Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych

W marcu 1953 roku powstało w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej - Studium Języków Obcych, jednostka, której zadania i tradycje kontynuuje Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych UMCS. Świętujemy 70-lecie, ale początki nauczania języków obcych w UMCS to wojenny jeszcze rok 1945, kiedy profesor Narcyz Łubnicki został poproszony o zorganizowanie systemu lektoratów. W Archiwum UMCS można znaleźć wiele dokumentów opisujących te początki. Przewodniczący Komisji Lektoratów, prof. Łubnicki pisał w kwietniu 1945 roku do dziekanów: „Uprzejmie proszę o wezwanie słuchaczów do zgłoszenia się w Sekretariacie Wydziału celem obrania jednego z języków obcych (angielski, francuski, niemiecki [w dokumencie maszynowo skreślony] jako obowiązkowego. Lektoraty wszystkich języków będą się odbywały o jednej porze - godz. 7 – 8 rano na wszystkich wydziałach.” Przy braku lokali i wzrastającej liczbie studentów dodatkowo prof. Narcyz Łubnicki zarządził „wykłady lektorskie” od godz. 18 do 20. Początki były trudne nie tylko ze względów lokalowych – brakowało profesjonalnych nauczycieli.

„Iloma językami mówisz, tyle razy jesteś człowiekiem” (Johann Wolfgang Goethe, niemiecki poeta,

dramaturg, uczony, polityk, 1749-1832).

Pierwsi lektorzy

To byli najczęściej ludzie, którzy po prostu znali język. W podaniach o pracę pisali np. : „Uprzejmie proszę o łaskawe przyjęcie mię w poczet lektorów Uniwersytetu. Skończyłem gimnazjum filologiczne w Płocku w 1905 roku (przed strejkiem szkolnym) oraz Instytut Handlowy w Antwerpji. Mógłbym udzielać rosyjskiego jak również angielskiego”. Jak wspominał jeden z wieloletnich lektorów SPNJO, w roku 1968 jako lektorki pracowały trzy panie, znakomicie znające język rosyjski, którego nauczyły się jeszcze ‘za cara’.

1 marca 1953 roku powstało Studium Języków Obcych, a oficjalnie jako jednostka pozawydziałowa funkcjonowała od listopada tegoż roku. W styczniu 1965 Rektor UMCS, prof. dr G.L. Seidler powołał w nowej strukturze organizacyjnej UMCS, Sekretariat Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych. Nazwa ta pozostała do lutego 2003 roku. W początkowym okresie uczono głównie języka rosyjskiego. Byliśmy wszak w jednym ‘obozie socjalistycznym’, za żelazną kurtyną i trudno było zdobyć podręczniki do języków zachodnioeuropejskich. Nie było również wykształconych filologicznie lektorów.

„Uczcie się języków. Nawet nieistniejących” (Stanisław Lec, polski poeta, satyryk, tłumacz

literatury niemieckiej, 1909-1966).

Studium

A teraz Centrum, to przede wszystkim absolwenci filologii języków obcych. W ‘najlepszych’ latach było nas całkiem sporo – na początku, w roku akademickim 1956/57 mieliśmy 11 lektorów, w roku 1978/79 w pięciu zespołach językowych (angielskiego, francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego i łacińskiego) pracowało 48 osób, a w rekordowym roku akademickim 2003/04 języków nauczało 84 lektorów. W ‘nowych czasach’, przy samodzielności finansowej Wydziałów UMCS, zmalała liczba godzin nauczania języków obcych. Przez wiele lat w programach nauczania było obowiązkowo dwa języki obce nowożytne i ewentualnie, dodatkowo - język łaciński. Obecnie ‘załoga’ Centrum to 48 lektorów sześciujęzyków – angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego i włoskiego.

