Dr hab. Zdzisław Marek Kurkowski, prof. UMCS

Adres e-mail: marek.kurkowski@wp.pl

ORCID: 0000-0002-0507-3028

Studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1971-1976), gdzie uzyskał tytuł magistra. Napisana przez niego praca została wysoko oceniona, co przyczyniło się do uzyskania dyplomu magisterskiego z wyróżnieniem. W 1981 r. ukończył Podyplomowe Studium Logopedii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pracą pt. Organizacja pracy nad kształtowaniem mowy w poradniach dla dzieci z uszkodzonym słuchem. W roku 1996 uzyskał tytuł doktor nauk humanistycznych na UMCS w zakresie pedagogiki specjalnej za pracę Wymowa dzieci sześcioletnich z uszkodzonym narządem słuchu. Stopień doktora habilitowanego otrzymał w 2013 r. na UMCS w zakresie językoznawstwa za monografię Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej i dorobek naukowo-dydaktyczno-organizacyjny. W 2016 roku mianowano go profesorem UMCS.

Profesor Kurkowski od ponad 20 lat zajmuje się zagadnieniami związanymi z zaburzeniami słuchu. Jest wybitnym specjalistą z zakresu surdologopedii i audiofonologii. Od początku swojej działalności nastawiony jest na praktykę. Początkowo pracował jako pedagog, następnie logopeda w Poradni Rehabilitacji Młodzieży z Wadą Słuchu w Lublinie. Pracował również w Wojewódzkiej Poradni Foniatrycznej w Lublinie oraz Klinice Otolaryngologii Dziecięcej PSK w Lublinie.

Jako pracownik UMCS w Lublinie oraz Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie, przez większość życia zawodowego łączył działalność naukową z praktyką diagnostyczną i terapeutyczną.

Profesor Kurkowski jest naukowcem i wykładowcą docenianym przez swoich studentów. Na UMCS w Lublinie prowadził zajęcia dydaktyczne głównie z zakresu: audiometrii tonalnej i słownej, dydaktyki audiofonologii, wychowania słuchowego, rozwijania percepcji słuchowej, centralnych zaburzeń słuchu, a także liczne seminaria licencjackie, magisterskie oraz doktorskie. Ponadto przekazywał wiedzę swoim studentom na studiach dziennych we Wszechnicy Świętokrzyskiej w Kielcach, Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu oraz na studiach podyplomowych logopedii w: Rzeszowie, Tarnowie, Szczecinie, Chełmie, Biłgoraju, Przemyślu i na studium surdologopedii w Gdańsku.

Prowadzone seminaria na studiach podyplomowych zaowocowały promotorstwem ponad 1000 prac dyplomowych na podyplomowych studiach logopedii i ponad 200 prac na podyplomowych studiach surdologopedii. Profesor Kurkowski był także promotorem ponad 300 prac licencjackich i magisterskich na kierunku logopedia z audiologią w UMCS i na specjalizacji logopedycznej na filologii polskiej, a także na specjalności logopedycznej na kierunku pedagogika specjalna we Wszechnicy Świętokrzyskiej w Kielcach i w Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu. Był promotorem dwóch obronionych na UMCS prac doktorskich. Obecnie jest opiekunem naukowym dwóch wszczętych przewodów doktorskich.

Był organizatorem i kierownikiem pierwszego w Polsce Podyplomowego Studium Surdologopedii. Przyczynił się także do utworzenia specjalizacji medycznej surdologopedia i zasiada w Zespole Ekspertów Ministerstwa Zdrowia w tej dziedzinie. Miał również istotny udział w powołaniu i prowadzeniu unikatowego w Polsce kierunku logopedia z audiofonologią.

Jego działalność w UMCS w Lublinie, jak i w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie, zaowocowała łącznie ponad 200 publikacjami w czasopismach krajowych i zagranicznych oraz ponad 60 referatami wygłoszonymi na ogólnopolskich i międzynarodowych konferencjach naukowych. Profesor Kurkowski jest autorem i współautorem kilku książek oraz monografii – Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej; Próby sylabowej do oceny niepłynności mówienia; współredaktorem nagradzanego podręcznika akademickiego Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, a także współautorem Przesiewowego Testu Logopedycznego dla Dzieci w Wieku Szkolnym.

