Uniwersytet Łódzki
Temat: Idee dotyczące praw przyrody, podmiotowości prawnej środowiska i ekocentrycznej jurysprudencji
We współczesnym świecie zmieniają się paradygmaty i sposoby postrzegania różnych zjawisk społecznych, w tym dotyczących relacji człowiek - natura. Adaptacja do zmieniającej się rzeczywistości nie jest łatwa. Szczególnie prawnicy mają problem w odejściu od zastanych znaczeń i sposobu rozumienia oraz interpretowania określonych instytucji. Sprzyja temu wciąż przeważająca w myśleniu prawniczym pozytywistyczna wizja prawa, która usprawiedliwia ścisłe trzymanie się litery prawa. Koncepcje uznania elementów natury za mające osobowość prawną pojawiają się już od wielu lat jako propozycje nowego podejścia do ekologii. Ostatnie lata przyniosły w tym zakresie konkretne rozwiązania. W różnych miejscach na świecie spotkać można próby uznania rzek (ale nie tylko) za odrębne podmioty prawa. Nie jest to powszechna tendencja, tylko kilka takich przypadków możemy zidentyfikować w obowiązujących ustawodawstwach. Od strony typowo prawniczej, na uwagę zasługuje zrozumiała argumentacja odnośnie rozszerzenia pojęcia osoby prawnej na elementy środowiska. Natura potrzebuje ochrony i aby ją otrzymać powinna uzyskać osobowość prawną oraz swoje samodzielne prawa, w ten sposób mogłaby pozywać podmioty ją krzywdzące i otrzymywać stosowne odszkodowania.
Jedną z fundamentalnych zasad zrównoważonego rozwoju jest zachowanie równowagi dynamicznej ekosystemów. Jest ona tak ważna, gdyż przez nadmierną eksploatację i degradację struktur biotycznych ekosystem dochodzi do momentu, w którym jego bioproduktywność staje się niewystarczającą lub wręcz niemożliwa. Jest to kluczowa wiedza na drodze do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju w obliczu rosnącej populacji ludzkiej oraz zmian klimatycznych. Co równie ważne, to również podstawowa wiedza pozwalająca na kontrolowanie procesów ekologicznych na rzecz podwyższenia odporności i wytrzymałości środowiska przyrodniczego. Jest to wiedza, którą prawnicy posiadają w co najmniej niezadowalającym zakresie. Workshop będzie miał za zadanie wypracowanie wspólnej aparatury, wymianę doświadczeń i bazy do dalszej pracy w zakresie ochrony środowiska z większym akcentem na prawa przyrody niż prawa człowieka.
Osoby kontaktowe:
dr Monika Zalewska mzalewska@wpia.uni.lodz.pl
mgr Agata Dąbrowska agata.dabrowska4@edu.uni.lodz.pl
