzymały pierwszą własną siedzibę w nieistniejącym już pawilonie przy ul. Zana 11a. Następnie Zakład Wychowania Muzycznego został przeniesiony na pl. Litewski 5. Również w tym roku w strukturze Wydziału Pedagogiki i Psychologii został wyodrębniony Instytut Wychowania Artystycznego z dwoma kierunkami studiów: wychowanie muzyczne oraz wychowanie plastyczne.
Od 1 lutego 1989 r. Instytut Wychowania Artystycznego zaczął działać na prawach samodzielnego wydziału. W roku 1991 otrzymał dwa budynki położone przy al. Kraśnickiej o łącznej powierzchni ok. 4000 m2 . Wkrótce jeden z budynków (al. Kraśnicka 2a) został zaadaptowany na siedzibę Zakładu Wychowania Muzycznego. Natomiast przez kolejny rok trwała rozbudowa drugiego budynku (al. Kraśnicka 2b), który miał się stać siedzibą Zakładu Wychowania Plastycznego. Ostatecznie, z początkiem roku 1993, cały Instytut działał już w nowych pomieszczeniach.
Kolejnym ważnym faktem w historii było przekształcenie Instytutu Wychowania Artystycznego w Wydział Artystyczny UMCS. Wydział Artystyczny został utworzony jednomyślną uchwałą Senatu Akademickiego z dnia 23 kwietnia 1997 r. Weszła ona w życie 1 września 1997 r.
Wraz ze wzrostem jakościowym kadry naukowo-dydaktycznej Wydziału zostały uruchomione nowe kierunki studiów stacjonarnych i wieczorowych, magisterskich i licencjackich. W roku akademickim 1999/2000 przeprowadzono pierwszy nabór kandydatów na 5-letnie stacjonarne studia magisterskie na kierunek grafika, a w roku akademickim 2001/2002 na kierunek malarstwo. W tym samym roku akademickim uruchomiono 3-letnie licencjackie studia wieczorowe – jazz i muzyka estradowa. Atrakcyjną formą, zarówno co do miejsca, jak i programu nauczania, były 3-letnie licencjackie studia w Kolegium Sztuk Pięknych w Kazimierzu Dolnym, kształcące studentów na kierunkach: grafika i malarstwo.
Od października 2000 r. Wydział Artystyczny funkcjonuje w systemie instytutowym. W jego skład wchodzą dwie odrębne jednostki: Instytut Sztuk Pięknych i Instytut Muzyki.
W 2001 r. Wydział uzyskał uprawnienia do przeprowadzania przewodów kwalifikacyjnych I stopnia w dziedzinie sztuk plastycznych, w dyscyplinie artystycznej grafika. Od 2003 r. Wydział posiada prawo do nadawania stopnia doktora sztuki w wyżej wymienionej dziedzinie, obecnie pod nazwą stopnia doktora sztuk plastycznych w dyscyplinie artystycznej sztuki piękne.
W 2010 r. została otwarta wydziałowa Galeria Zajezdnia mieszcząca się na terenie pobliskiej zajezdni trolejbusowej. Galeria Zajezdnia, zlokalizowana dzięki uprzejmości władz miejskich na terenie MPK, jest poligonem doświadczalnym, gdzie oprócz bieżącej działalności statutowej oraz zajęć z animacji kultury prowadzone są warsztaty z zakresu marketingu sztuki, obejmujące cały proces przygotowania imprezy kulturalnej (wystawa, festiwal), oraz warsztaty filmowe, których efektem jest stworzenie krótkiej formy filmowej. Galeria Zajezdnia jest regularnie odwiedzana przez młodzież szkolną, wernisaże wpisały się w kulturalną mapę Lublina i cieszą się rosnącą popularnością.
Wydział Artystyczny postrzegany jest jako placówka naukowo-artystyczna z ciągle rozwijającą się kadrą naukową, która obok działalności dydaktycznej prezentuje swoje dokonania twórcze w wielu konkursach i festiwalach plastycznych i muzycznych w kraju oraz zagranicą. Misją Wydziału jest popularyzowanie sztuki oraz działalność edukacyjno-wychowawcza na poziomie wyższej szkoły artystycznej. Pracownicy Wydziału są organizatorami Lubelskiego Forum „SZTUKA-EDUKACJA” oraz współorganizatorami Lubelskiego Forum Sztuki Współczesnej im. W. Lutosławskiego. Czynnie uczestniczą w radach programowych i artystycznych licznych galerii i placówek artystyczno-kulturalnych.
