Propozycja kursu została skierowana w pierwszej kolejności do osób związanych ze społecznością naszej Uczelni, czyli członków rodzin studentów, doktorantów, pracowników i absolwentów UMCS, którzy w związku z wybuchem wojny w Ukrainie przyjechali do Lublina. Ze względu na ogromne zainteresowanie kursem i dużą liczbę zgłoszeń spoza uczelni, organizatorzy wychodząc naprzeciw aktualnym potrzebom, postanowili wprowadzić otwartą formułę zajęć. W rezultacie na kurs zostało przyjętych łącznie 220 osób. Zajęcia, dostosowane do potrzeb uczestników, odbywają się zarówno stacjonarnie w siedzibie CJKP przy ul. Weteranów 18, jak i w formie online; przed południem i po południu. Kursanci zostali podzieleni na 14 grup po ok. 15 osób (7 grup stacjonarnych i 7 grup zdalnych). Każda z grup spotyka się dwa razy w tygodniu po 1,5 godziny (2 godz. dydaktyczne). Zajęcia potrwają do końca czerwca, a osoby, które ukończą kurs dostaną specjalne zaświadczenie o jego ukończeniu. Obecnie w zajęciach bierze udział 190 kobiet i 30 mężczyzn w wieku od 8 do 84 lat.
Bezpłatny kurs języka polskiego dla osób z Ukrainy, organizowany przez CJKP UMCS to propozycja dla osób, które nie znają języka polskiego i potrzebują uzyskać podstawowe umiejętności. Jego celem jest przygotowanie uczestników do codziennej komunikacji na poziomie A1. Na zajęciach kursanci koncentrują się przede wszystkim na nauce mówienia i rozumienia w codziennych sytuacjach.
- Istnieje takie przekonanie, że jeżeli znamy leksykę, a nie znamy gramatyki to jednak komunikacja, nawet jeżeli jest trochę niegramatyczna, to jest możliwa. Natomiast jeśli próbujemy nauczyć się gramatyki, a nie znamy leksyki to sama gramatyka nie pozwoli nam zbudować komunikatu – mówi prof. Anna Dunin-Dudkowska, dyrektor Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców i podkreśla, że na tym etapie nauki leksyka jest najważniejsza. Uczniowie podczas kursu na poziomie A1 powinni poznać ok. 1000-1500 jednostek leksykalnych.
Oprócz nabycia praktycznych umiejętności posługiwania się językiem, ważny jest także aspekt psychologiczny. - Kursanci to ludzie, którzy znaleźli się w obcym środowisku, są straumatyzowani. Załatwienie najprostszych spraw i komunikacja z mieszkańcami miasta może być dla nich stresująca, jeżeli nie znają języka. Podstawowy zakres wiedzy i kompetencji językowej jest konieczny, aby w tej sytuacji mogli poczuć się bezpiecznie – tłumaczy prof. Dunin-Dudkowska i podkreśla, że wiąże się to także z potrzebą usamodzielnienia uchodźców, znalezienia przez nich pracy, zdobycia nowych kompetencji w życiu zawodowym i osobistym.
- Słowianie mają wysoki poziom rozumienia języka polskiego, co ułatwia naukę. Języki polski i ukraiński należą do tej samej rodziny języków, mamy dużo podobieństw na poziomie systemowym, tj. deklinacja, koniugacja, rodzaj gramatyczny, stopniowanie przymiotników czy przysłówków. Zachodzi tu zjawisko interkomprehensji, czyli rozumienia wypowiedzi zarówno ustnych, jak i pisemnych w języku pokrewnym. Wiele osób w krótkim czasie nabędzie dużą sprawność komunikacyjną w języku polskim – zaznacza prof. Dunin-Dudkowska i dodaje, że z pokrewieństwem języków może wiązać się też tzw. pułapka komunikatywności.
Zajęcia kursowe prowadzone są przez wykwalifikowaną kadrę CJKP, przy wsparciu nauczycieli i pracowników różnych wydziałów UMCS i absolwentów studiów podyplomowych w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego. Wszystkie te działania mają charakter wolontariacki. - Ten kurs został utworzony spontanicznie, z potrzeby serca i ogromnej życzliwości dla tych osób. Chcieliśmy pomóc w takim zakresie, w jakim potrafimy robić to najlepiej i co możemy zrobić już dziś: tu i teraz -podkreśla Dunin-Dudkowska i dodaje, że spontaniczna organizacja takiego kursu to także ogromna praca logistyczna i administracyjna, również w wymiarze wolontariackim.
CJKP od początku swego istnienia organizuje kursy przygotowujące do studiów w Polsce. Dysponuje także serią własnych podręczników m.in. „Język polski bez granic” dla klas 5-11, przeznaczonych do polskich szkół na Ukrainie na poziomie od A1 do B2/B2+, czyli do etapu dającego solidne przygotowanie dla osób, które chcą studiować w Polsce, „Z polskim w świat” dla studentów na poziomie B1 i B2 oraz „Gramatyka z kulturą przez przypadki”. Z udostępnionych na stronie publikacji w formie pdf można korzystać nieodpłatnie.
* Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców zostało utworzone w styczniu 1991 r. przez połączenie dwu integralnych jednostek Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, zajmujących się sprawami języka i kultury polskiej: Polonijnego Centrum Kulturalno-Oświatowego (rok zał. 1975) i Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców (rok zał. 1981). Dyrektorem CJKP jest dr hab. Anna Dunin-Dudkowska, prof. UMCS. Do głównych zadań Centrum należy: kształcenie w zakresie języka i kultury polskiej osób mieszkających poza granicami Polski, opracowywanie oraz wydawanie skryptów, podręczników i innych pomocy metodycznych z tego zakresu, organizacja państwowych egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego, kształcenie nauczycieli języka polskiego jako obcego, prowadzenie badań naukowych w dziedzinie glottodydaktyki polonistycznej, językoznawstwa i literaturoznawstwa. Kształcenie w Centrum to nie tylko promocja języka i kultury polskiej, lecz także forum spotkań, wymiany doświadczeń i nawiązywania kontaktów słuchaczy ze Wschodu i Zachodu. Do głównych form kształcenia w ramach Centrum należą: roczny kurs przygotowawczy do studiów w języku polskim, podyplomowe studia w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego, warsztaty dla nauczycieli języka polskiego jako obcego, roczny kurs języka polskiego, kursy letnie języka i kultury polskiej, semestralne kursy języka polskiego. W miesiącach wakacyjnych organizowane są w ramach tzw. Lat Polonijnych specjalistyczne kursy dla Polonii i cudzoziemców, w czasie których uczestnicy mają możliwość pogłębienia znajomości języka polskiego oraz poznania polskiej kultury, literatury, historii. W latach 1991-2021 w prowadzonych przez Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS różnych formach kształcenia udział wzięło ponad 13 500 cudzoziemców z 85 państw na 5 kontynentach.
