W zorganizowanych przez CEW UMCS w ramach IV Kongresu Politologii panelach wzięli udział naukowcy z Ukrainy, Białorusi, Izraela, Rosji i Gruzji. Panel pt. КонсолидациягосударствНовойВосточнойЕвропываспектеновыхвызововиугрознациональнойбезопасности (Konsolidacja państw Nowej Europy Wschodniej przez pryzmat nowych wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego) dotyczył m.in. problemów na drodze demokratycznego tranzytu i konsolidacji demokracji w przestrzeni postsowieckiej; nowych wyzwań i zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego krajów Nowej Europy Wschodniej, które odgrywają decydującą rolę w procesie konsolidacji państwa. W ramach tego panelu referat pt. Democratization Through Convergence: the Role of External Factors in Political Transition in Eastern Europe zaprezentowała prof. Hałyna Zeleńko z Instytutu Badań Politycznych i Etnonarodowych im. I. F. Kurasa Narodowej Akademii Nauk w Kijowie, która dokonała analizy czynników zewnętrznych i ich roli w transformacji politycznej w Europie Wschodniej. Prof. dr hab. Walenty Baluk z Centrum Europy Wschodniej UMCS w swoim wystąpieniu przestawił analizę tranzytu demokratycznego i konsolidacji państw Partnerstwa Wschodniego. Dr hab. Ołena Dobrżańska z Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu im. T. Szewczenki skupiła się na zagadnieniu europejskiej tożsamości jako podstawie konsolidacji państw Nowej Europy Wschodniej. Z kolei prelegent z Gruzji, prof. Alexandre Kukhianidze (Uniwersytet im. Ivane Javakhishvili, Tbilisi), szczegółowo omówił zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego i konsolidacja Gruzji w okresie post-sowieckim. Referat pt. Zmiana polityki bezpieczeństwa narodowego Ukrainy po 2014 r. i miejsce państwa w Nowej Europie Wschodniej zaprezentowała dr Kateryna Grąbczewska z UMCS w Lublinie.
W drugim panelu CEW – КультурнаябезопасностьгосударствВосточнойЕвропы (Bezpieczeństwo kulturowe państw Europy Wschodniej) – dr Nadia Gergało-Dąbek zwróciła uwagę na szczególną rolę bezpieczeństwa kulturowego w Europie Wschodniej w kontekście hybrydowych form agresji. Kraje Europy Wschodniej, które stosunkowo niedawno odzyskały niepodległość i których proces kształtowania się tożsamości narodowo-kulturowej nie został jeszcze zakończony, stanęły w obliczu dodatkowych zagrożeń i wyzwań w zakresie bezpieczeństwa kulturowego. Wraz z globalizacją, migracjami i innymi cywilizacyjnymi wyzwaniami współczesnego świata, muszą one również stawić czoła kulturalnej dominacji Federacji Rosyjskiej. Kwestię bezpieczeństwa kulturowego w Europie Wschodniej analizował w swoim wystąpieniu również prof. Wasyl Klymonczuk z Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka. Z kolei prof. Zachar Szybieka z Centrum Badań nad Diasporą Żydowską Uniwersytetu w Tel Awiwie przedmiotem swojej analizy uczynił elity białoruskie w referacie pt. Wielokulturowość czy schizofrenia kulturowa elit białoruskich? Prof. Jurij Makar we współautorstwie z prof. Natalią Rotar z Czerniowieckiego Narodowego Uniwersytetu im. Jurija Fed’kowycza zaprezentował analizę transformacji kultury elektoralnej w Ukrainie od praktyk autorytarnych do modelu demokratycznego. Kolejny prelegent – prof. Serhij Danyłenko z Narodowego Uniwersytetu im. T. Szewczenki w Kijowie – przeanalizował rolę i wpływ czynnika medialnego w polsko-ukraińskim dyskursie historycznym. Przedmiotem swojego zainteresowania dr Oksana Wojtiuk z Uniwersytetu w Białymstoku uczyniła z kolei stan świadomości narodowej mieszkańców Donbasu oraz porównała postawy życiowe, świadomość i radzenie sobie z wymuszoną migracją przesiedleńców z terenów okupowanych i Tatarów Krymskich, którzy musieli opuścić anektowany przez Rosję Krym.
Uczestnicy zorganizowanych przez CEW paneli odnotowywali, że od czasu aneksji Krymu i wojny hybrydowej Rosji przeciwko Ukrainie nastąpił faktyczny zanik współpracy naukowej i spotkań badaczy z Ukrainy i Rosji. Z uwagi na zaprzestanie wyjazdów naukowców z Ukrainy do Rosji z różnych powodów (światopoglądowych, obawą o bezpieczeństwo i in.) i odwrotnie, zniknęła możliwość konfrontacji i weryfikacji poglądów, przemyśleń, wyników swoich analiz i badań, m. in. dotyczących obecnej sytuacji, z drugą stroną. Taką możliwość dają natomiast przedsięwzięcia odbywające się w krajach trzecich. W tym kontekście zorganizowane przez Centrum Europy Wschodniej w ramach IV Kongresu Politologii panele stworzyły platformę do wymiany doświadczeń, dzielenia się wynikami badań naukowych i skonfrontowania poglądów.
[Nadia Gergało-Dąbek]
Strona Kongresu: https://www.umcs.pl/pl/kongrespolitologii.htm
