W dniach 22-23 czerwca br. na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej odbywała się Polsko-Ukraińska Konferencja Naukowa pt. „Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. Stosunki polsko-ukraińskie w XX i XXI wieku”. Z ramienia UMCS konferencję zorganizowali Centrum Europy Wschodniej, Wydział Politologii i Wydział Humanistyczny. Z ukraińskiej strony w konferencji wzięli udział przedstawiciele czterech uczelni: Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. T. Szewczenki, Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka, Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki oraz Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Jurija Fed’kowycza.
Konferencję otworzył uroczystym powitaniem JM Rektor UMCS prof. dr hab. Stanisław Michałowski, a następnie głos zabrali Rektor Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Jurija Fed’kowycza, prof. dr hab. Stepan Melnyczuk; Prezydent Miasta Lublin dr Krzysztof Żuk oraz Konsul Generalny Ukrainy w Lublinie Wasyl Pawluk. Pod koniec części powitalnej wręczono Medale Centrum Europy Wschodniej św. Cyryla i Metodego prof. dr hab. Ihorowi Cependzie, Rektorowi Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka oraz dr. Janowi Malickiemu, Dyrektorowi Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego w uznaniu zasług dla współpracy i pojednania polsko-ukraińskiego. Przygotowana i zaprezentowana wspólnie przez laureatów prezentacja ilustrowała przykład współpracy.
Po części powitalnej nastąpiła część merytoryczna. Mottem konferencji były następujące słowa: „Pamiętamy o historii. Żyjemy teraźniejszością. Budujemy przyszłość”, a jej cele określono jako: budowanie atmosfery wzajemnej wrażliwości historycznej, ustalenie protokołu rozbieżności we wzajemnych relacjach, wypracowanie formuły dialogu i pojednania oraz nakreślenie modelu stosunków polsko-ukraińskich”. Konferencja odbywała się w trzech panelach: panel I pt. „Polska i Ukraina. Historia, która dzieli i łączy”; panel II pt. „Polska u Ukraina. 25 lat zmian systemowych” i panel III pt. „Polska i Ukraina. Partnerstwo strategiczne”. Koncepcja konferencji była nieco odmienna od tradycyjnych, gdyż każdy z prelegentów przedstawiał swoje przemyślenia w obrębie określonej wcześniej tematyki, a następnie odbywała się dyskusja.
W pierwszym panelu uczestnicy zastanawiali się nad takimi zagadnieniami: 1) Czy ukraińskie dążenia do budowy własnego państwa i niepodległości w XIX i XX wieku kolidowały z polską racją stanu (vice versa); 2) Skutki wydarzeń II wojny światowej dla Polaków i Ukraińców. Protokół rozbieżności; 3) Jak odmienne postrzeganie własnej historii przez oba narody wpływa na wzajemne stosunki obydwu państw oraz 4) Na ile trudna historia jest i będzie przeszkodą w budowaniu przyszłych relacji polsko-ukraińskich w XXI wieku. Panel był moderowany przez prof. dr hab. Janusza Wronę z Wydział Humanistyczny UMCS oraz prof. dr hab. Ihora Cependę, a prelegentami byli: prof. dr hab. Włodzimierz Mędrzecki z Instytutu Historii PAN, dr hab. Roman Wysocki z Wydziału Humanistycznego UMCS, prof. dr hab. Jurij Makar z Wydziału Historii, Politologii i Stosunków Międzynarodowych Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. J. Fed’kowycza, prof. dr hab. Jan Pisuliński z Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz prof. dr hab. Bohdan Hud’ z Wydziału Stosunków Międzynarodowych Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. I. Franki. Jak słusznie zauważył prof. dr hab. Jan Pisuliński, od historii nie da się uciec, ale też nie powinniśmy pozostawać zakładnikami historii. Panel historyczny wzbudził bardzo duże zainteresowanie i żwawą dyskusję.
Drugi panel dotyczył zmian systemowych w Polsce i na Ukrainie, w którym prelegenci przedstawiali swoje rozważania na temat następującej problematyki: 1) Punkty wyjścia zmian systemowych w Polsce i na Ukrainie (legitymizacja władzy, gospodarcze i społeczne konsekwencje przemian); 2) Zmiany ustrojowe (instytucje demokratyczne, kierunek i jakość zmian, mechanizmy rywalizacji); 3) Dynamika i etapy zmian: Ukraina (lata 1991-1994 (rządy nomenklatury, prezydentura L. Krawczuka); lata 1994-2004 (kształtowanie systemu oligarchicznego, prezydentura L. Kuczmy); 2005 – 2010 (rządy obozu pomarańczowego, prezydentura W. Juszczenki); 2010-2014 (rządy obozu białobłękitnego, prezydentura W. Janukowycza). Polska (I etap (1989-1993) – transformacja systemowa: „okrągły stół”, zmiany systemowe, wolne wybory; II etap (1993-2017) – konsolidacja demokracji: alternacja władzy, uchwalenie konstytucji, wybory, kompozycja i dekompozycja sceny politycznej, kształtowanie umiarkowanie wielopartyjnego systemu).
