Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie wraz z Instytutem Techniki Górniczej KOMAG, Instytutem Gospodarki Surowcami Realnymi i Energią Państwowej Akademii Nauk oraz LW Bogdanka podpisali porozumienie, którego głównym celem będzie opracowanie i wdrożenie systemu, który pomoże w podniesieniu efektywności gospodarki wodnej.
Podczas trwającej w hotelu Luxor do 7 grudnia międzynarodowej konferencji naukowej pn. „Bioróżnorodność a zrównoważona transformacja regionów przemysłowych i bezpieczeństwo energetyczne”, organizowanej przez środowisko górnicze we współpracy z badaczami z UMCS-u i górniczymi instytutami naukowymi, m.in. Instytutem Techniki Górniczej KOMAG i Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, zostało podpisane porozumienie o współpracy pomiędzy UMCS-em, ITG KOMAG, IGSMiE PAN oraz LW Bogdanka SA, a także umowa o współpracy pomiędzy UMCS-em i ITG KOMAG. Wydarzenie otworzył uroczyście Piotr Pyzik, Podsekretarz stanu, Pełnomocnik Rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego.
Zainicjowane porozumienie dotyczy m.in. współpracy w zakresie opracowania i wdrożenia informatycznego systemu monitorowania i prognozowania wpływu zmian hydrogeologicznych i hydrologicznych na środowisko biotyczne i abiotyczne w górotworze przekształconym działalnością antropogeniczną w celu podniesienia efektywności gospodarki wodnej i wzmocnienia potencjału małej retencji.
- Cieszę się bardzo, że sformalizowaliśmy współpracę, podpisując list intencyjny z podmiotami reprezentującymi szeroko rozumianą branżę górniczą. To dla nas duże wyróżnienie. Potencjał, jaki drzemie w UMCS, jest olbrzymi, w związku z tym te wyzwania, które stawiają przed nami partnerzy, są do wspólnego zagospodarowania - przyznał rektor UMCS prof. dr hab. Radosław Dobrowolski i podkreślił, że zarówno konferencja, jak i podpisanie porozumienia, wpisują się w politykę społecznej odpowiedzialności uczelni, realizowaną przez naszą Alma Mater.
- Od początku nowej kadencji władz uczelni stawiamy bardzo silnie na współpracę z otoczeniem zewnętrznym, z podmiotami gospodarczymi. Rolą naszego Uniwersytetu jest także służenie społeczeństwu – powiedział rektor UMCS. - Ta konferencja jest jakby połączeniem ognia z wodą, dwóch przeciwległych optyk i spojrzeń na problem związany z funkcjonowaniem w danym obszarze. Z jeden strony to perspektywa biznesowa, górnicza, związana z eksploatacją wydobywczą, a z drugiej strony to perspektywa przyrodnicza, czy szerzej akademicka, która, zdawałoby się, mogłaby być w kolizji z tymi działaniami - tłumaczył prof. Dobrowolski i podkreślił, że właśnie dzięki przepływie informacji i wymianie poglądów, możliwy jest progres i wspólne działanie: - Lublin promuje się jako miasto inspiracji i mam nadzieję, że ta konferencja będzie inspirująca dla wszystkich uczestników i jednocześnie da nam punkt wyjścia do tego, aby wypracować dobre relacje i praktyki na przyszłość - dodał.
W ramach zainicjowanej współpracy w województwie lubelskim na powstać system monitorowania wody w wyrobiskach górniczych i kopalniach, by zmniejszyć szkodliwy wpływ górnictwa na środowisko. Będzie to program pilotażowy, który w przyszłości zostanie wdrożony w całym kraju, jednak jak zapewniał dr hab. inż. Dariusz Prostański, prof. ITG KOMAG, dyrektor Instytutu Techniki Górniczej KOMAG: - Pierwszym celem jest Lubelszczyzna. Dyrektor tłumaczył, że w regionie lubelskim wody z jednej strony pojawiają się przez eksploatację górniczą i osiadanie gruntów, a z drugiej strony cały czas wypompowywana i odprowadzana do rzek woda z kopalń powoduje tzw. lej depresyjny i tej wody jest globalnie coraz mniej.