Baza lokalowa

Po pierwszym powojennym okresie ‘bezdomności’(niemieliśmy stałej siedziby), uczyliśmy w różnych salach udostępnianym przez Wydziały w różnychczęściach miasta - dostaliśmy dwa pokoje o łącznej powierzchni 27, 5 m 2 w budynku Humanistyki, (wtedy przy ulicy Nowotki 10).
 Na początku lat 80. nasza siedziba mieściła się w kamienicy przy ulicy Radziwiłłowskiej 5, (kiedyś Dymitrowa). Można powiedzieć, że było to nasze pierwsze prawdziwe lokum. Oprócz pokojów lektorskich, pokojów kierownictwa, szatni, mieliśmy tam własne, aczkolwiek przechodnie sale lekcyjne. Wymagało to ze strony lektorów dużej dyscypliny – należało kończyć i rozpoczynać zajęcia jednocześnie z lektorami z salek obok. Niestety, spóźnialscy studenci powodowali zamieszanie i niesnaski. Jeśli dodamy do tego wąskie schody, kopcące piece, tłumy studentów, to nic dziwnego, że siedziba w Domu Studenckim Amor okazała się naszą wymarzoną przystanią. Na początku, od roku akademickiego 1993/94, funkcjonowaliśmy tam z Wydziałem Filozofii i Socjologii, ale mieliśmy kilka własnych sal i wspaniałe, jasne pokoje lektorskie. Kilka lat później okazało się, że sale używane w DS. Amor nie spełniają warunków bezpieczeństwa dla studentów. Zostały tam jednak pokoje lektorskie i gabinety dyrekcji.

Teraźniejszość

Za nami lepsze i gorsze, ‘chude i grubsze’ lata, sukcesy i potknięcia. Do czasu wprowadzenie tzw. nowej matury, każdy kandydat na studia w UMCS musiał zdać egzamin wstępny. Na niektórych kierunkach jego częścią był egzamin z języka obcego nowożytnego. Stanowiło to wstępną selekcję i nasi studenci znali wtedy język obcy na dużo wyższym poziomie, gdyż trzeba było zdać egzamin z języka, aby dostać się na studia.

„Musi istnieć jakiś język, który obywa się bez słów. Jeśli nauczę się rozszyfrowywać ten język bez

słów, to uda mi się rozszyfrować świat” (Paulo Coelho, brazylijski pisarz i poeta, 1947-).

W naszym odczuciu praca lektorów różni się od pracy nauczycieli przedmiotów kierunkowych. Głównym powodem jest to, że zwykle uczymy studentów przez cztery semestry, a więc pełne dwa lata. Na niektórych kierunkach są to nawet trzy lata, jeśli studenci decydują się na kontynuowanie nauki na studiach magisterskich. Dzięki temu rozwijamy relacje, czasami dużo bliższe niż nauczyciele, którzy prowadzą przedmiot przez jeden lub dwa semestry. Oprócz tego, nauczanie języka obcego to bardzo często rozmowy dotyczące codziennego życia, zarówno studentów jak i nauczycieli. Ośmielam się stwierdzić, że powstaje między nami szczególna więź i bardzo często nasza komunikacja odbywa się w tym niewidzialnym języku bez słów, o którym Dowodem na to są bardzo wysokie oceny naszych lektorów w ankietach studenckich, zarówno zaaspekty merytoryczne, jak i ‘ludzkie’.

Centrum jest również licencjonowanym ośrodkiem certyfikacji języków obcych kilku międzynarodowych instytucji certyfikujących. Prowadzimy egzaminy TELC, TOLES, TOEIC, LanguageCert i wielu innych. Oprócz wymiernych korzyści finansowych dla UMCS i Centrum, jest to działalność podnosząca prestiż naszej Alma Mater. Razem z Biurem Promocji i Popularyzacji Nauki bardzo aktywnie wspieramy działalność promocyjnąnaszego Uniwersytetu – zajmujemy się obsługa merytoryczną dwóch dużych konkursów językowych,Faces of America i Challenge Accepted. Uczestniczymy również w Lubelskim Festiwalu Nauki.

W całej historii nauczania języków obcych w UMCS nie zabrakło przychylności Władz UMCS dla naszej jednostki. Przez okres działalności Centrum, Rektorzy UMCS bardzo nas wspierali i pomagali w trudnych momentach, chociaż jako jednostka międzywydziałowa i usługowa nie znajdujemy się w głównym nurcie życia uniwersyteckiego. Bardzo Państwu dziękujemy i prosimy o dalszą przychylność.

Chciałbym również podziękować wszystkim moim Koleżankom i Kolegom, pracownikom Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych UMCS, obecnym i byłym, za dobrą pracę dla naszego Uniwersytetu.

Piotr Kaczmarzyk

● W roku 2015 w Wydawnictwie UMCS ukazała się publikacja pt. ‘Tak było. 70 lat lektoratów języków obcych w UMCS’, pod redakcją Danuty Dziełanowskiej, Janusza Maliszewskiego i Teresy Ochab†, na która złożyły się, między innymi, wspomnienia pracowników Centrum. Pisząc ten tekst czerpałem ‘wiedzę historyczną’ z tej publikacji.