W listopadzie 2022 r. miała miejsce uroczysta inauguracja nowego systemu Alma z wyszukiwarką Primo VE. Mogłaby Pani opowiedzieć więcej na ten temat? Skąd pomysł na zmianę dotychczasowego systemu?
Dotychczasowy system biblioteczny VTLS Virtua stał się systemem przestarzałym, nienadążającym za współczesnymi standardami informatycznymi. Był zbyt ubogi informacyjnie, a co najważniejsze – nie był wspierany i rozwijany informatycznie przez firmę Innovative, która przejęła ten produkt od VTLS Inc. W związku z tym wszystkie biblioteki w Polsce użytkujące Virtua stanęły przed dylematem zmiany systemu bibliotecznego. Rozważaliśmy różne propozycje nowych zintegrowanych systemów bibliotecznych, jak np. Sierra czy KOHA. Jednak Alma zawsze w tych porównaniach zajmowała pierwsze miejsce. Na jej korzyść przemawiała również decyzja Biblioteki Narodowej o wyborze Alma, czyli Zintegrowanego Systemu Zarządzania Zasobami dla Bibliotek jako platformy informatycznej wykorzystanej do budowy ogólnokrajowej sieci bibliotecznej w ramach projektu „e-usługa OMNIS”. Dlatego też, gdy tylko nadarzyła się okazja, przystąpiliśmy do ogólnokrajowej sieci bibliotecznej i wzięliśmy udział w ogłoszonym przez Bibliotekę Narodową konkursie na wdrożenie systemu Alma w naszej bibliotece uniwersyteckiej. W ten sposób staliśmy się członkiem wielkiego przedsięwzięcia organizowanego przez BN, które ma na celu ogólnopolską integrację zasobów bibliotecznych. Pozwoli to bibliotekom rozwijać nowe formy działania i kompleksowo dostarczać użytkownikom relewantną i opracowaną według jednolitych zasad informację o zbiorach bibliotek tworzących ogólnokrajową sieć biblioteczną. Największą zaletą integracji bibliotek w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania Zasobami dla Bibliotek jest możliwość współkatalogowania w czasie rzeczywistym w jednym systemie informatycznym.
Dzięki wdrożeniu nowego systemu nasi czytelnicy otrzymują zarówno szybki dostęp do informacji o zbiorach Biblioteki UMCS, jak również do połączonych katalogów Biblioteki Narodowej – bazy zawierającej ponad 25 mln jednostek zbiorów i codziennie powiększanej o kolejne nowości wydawnicze.
Jakie udogodnienia lub jakiego rodzaju funkcjonalności daje czytelnikom Alma z wyszukiwarką Primo VE? Dlaczego akurat ten system został ostatecznie wybrany? Czym wyróżnia się na tle innych?
System Alma to nowoczesny system biblioteczny działający w chmurze, skoncentrowany na procesach zamiast na typie dokumentu. To system, w którym możemy jeszcze skuteczniej administrować zasobami – niezależnie od tego, czy mówimy o materiałach tradycyjnych, pierwotnie elektronicznych (born digital) czy zdigitalizowanych.
System Alma wraz z wbudowaną multiwyszukiwarką Primo VE jest narzędziem typu discovery, umożliwiającym użytkownikom jednoczesne przeszukiwanie skatalogowanych zbiorów bibliotecznych, repozytorium, bibliotek cyfrowych, subskrybowanych baz danych i czasopism oraz internetowych zbiorów open access zarządzanych w systemie bibliotecznym. Dzięki tej funkcjonalności użytkownik nie musi już przeszukiwać wielu źródeł jedno po drugim. Oczywiście takie rozwiązanie nie oznacza, że nie można zawęzić wyników. Po przeprowadzeniu wyszukiwania możliwe jest skorzystanie z filtrowania nazywanego też czasem zawężaniem fasetowym. Interfejs użytkownika, czyli wyszukiwarka Primo ujawnia potencjał biblioteki poprzez dostarczenie czytelnikom uniwersalnego narzędzia, pozwalającego na znalezienie i uzyskanie dostępu do pełnego spektrum materiałów bibliotecznych, drukowanych, elektronicznych i cyfrowych, niezależnie od ich formatu oraz lokalizacji.