- Chodzi o to, żebyśmy tę wodę wykorzystywali najwłaściwiej, żeby była odsolona, oddana do środowiska i żeby zagospodarowywać wszystkie zbiorniki wodne, które powstają, aby nie dochodziło do ich przelania i podtopień terenów, żeby to było zrównoważone zarządzanie przyrodą – powiedział i dodał, że do tego potrzebna jest m.in. współpraca z uniwersytetami w zakresie bioróżnorodności i gospodarki wodnej oraz podmiotami gospodarczymi.
- Czasy, w których funkcjonujemy, są bardzo turbulentne. Sytuacja popytowo-podażowa na rynku surowców jest bardzo dynamiczna. Trzeba jasno powiedzieć, że transformacja energetyczna w kierunku wytwarzania energii z zielonych źródeł wcale nie oznacza końca górnictwa. Wręcz przeciwnie, górnictwo będzie potrzebne do tych procesów, do wydobywania surowców naturalnych potrzebnych do produkcji np. stali. Górnictwo musi się więc rozwijać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju - powiedział Kasjan Wyligała, z-ca zarządu ds. strategii i rozwoju Lubelskiego Węgla Bogdanka.
Pierwszym wymiernym efektem porozumienia jest monografia „Green Scenarios:Mining Industry Responses to Environmental Challenges of the Anthropocene Epoch International Mining Forum 2021”, zawierająca zagadnienia rozwijane w ramach wspólnie realizowanych projektów badawczych, które będą promowane podczas konferencji w postaci wykładów i wystąpień.
Głównym celem konferencji „Bioróżnorodność a zrównoważona transformacja regionów przemysłowych i bezpieczeństwo energetyczne” jest promocja zrównoważonego myślenia o pozyskiwaniu surowców krytycznych z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz rozwiązań pozwalających na bezinwazyjnie dla natury zagospodarowanie terenów przemysłowych powstałych w wyniku eksploatacji surowców energetycznych. Uczestnictwo wielu znamienitych gości zarówno z ośrodków akademickich, badawczo-naukowych, jak i świata przemysłu sprawia, że wydarzenie to ma charakter interdyscyplinarny, co bezpośrednio wiąże się z tematyką konferencji.
Warto podkreślić istotną rolę pracowników Instytutu Nauk Biologicznych z Katedry Botaniki i Mykologii UMCS, na czele z prof. Joanną Czarnecką z Katedry Fizjologii Roślin i Biofizyki, którzy wraz z pracownikami Uniwersytetu Śląskiego od wielu lat prowadzą badania nad procesami zachodzącymi w specyficznych układach tworzących się na hałdach pogórniczych Górnego Śląska. Dzięki tej współpracy powstały publikacje naukowe, w tym m.in. rozdział w wyżej wymienionej monografii oraz artykuły naukowe, m.in. w wydawnictwie Sustatinability. Ponadto pracownicy naszego Uniwersytetu z Wydziału Biologii i Biotechnologii (prof. Piotr Sugier) oraz Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej (prof. Radosław Dobrowolski wraz z zespołem i prof. Stanisław Chmiel wraz z zespołem) od lat prowadzą również badania procesów zachodzących na obszarze Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, w tym zachodzących pod wpływem działalności górniczej.
Obecnie wiedza ekspertów oraz zgromadzone przez pracowników UMCS-u wyniki badań wraz z dokumentacją są bezcenne w procesie projektowania narzędzi na potrzeby przemysłu wydobywczego. Mają także ogromne znaczenie podczas dalszego poznawania procesów przyrodniczych na siedliskach poeksploatacyjnych oraz podejmowania działań mających na celu znaczące ograniczenie niekorzystnego wpływu działalności gospodarczej na walory środowiskowe.
Organizatorem konferencji jest Instytut Techniki Górniczej KOMAG, zaś patronat nad inicjatywą objął Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Link do strony konferencji: https://bioroznorodnosc.komag.eu
