|
Występowanie silnego stresu ciepła w warunkach klimatu gorącego i suchego
- Konkurs: MINIATURA 5, panel ST10
- Koszty: 32 671 zł
- Rodzaj działania naukowego planowanego do realizacji: staż naukowy (Uniwersytet Sistan i Beludżystan w Iran)
- Okres realizacji: 2 listopada 2021 - 1 listopada 2022
- Kierownik projektu: dr Sylwester Wereski (Katedra Hydrologii i Klimatologii)
Opis działania:
Intensywność oraz dynamika oddziałujących na nasz organizm bodźców atmosferycznych powoduje, że zachodzą w nim zmiany, które mają na celu zachowanie równowagi gospodarki cieplnej. W warunkach środowiska zimnego uruchamiane są mechanizmy termoregulacji autonomicznej, takie jak obniżenie temperatury skóry oraz zmniejszenia przepływu krwi z wnętrza ciała do części przypowierzchniowych, a także drżenie mięśniowe. Przy niewystarczającym ich działaniu następuje zwiększenie aktywności fizycznej i wzrost termoizolacyjności odzieży, co jest przejawem tzw. termoregulacji behawioralnej. Nieco odmienne procesy zachodzą w środowisku gorącym. Oprócz zwiększenia przepływu krwi ochronę przed przegrzaniem organizmu zapewnia wytwarzanie potu, który parując obniża temperaturę skóry. W wysokiej temperaturze powietrza nie jest natomiast pożądana nadmierna aktywność fizyczna, gdyż wzrost metabolicznej produkcji ciepła powoduje podwyższenie temperatury ciała (Błażejczyk, Kunert 2011). Ma to szczególne znaczenie w warunkach klimatu gorącego i suchego.
W dobie obserwowanych współcześnie globalnych zmian klimatu w wielu regionach świata notuje się wzrost liczby zdarzeń ekstremalnych związanych ze stresem ciepła, które stają się coraz silniejsze i dłuższe. Należą do nich między innymi fale upałów oraz noce tropikalne (IPCC 2014). Skutki ich mają zarówno bezpośredni wpływ na zdrowie i życie człowieka, a także na różne sektory gospodarki (infrastruktura, rolnictwo, energetyka) oraz środowisko przyrodnicze, powodując zmiany w ekosystemach naturalnych (Lhotka, Kyselý 2015).
Celem projektu jest pogłębienie i usystematyzowanie wiedzy dotyczącej występowania silnego stresu ciepła w środowisku zewnętrznym oraz wpływu zdarzeń ekstremalnych, związanych z tym zjawiskiem, na funkcjonowanie człowieka. Zagadnienia te będą realizowane podczas stażu na Uniwersytecie Sistan i Beludżystan w Iranie. Oprócz zapoznania się z bazami danych meteorologicznych oraz metodami badań w zakresie bioklimatologii człowieka, prowadzonych przez pracowników ośrodka w Zahedanie, staż uwzględnia udział w badaniach terenowych na obszarach pustynnych oraz w terenie zurbanizowanym, w warunkach klimatu suchego i gorącego.
Literatura:
- Błażejczyk K., Kunert A., 2011. Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce. Monografie 13, IGiPZ PAN, Warszawa.
- IPCC, 2014, Climate Change 2014. Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland.
- Lhotka O., Kyselý J., 2015. Characterizing joint effects of spatial extent, temperature magnitude and duration of heat waves and cold spells over Central Europe. International Journal of Climatology, 35, 7, 1232–1244.
|
