Kolegium Dziekańskie Wydziału Chemii

Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

z głębokim żalem zawiadamia, że 29 października 2020 roku zmarła

śp.
prof. dr hab. Wanda Brzyska

Nabożeństwo żałobne odprawione zostanie 3 listopada o godz. 11.00
w Kaplicy Cmentarnej przy Drodze Męczenników Majdanka w Lublinie.

Rodzinie i bliskim składamy wyrazy głębokiego współczucia.

prof. dr hab. Wanda Brzyska (fot. archiwum Wydziału Chemii UMCS)

Wspomnienie o prof. dr hab. Wandzie Brzyskiej

                         Pani Profesor Wanda Brzyska urodziła się 19 lutego 1931 roku w Grodnie.

Wraz z rodzicami przeniosła się do Lublina i tu ukończyła szkołę podstawową, a następnie renomowane żeńskie Liceum Ogólnokształcące Sióstr Urszulanek, w którym uzyskała maturę w 1949 r. W 1955 r. ukończyła studia chemiczne na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Od początku swojej pracy na naszej uczelni w roku 1955, aż do przejścia na emeryturę w 2001 roku z pasją i zaangażowaniem poświęcała się pracy dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej. Na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii zdobyła kolejne stopnie i tytuły naukowe.

W dniu 18 września 1964 r. Rada Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii nadała Jej stopień doktora nauk przyrodniczych na podstawie pracy doktorskiej zatytułowanej „Studia nad rozpuszczalnością alkanodwukarboksylanów lantanowców lekkich”. Promotorem pracy był prof. dr Włodzimierz Hubicki z UMCS.

W 1972 roku Pani doktor Wanda Brzyska uzyskała stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy pod tytułem „Zastosowanie kwasów: ftalowego, izoftalowego i tereftalowego do rozdzielania pierwiastków ziem rzadkich i oddzielania ich od innych pierwiastków”. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskała 1 października 1984 r., a tytuł profesora zwyczajnego 1 maja 1991 r.

Całe swoje życie zawodowe Pani Profesor Wanda Brzyska związała z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej, pracując najpierw na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii UMCS, a po jego reorganizacji w 1989 roku na Wydziale Chemii UMCS.

W latach 1977-1998 kierowała Zakładem Chemii Nieorganicznej i Ogólnej, a od 1998 roku, po podziale tego Zakładu na Zakład Chemii Nieorganicznej i Zakład Chemii Ogólnej, kierowała pracą naukową i dydaktyczną Zakładu Chemii Ogólnej do momentu przejścia na emeryturę.

Pani Profesor Wanda Brzyska wniosła ogromny wkład w rozwój chemii koordynacyjnej na świecie. Artykuły naukowe Jej autorstwa dotyczą właściwości nowych związków kompleksowych lantanowców i pierwiastków d-elektronowych. W swoim dorobku ma 284 artykuły naukowe, 147 komunikatów naukowych, 105 zestawów danych rentgenowskich powstałych we współpracy z Powder Diffraction File. Była autorką i współautorką 4 książek: „Podstawy chemii" (Wyd. UMCS Lublin, 2001, 1999), „Lantanowce i aktynowce" (Wyd. WNT, Warszawa 1997), „Wstęp do chemii koordynacyjnej" (Wyd. UMCS Lublin 1996), „Ćwiczenia z chemii ogólnej" (pod redakcją W. Brzyskiej, Wyd. UMCS, Lublin 1997). Profesor Wanda Brzyska wygłosiła 29 wykładów na konferencjach krajowych i zagranicznych. Jest też autorką 10 patentów, recenzentką 33 książek z dziedziny chemii. Za działalność naukową uzyskała liczne nagrody Rektora UMCS oraz została laureatką trzech Nagród Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Była promotorem 15 rozpraw doktorskich i 170 prac magisterskich, siedmiu spośród Jej wychowanków uzyskało stopień naukowy doktora habilitowanego.

Pani Profesor Wanda Brzyska prowadziła bardzo szeroką działalność organizacyjną. W latach 1980-1981, jako pierwsza kobieta na UMCS, pełniła funkcję Prorektora ds. Studenckich, Dydaktyki i Wychowania. W latach 1984-1987 sprawowała funkcję Prodziekana Wydziału Mat-Fiz-Chem. W latach 1991-1993 była członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Przez wiele lat (1982-1998) była kuratorem Zespołu Tańca Ludowego UMCS.

