W dniach 18-20 września 2019 r. w Lublinie pod egidą Polskiego Towarzystwa Historycznego odbył się XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich. Organizatorami Zjazdu byli naukowcy z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (podmiot wiodący), Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II i Archiwum Państwowego w Lublinie.
W Zjeździe udział wzięło ponad 900 przedstawicieli muzy Clio (naukowców, nauczycieli, studentów, uczniów szkół średnich i amatorów historii). Najważniejsze dla polskich historyków święto swą obecnością zaszczycił Prezydent RP Andrzej Duda, który podczas ceremonii otwarcia Zjazdu wręczył wysokie odznaczenia państwowe jedenastu zasłużonym historykom i historyczkom z kraju i z zagranicy.
Wykład inauguracyjny o Potędze historii wygłosił prof. dr hab. Jan Pomorski z Instytutu Historii UMCS. W trakcie ceremonii otwarcia nastąpiło także wręczenie dyplomów w konkursie dyrektorów instytutów historycznych Książka historyczna roku 2019. Drugą nagrodę otrzymał prof. dr hab. Robert Litwiński, Dziekan Wydziału Humanistycznego UMCS za monografię poświęconą postaci gen. Kordiana Józefa Zamorskiego.
Program Zjazdu obejmował pięć dużych dyskusji panelowych i dziewięć sekcji poświęconych kluczowym problemom poszczególnych epok historycznych. Zjazd obradujący pod hasłem Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań... okazał się przełomem w mówieniu i pokazywaniu historii. Zamiast kilkudziesięciu referatów o wąskiej problematyce uczestnicy wysłuchali krótkiej prezentacji najważniejszych tez referenta. Następnie odbyła się dwugodzinna dyskusja. Referaty, zamieszczone wcześniej na stronie internetowej Zjazdu, jak też nadesłane głosy w dyskusji zostaną opublikowane w Pamiętniku XX PZHP, Lublin 18-20.09.2019 r.
Program główny Zjazdu uzupełniały programy przygotowane przez partnerów instytucjonalnych - Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych w Warszawie i Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie.
Kolejną cechą wyróżniającą zjazd lubelski, co podkreślali uczestnicy, była nowatorska koncepcja przeniesienia historii do sfery publicznej. Novum to lubelscy historycy z Instytutu Historii UMCS zastosowali po raz pierwszy. Przegląd Kina Historycznego, Turniej Planszowych Gier Historycznych czy spektakl odtwórstwa historycznego „Bogowie Wojny” na Arenie Lublin to jedynie trzy przykłady takich działań.
Warto także wspomnieć o przygotowanej, również po raz pierwszy w historii, gazecie zjazdowej i spotkaniu autorskim z prof. Normanem Daviesem z Oxford University w Teatrze Starym. Ważnym wydarzeniem było także seminarium poświęcone etyce w pracy historyka i Forum Czasopism Historycznych. Oba wydarzenia miały miejsce na Wydziale Humanistycznym UMCS.
Zjazd w powszechnej opinii uczestników, jak też komentatorów uznany został nie tylko za udany, ale i przełomowy. Zainteresowanych odsyłamy po szczegóły i więcej informacji na stronę www.xxpzhp.umcs.lublin.pl.
Autor tekstu: dr hab. Marek Sioma, prof. UMCS
