W październiku 2017 roku minęła dwusetna rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki, pierwszego naczelnika powstania w 1794 roku i jednego z największych polskich bohaterów. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie także włącza się w uroczystości jubileuszowe potrzymujące pamięć o słynnym generale. W ich ramach 14 grudnia br. w Dworku Kościuszków UMCS zorganizowana została sesja pn. „Współcześni i potomni o Tadeuszu Kościuszce – wojskowym i polityku”.
fot. Bartosz Proll
Podczas sesji zostały zaprezentowane zasługi Tadeusza Kościuszki w walce o zachowanie niepodległości Polski oraz ich wpływ na kształtowanie świadomości narodowej.
Wydarzenie rozpoczęło się wystąpieniem Rektora UMCS, prof. Stanisława Michałowskiego pt. „Czyn powstańczy Tadeusza Kościuszki w świadomości Polaków”. Następnie dr hab. Leszek Wierzbicki zaprezentował zasługi Kościuszki jako generała wojsk polskich i naczelnika państwa - w marcu 1794 roku Kościuszko objął władzę dyktatorską jako naczelnik państwa i stanął na czele antyrosyjskiego powstania, które przekształciło się w wojnę z trzema zaborcami. Biograficzne wątki zostały również przybliżone uczestnikom sesji podczas wykładu dra hab. Piotra Bednarza o szwajcarskich losach Tadeusza Kościuszki - w 1815 r. T. Kościuszko przeniósł się bowiem do Szwajcarii, poświęcając ten okres na nieco inną formę walki o polską niepodległość i koncentrując się na promowaniu edukacji i wychowania patriotycznego.
Nie zabrakło także odniesień do literatury: dr hab. Małgorzata Chachaj opowiedziała o micie słynnego generała w twórczości literackiej późnego Oświecenia, zaś dr hab. Artur Timofiejew, prof. nadzw. przedstawił legendę Kościuszki w poezji legionowej.
Warto podkreślić, że sesja „Współcześni i potomni o Tadeuszu Kościuszce – wojskowym i polityku” odbya się w miejscu niezwykłym i symbolicznym – w Dworku Kościuszków UMCS. Obiekt położony jest na terenie dawnego folwarku Sławinek, obecnie w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Pierwsze wzmianki o Dworku pochodzą z 1720 r. W drugiej połowie XVIII w. był własnością Jana Nepomucena Kościuszki, starosty krzemienieckiego i stryja Tadeusza Kościuszki. W czasie pierwszego pobytu na Sławinku (1774–1775) Tadeusz Kościuszko prawdopodobnie pomagał stryjowi w projektowaniu i realizacji pierwszego założenia parkowego, m.in. alei głównej wiodącej od obecnej bramy do dworku.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej kupił teren wraz z Dworkiem w 1950 r. od Zofii z Mędrkiewiczów Rudnickiej, przeznaczając go pod planowany Ogród Botaniczny. W 1958 r. Uczelnia uzyskała prawo do wieczystego użytkowania parku i terenu przyległego.
Obecnie Dworek Kościuszków ma reprezentacyjny charakter – UMCS wykorzystuje zabytkową budowlę jako miejsce organizowanych przez uczelnię wydarzeń, a od 2013 r. udostępnia go także zwiedzającym. Obecny budynek Dworku Kościuszków jest rekonstrukcją wzniesioną na zachowanych piwnicach pierwowzoru. W trakcie prac konserwatorskich użyto części materiałów pochodzących z rozbiórki dawnego dworu. Obiekt jest ujęty w Rejestrze Zabytków Lublina i podlega wraz z parkiem opiece konserwatorskiej.