Wieloletni członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, a przez jedną kadencję jego Przewodniczący. Jeden z inicjatorów powołania Polskiego Komitetu Audiofonologii i wydawania czasopisma „Audiofonologia”. Współredagował 29 tomów.

Profesor Kurkowski propagował wiedzę na temat możliwości kształtowania wymowy dzieci z uszkodzeniami narządu słuchu, co zaowocowało licznymi artykułami na ten temat, a także wdrożeniami praktycznymi. Miał swój udział w opracowaniu w IFPS tzw. „Domowej Kliniki Rehabilitacji” przeznaczonej dla terapeutów i rodziców dzieci z wadami słuchu. Materiały te zostały przygotowane w wersji elektronicznej, co kilkanaście lat temu było jeszcze pewną nowością.

Dzięki stypendium miał okazję brać udział w szkoleniach prowadzonych przez zespół prof. A. Tomatisa w Paryżu oraz Szwajcarii , a osobisty z nim kontakt zainspirował go do badań w zakresie audiofonologii. Profesor Kurkowski rozpowszechnił w Polsce wiedzę na temat metody Tomatisa , co dzięki dotacji z Unii Europejskiej pozwoliło zakupić specjalny sprzęt do audio-psycho-lingwistycznej metody stymulacji percepcji słuchowej do ponad 400 placówek szkolnictwa.

Uzyskał grant badawczy Komitetu Badań Naukowych: „Zaburzenia mowy a percepcja słuchowa”, co wiązało się z dużym zaangażowaniem w prace kliniczne nad centralnymi funkcjami słuchowymi w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie, a później Międzynarodowym Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach k/Warszawy.

Profesor Kurkowski był także jednym z głównych realizatorów badań epidemiologicznych zaburzeń słuchu i mowy w Polsce prowadzonych przez UMCS, IFPS oraz Brigham Young Uniwersytet w Provo (USA). Przeprowadzone badania zaowocowały rozwojem programów przesiewowych. Obecnie wciąż realizuje przesiewowe badania słuchu na Lubelszczyźnie, uczestnicząc w projekcie współrealizowanym przez UMCS „Lubelski Program Wczesnego Wykrywania, Leczenia i Terapii Zaburzeń Komunikacyjnych u Dzieci Rozpoczynających Naukę Szkolną”.

Był kierownikiem merytorycznym projektu, którego produkt – Stymulator Polimodalnej Percepcji Sensorycznej (SPPS) w 2014 otrzymał I nagrodę „Polski Produkt Przyszłości”, przyznaną przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), a w roku 2015 urządzenie otrzymało Złoty Laur Innowacyjności przyznany przez Naczelną Organizację Techniczną (NOT).

Z ramienia UMCS uczestniczył w pracach przy projekcie Ministerstwa Edukacji Narodowej „Szkoła Promująca Zdrowie”, organizując prelekcje oraz badania słuchu w lubelskich szkołach podstawowych.

Profesor Kurkowski to także laureat licznych nagród i wyróżnień. Otrzymał nagrody Ministra Zdrowia za szczególne osiągnięcia w dziedzinie ochrony zdrowia, w tym za opracowanie i wdrożenie w kilku regionach kraju multimedialnych programów do powszechnych badań słuchu i mowy. Został również uhonorowany odznakami za Zasługi dla Ochrony Zdrowia, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Brązowym Krzyżem Zasługi, Złotym Medalem za Długoletnią Służbę, a także nagrodami Rektora UMCS.

Jego życzliwość, dobre słowo i ambicja stanowiły, i dalej stanowią inspirację dla kolejnych pokoleń młodych akademików, a ogromna otwartość zawsze ułatwia kontakt w nawet najtrudniejszych sprawach.

Opracowanie: Anna Kruczyńska-Werner

Opracowanie edytorskie: Dawid Kobylański