Moderatorami tego panelu wystąpili prof. dr hab. Marian Harasimiuk, Rektor UMCS w latach 1999–2005 oraz prof. dr hab. Walerij Kopijka, Dyrektor Instytutu Stosunków Międzynarodowych KUN im. T. Szewczenki. Wśród prelegentów znaleźli się prof. dr hab. Hryhorij Perepełycia z Instytutu Stosunków Międzynarodowych KUN im. T. Szewczenki, prof. dr hab. Wasyl Kłymonczuk z Wydziału Historii, Politologii i Stosunków Międzynarodowych PUN im. W. Stefanyka, prof. dr hab. Grzegorz Janusz oraz prof. dr hab. Wojciech Sokół z Wydziału Politologii UMCS. Paneliści porównywali potencjał obu państw na początku transformacji, analizowali przebieg przemian i przyczyny obecnego stanu spraw. Wśród zagadnień, które było przedmiotem dyskusji, znalazła się m.in. kwestia roli młodzieży w zmianach systemowych.
Panel trzeci poświęcony był partnerstwu strategicznemu pomiędzy Polską a Ukrainą, w którym uczestnicy skupili się na następujących pytaniach: 1) Specyfika polsko-ukraińskich stosunków bilateralnych; 2) Formuła partnerstwa strategicznego; 3) Wymiary partnerstwa strategicznego (polityczny, ekonomiczny, społeczny); 4) Partnerstwo strategiczne Polski i Ukrainy w kontekście rywalizacji mocarstw w Europie Wschodniej. Wykład wprowadzający do tego panelu pt. „Rosja–Polska–Ukraina a zmieniający się ład międzynarodowy” wygłosił prof. dr hab. Adam Daniel Rotfeld, dr h.c. UMCS, minister spraw zagranicznych RP w 2005 r. Ostatni panel moderowali prof. dr hab. Markijan Malśkyj, były Ambasador Ukrainy w RP, a obecnie Dziekan Wydziału Stosunków Międzynarodowych LUN im. I. Franki oraz prof. dr hab. Marek Pietraś, Prodziekan Wydziału Politologii UMCS. W gronie panelistów znaleźli się prof. dr hab. Mykoła Doroszko z Instytutu Stosunków Międzynarodowych KUN im. T. Szewczenki; dr Ihor Hurak z Wydziału Historii, Politologii i Stosunków Międzynarodowych PUN im. W. Stefanyka; prof. dr hab. Walenty Baluk, Dyrektor Centrum Europy Wschodniej, Wydział Politologii UMCS; Krzysztof Stanowski z Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą, podsekretarz stanu w MSZ Polski (2010–2012) oraz Bogdan Kawałko, Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie. Uczestnicy tego panelu zastanawiali się nad formułą i wypełnieniem treścią strategicznego partnerstwa polsko-ukraińskiego, analizowali problemy, które stoją na przeszkodzie w relacjach pomiędzy obu krajami oraz rozwiązań, które to partnerstwo mogą usprawnić.
Konferencja wzbudziła duże zainteresowanie i zaowocowała ciekawymi wystąpieniami i dyskusjami, z którymi można będzie się zapoznać po ukazaniu planowanej publikacji. Uczestnicy byli zgodni, że jest ona dobrym początkiem do dalszych i głębszych analiz nad relacjami polsko-ukraińskimi i że kolejna mogłaby się odbyć na Ukrainie. Organizacja konferencji odbyła się dzięki osobistemu zaangażowaniu, również merytorycznemu, JM Rektora UMCS prof. dr hab. Stanisława Michałowskiego oraz wspólnym wysiłkom i ścisłej współpracy prof. dr hab. Roberta Litwińskiego, Dziekana Wydziału Humanistycznego, prof. dr hab. Grzegorza Janusza z Wydziału Politologii UMCS, prof. dr hab. Mariana Harasimiuka, b. Rektora UMCS, dr hab. Romana Wysockiego z Wydziału Humanistycznego, prof. dr hab. Marka Pietrasia, Prodziekana Wydziału Politologii oraz Dyrektora Centrum Europy Wschodniej prof. dr hab. Walentego Baluka.
Nadia Gergało-Dąbek
Centrum Europy Wschodniej UMCS
Poprzedni slajd
Następny slajd
Międzynarodowa Konferencja"Stosunki polsko-ukraińskie w XX i XXI wieku" 22-23.06.2017
