30 maja 2023 roku w UMCS miała miejsce wizyta Deputowanego Rady Najwyższej Ukrainy pana Mykoły Kniażyckiego. Rozpoczęła się ona od spotkania z Prorektorem ds. nauki i współpracy międzynarodowej prof. dr. hab. Wiesławem Gruszeckim, Przewodniczącym Rady Naukowej CEW UMCS. Podczas spotkania poruszono ważne kwestie polsko-ukraińskiej współpracy akademickiej, w tym relacji UMCS z ukraińskimi uniwersytetami.
Następnie w gmachu Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS odbyła się uroczystość wręczenia Panu Deputowanemu Medalu Centrum Europy Wschodniej im. św. Cyryla i Metodego. Pan Poseł został uhonorowany nagrodą w uznaniu za Jego wkład w rozwój współpracy polsko-ukraińskiej oraz stosunków dobrosąsiedzkich pomiędzy Polską a Ukrainą.
Wydarzenie otworzył Dyrektor Centrum Europy Wschodniej UMCS, prof. dr hab. Walenty Baluk. Powitał zgromadzonych gości oraz odczytał laudację na cześć Laureata. Wręczenia Medalu uroczyście dokonał Prorektor ds. ogólnych UMCS prof. dr hab. Arkadiusz Bereza. Mykoła Kniażycki podziękował Kapitule za przyznanie Medalu i podkreślił, że nagroda ta jest nie tylko dla niego, lecz dla wszystkich obywateli Ukrainy. Ponadto wyraził on wielkie uznanie i wdzięczność dla państwa i narodu polskiego za przyjęcie uchodźców, nieocenioną pomoc militarną i humanitarną oraz szczerą przyjaźń.
W drugiej części uroczystości Mykoła Kniażycki zaprezentował wykład pt.: "Wojna rosyjsko-ukraińska – katalizator zmian w Europie Środkowej i Wschodniej", w którym zauważył, że rosyjska agresja na Ukrainę to punkt zwrotny, przejście od zakończenia zimnej wojny do kształtowania nowego ładu światowego, i że stosunki międzynarodowe powinny być regulowane prawem, a nie siłą. Jego zdaniem, broń nuklearna powinna służyć jako środek odstraszania, a nie szantażu. Posiadanie broni jądrowej przez państwa nie gwarantuje pokoju, lecz stwarza zagrożenia. M. Kniażycki odnotował, że ONZ jako podstawa bezpieczeństwa i współpracy międzynarodowej powinna być zreformowana. Rosja narusza podstawowe zasady i grozi użyciem broni nuklearnej. Umieszczenie broni jądrowej na Białorusi stanowi poważne zagrożenie dla Ukrainy i państw europejskich. Rosyjska wojna z Ukrainą ma na celu zniszczenie tego państwa. Deputowany stwierdził, że istnieją różnice między stanowiskiem państw demokratycznych a krajów Globalnego Południa. Rosja i Chiny próbują wykorzystać te sprzeczności. Moskwa proponuje rozszerzenie składu stałych członków Rady Bezpieczeństwa o kraje z Globalnego Południa. Dzięki wysiłkom dyplomacji ukraińskiej część tych państw zajęła wyważoną pozycję w sprawie wojny Rosji przeciwko Ukrainie.
W swoim wystąpieniu Deputowany zauważył, że przy projektowaniu nowego ładu światowego oraz miejsca i roli w nim Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Ukrainy i Polski, należy dokonać trafnej analizy, sporządzić realistyczne plany i przedstawić szeroką wizję. Dyskusja na ten temat powinna obejmować Ukrainę, Polskę i Litwę. M. Kniażycki wyraził przekonanie, że w nowym porządku światowym te państwa i region powinny znaleźć odpowiednie miejsce zgodne z ich znaczeniem. Przypomniał on słowa Jana Pawła II o znaczeniu zarówno zachodniego, jak i wschodniego "płuca" Europy, wskazując na tradycje Cyryla i Metodego. W jego ocenie, Ukraina powraca do Europy, zachowując swoją narodową, państwową, religijną i kulturową różnorodność. Jedność narodu ukraińskiego wyraża się szczególnie podczas walki z rosyjskim imperializmem.
Deputowany RN Ukrainy podkreślił, że jego państwo broni swojego prawa do członkostwa w UE i NATO w trudnej wojnie. Większość Ukraińców popiera ten wybór, widząc go jako jedyną drogę naprzód. Próby zbliżenia się do Rosji są iluzją, szczególnie kosztowną dla tych, którzy w nią wierzą. Ukraina jest kandydatem do członkostwa w UE, a istnieje nadzieja na rozpoczęcie procedury pełnego członkostwa, wspieranego przez sojuszników, takich jak Polska, Litwa, kraje bałtyckie, Czechy, Słowacja, Francja i Niemcy. Jednocześnie przyznał, że Ukraina musi podjąć reformy i wdrożyć europejskie ustawodawstwo, aby zapewnić praworządność, demokrację, wolność słowa oraz prawa i godność każdego obywatela. Według M. Kniażyckiego, ważne jest również rozwiązanie postkomunistycznych problemów, takich jak korupcja, oligarchia i nierówności społeczne. Ukraina powinna dążyć do pełnoprawnego członkostwa w NATO, co przyczyni się do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa nie tylko dla kraju, ale także dla całej Europy. Silne stosunki sojusznicze z Polską, Litwą i innymi krajami regionu przyczynią się do umocnienia Europy Środkowo-Wschodniej, przesuwając środek polityki europejskiej na wschód kontynentu. Pełne członkostwo w NATO oraz silne sojusze regionalne są kluczowe dla przeciwdziałania współczesnym wyzwaniom i utrzymania równowagi w światowej polityce i bezpieczeństwie. Oporowi narodu ukraińskiego, odwadze Sił Zbrojnych Ukrainy oraz wsparciu sojuszników i partnerów udało się udowodnić, że demokracja nie jest bezbronna. Przyszłość należy do wolności i demokracji, a nie do autorytarnych reżimów, niezależnie od ich ideologicznego podłoża.
Po wykładzie odbyła się ożywiona dyskusja, w którą aktywnie włączyła się społeczność akademicka. Pytania do przedstawiciela władzy ustawodawczej Ukrainy kierowali m.in. obecni w auli obywatele Ukrainy – studenci Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS. Dyskutantów interesowały takie zagadnienia jak odbudowa i reformy w Ukrainie, powrót uchodźców, praworządność państwa, przeciwdziałanie dezinformacji rosyjskiej, porozumienie i dialog pomiędzy narodem polskim a ukraińskim pomimo traumatycznych doświadczeń historycznych i in. Wydarzeniu towarzyszyli dziennikarze polscy i ukraińscy, co przełożyło się na przedstawienie wizyty w polskich i ukraińskich mediach.
Tekst: dr Nadia Gergało-Dąbek
Media o wydarzeniu:
fot. Bartosz Proll
fot. Ihor Kolisnichenko
