Stan i perspektywy partnerstwa Polski i Ukrainy w warunkach geopolitycznych zmian. Diagnoza i rekomendacje dla praktyki politycznej

Informacje ogólne

Dofinansowano ze środków budżetu państwa

Nazwa zadania: "Stan i perspektywy partnerstwa Polski i Ukrainy w warunkach geopolitycznych zmian. Diagnoza i rekomendacje dla praktyki politycznej

Wartość finansowania: 234 000,00 zł

Całkowita wartość zadania: 234 000,00 zł

Data podpisania umowy: 04.11.2021


Opis zadania

W geopolitycznej przestrzeni Polski i Ukrainy zachodzą dynamiczne zmiany, będące wyzwaniem, ale i szansą dla nowej formuły partnerstwa Polski i Ukrainy. Są to nowe przejawy demonstracji siły przez Rosję na obszarze poradzieckim zwłaszcza wobec Ukrainy, destabilizacja Białorusi, ale i funkcjonowanie Ukrainy w swoistej „szarej strefie" bezpieczeństwa. Po drugie, zauważalne jest rozczarowanie obecnych ośrodków władzy politycznej i w Polsce i w Ukrainie formułą partnerstwa strategicznego zadeklarowaną przez oba państwa w połowie lat 90-tych XX wieku. Po trzecie, wobec powyższego następuje zmiana postrzegania wzajemnego znaczenia obu państw przy jednoczesnym osłabianiu po obu stronach blokującego jeszcze nie tak dawno znaczenia stosunku do tragicznej przeszłości historycznej. Po czwarte, pojawiły się nowe inicjatywy polityczne jak „Trójkąt Lubelski" czy „Europa Karpat", które wymagają pogłębionych analiz i włączenia ich w konceptualizację nowej formuły partnerstwa Polski i Ukrainy. Po piąte, pogłębiają się liczne dysproporcje i asymetrie w stosunkach Polski i Ukrainy, przy niezmienności geostrategicznego znaczenia stosunków obu państw.

Przyśpieszenie wymienionych zmian w przestrzeni geopolitycznej Polski i Ukrainy, przewartościowania myślenia ośrodków władzy politycznej, nowe inicjatywy polityczne oraz zbliżające się 30-te rocznice nawiązania (1991) i normalizacji (1992) stosunków, tworzą historycznie unikalny moment zapotrzebowania i szansy na nową formułę partnerstwa strategicznego Polski i Ukrainy w warunkach kilku asymetrii:

  1. asymetrii struktur bezpieczeństwa (Polska w NATO a Ukraina w „szarej strefie bezpieczeństwa);

  2. asymetrii procesów integracji (Polska w UE a Ukraina stowarzyszona z UE);

  3. pogłębiającej się asymetrii poziomu rozwoju.
Niezbędne jest przemyślenie szybkiej reakcji ośrodków decyzyjnych w Polsce i Ukrainie na wyzwania i szanse pojawiające się w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu międzynarodowym.

Reakcją na ten unikalny moment i stwarzaną szansę jest podpisanie w styczniu 2021 r. umowy między Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UMCS, Instytutem Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Tarasa Szewczenki w Kijowie i Instytutem Europy Środkowej w Lublinie. Na jej podstawie utworzono Międzynarodowy Zespół Badawczy, którego celem jest przeprowadzenie badań stosunków Polski i Ukrainy, zdiagnozowanie ich stand i sformułowanie rekomendacji dla praktyki politycznej. W jego skład wchodzi 36 osób. Efektem prac zespołu ma być — po pierwsze — syntetyczny raport zawierający diagnozę stanu stosunków Polski i Ukrainy. Zawarta w raporcie wielopłaszczyznowa i wielopoziomowa z uwzględnieniem szerszego kontekstu geopolitycznego i dokonujących się w nim zmian diagnoza stosunków obu państw ma być podstawą formułowania rekomendacji dla praktyki politycznej. Po drugie, monografia zawierająca pogłębioną analizę. I raport, i monografia mają zawierać narodowe perspektywy stosunków Polski i Ukrainy z odrębnościami ocen oraz zostać przetłumaczone na języki polski i ukraiński. Ukończenie prac nad raportem planowane jest w listopadzie 2021 roku w związku z 30-tą rocznicą państwowości Ukrainy i przypadającą 2 grudnia 2021 r. 30-tą rocznicę dyplomatycznego uznania Ukrainy przez Polskę. Monografia zostanie wydana z okazji 30-tej rocznicy podpisania Traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy (1992).