Primo posiada wiele przydatnych funkcjonalności, spośród których warto zwrócić uwagę m.in. na:
- szybkie i intuicyjne wyszukiwanie wszystkich typów publikacji wraz z zasobami elektronicznymi przeszukiwanymi i udostępnianymi aż do poziomu artykułu czy rozdziału pełnotekstowego;
- zamawianie publikacji do wypożyczenia zarówno ze zbiorów Biblioteki Głównej, jak i wszystkich bibliotek specjalistycznych UMCS;
- sprawdzanie dostępności danego zbioru w każdej bibliotece sieci;
- możliwość otrzymywania powiadomień e-mail z informacją o oczekiwaniu wcześniej zamówionej książki na odbiór w bibliotece;
- sprawdzanie statusu swoich zamówień i możliwość otrzymywania powiadomień o zbliżającym się terminie zwrotu wypożyczonych publikacji;
- ustawienie powiadomień o nowych publikacjach z określonego obszaru tematycznego dostępnych w bibliotece i przygotowywanie spersonalizowanych bibliografii;
- tworzenie zestawień, takich jak listy książek przeczytanych lub do przeczytania, czy tagowanie publikacji według indywidualnych potrzeb.
Jak pracownicy biblioteki i czytelnicy zareagowali na zmiany? Z jakimi reakcjami się Pani spotyka?
Wszelkie zmiany na ogół powodują w reakcji odbiorcy zarówno ciekawość, jak i niepewność, czasem wręcz niezadowolenie. Tak też było i w tym przypadku. Mimo wszystko mogę stwierdzić, że większość czytelników jest zadowolonych i docenia walory nowego systemu. Trzeba jednak pamiętać, że zawsze znajdą się malkontenci. Mamy oczywiście świadomość, że nie wszystko jest już całkowicie dopracowane. Czeka nas jeszcze wiele działań porządkowych, gdyż przeniesienie danych z jednego systemu do drugiego spowodowało pewien szum informacyjny, który teraz należy uporządkować – częściowo systemowo, częściowo większym nakładem pracy całego zespołu. Musimy też w pełni rozpoznać wszystkie narzędzia systemu Alma wykorzystywane w zarządzaniu procesami pracy bibliotecznej. Przed nami jeszcze dużo zadań do zrealizowania. Mam jednak nadzieję, że ich efekty zadowolą naszych czytelników. Zmiany są potrzebne.
Jakie plany na swój przyszły rozwój ma biblioteka uniwersytecka? Zostaną wprowadzone jeszcze jakieś nowe udogodnienia?
Jak cała społeczność uniwersytecka doskonale wie, stoimy przed generalnym remontem gmachu Biblioteki Głównej. Przy nowej aranżacji chcielibyśmy znacznie powiększyć obszary wolnego dostępu do księgozbioru, wyodrębnić miejsca do pracy indywidualnej i grupowej, zorganizować wytyczone obszary rekreacji i ewentualnych spotkań autorskich. Plan remontowy zakłada przystosowanie obiektu do korzystania z niego przez osoby niepełnosprawne ruchowo, począwszy od wejścia do biblioteki przez wszystkie obszary udostępniania.
Przy okazji remontu chcielibyśmy również usprawnić proces zwrotu wypożyczonych zbiorów poprzez zamontowanie zewnętrznej wrzutni książek, zwanej także trezorem bibliotecznym. Wrzutnia umożliwi oddawanie książek przez całą dobę, zwłaszcza w czasie, gdy biblioteka jest nieczynna. Zależy nam także na zainstalowaniu na terenie miasteczka uniwersyteckiego książkomatów zewnętrznych, wykorzystywanych do odbioru i zwrotu zamówionych książek z udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych. Takie usprawnienie z pewnością spotkałoby się z dużym zainteresowaniem i aprobatą całej społeczności uniwersyteckiej.
Rozmawiała Magdalena Wołoszyn
Fot. Bartosz Proll