Pani Profesor zawsze bardzo dużą wagę przykładała do zajęć dydaktycznych, a o Jej talencie i zaangażowaniu wspominał przed laty Profesor Włodzimierz Hubicki. W opinii do habilitacji napisał m.in. „ Pani dr Wanda Brzyska dała się poznać jako sumienny pracownik dydaktyczny, dbający o poziom i odpowiednie przygotowanie powierzonych sobie wykładów i ćwiczeń. Pani dr Brzyska posiada dar jasnego tłumaczenia nawet trudnych teorii i zagadnień chemicznych”. Pani Profesor była czterokrotnie laureatem „Homo Didacticus”, konkursu na najlepszego wykładowcę na Wydziale Chemii. Absolwenci i nauczyciele akademiccy Wydziału Chemii pamiętają doskonale przygotowane wykłady Pani Profesor, na których bez manuskryptu, zapisków i folii potrafiła przedstawić w bardzo interesujący sposób najtrudniejsze zagadnienia. Wykłady Pani Profesor uchodzą za jedne z najlepszych prowadzonych na naszym Wydziale, do dziś starsi pracownicy wspominają je z dużym sentymentem i uznaniem.
Po przejściu na emeryturę dalej prowadziła wykłady dla studentów Podyplomowych Studiów Kwalifikacyjnych w zakresie nauczania chemii.

Za swoją działalność dydaktyczną, naukową i organizacyjną Prof. dr hab. Wanda Brzyska otrzymała wiele nagród i wyróżnień, między innymi: Złoty Krzyż Zasługi (1974), Krzyż Kawalerski OOP (1979), Krzyż Oficerski OOP (2003), Nagroda Zespołowa I^o Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1973), Nagroda Zespołowa II^o Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1981), Nagroda Indywidualna II^o Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1989), Medal Nauka w Służbie Ludu (1975), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1979), Medal Prezydenta m. Lublina (1983), Medal Senatora Francji (1982), Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1983), Srebrna Odznaka Zasłużonemu dla Lublina (1983), Medal Wojewody Lubelskiego za Zasługi dla Województwa (1988), Złota Odznaka Zasłużonemu dla Lublina (1988), Odznaka Honorowa Zasłużonemu dla LTN (1998), Zasłużonemu dla Politechniki Rzeszowskiej (1998), Medal Zasłużony dla Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej (2005), Złota Honorowa odznaka za zasługi dla Polskiego Spadochroniarstwa (2005), Złota Odznaka za Zasługi dla Aeroklubu Polskiego (2007). Pani Profesor Wanda Brzyska w roku 1982 otrzymała obywatelstwo honorowe miasta Vigneulles (Francja), a w roku 2000 została odznaczona Złotą Odznaką Honorową
za wybitne zasługi dla polskiego spadochroniarstwa.

Pani Profesor była też aktywnym członkiem PTChem od 1960 roku. W latach 1983-89 sprawowała funkcję Przewodniczącej Lubelskiego Oddziału PTChem. Od roku 1983 była członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej, a następnie, przez dwie kadencje (1998-2003) pełniła funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Chemicznego, będąc tam reprezentantem lubelskiego środowiska naukowego. Pełniła też funkcję członka Komisji Rewizyjnej Oddziału Lubelskiego PTChem.

Od 1999 roku była przewodniczącą Komitetu Okręgowego Olimpiady Chemicznej.

Od 1972 roku była też członkiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, niezwykle dla niego zasłużonym. W latach 1983-86 pełniła w nim funkcję wiceprzewodniczącej III Wydziału, zaś w latach 1987-1998 przewodniczącej III Wydziału.

Pani Profesor Wanda Brzyska pozostanie w naszej pamięci jako Wielki Naukowiec, Profesor z prawdziwego zdarzenia, Człowiek z ogromną klasą i wrażliwością oraz Senior, jakim każdy z nas chciałby być.

Rodzinie i bliskim składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Kolegium Dziekańskie
oraz społeczność akademicka
Wydziału Chemii UMCS w Lublinie