Dr hab. Witold Kowalczyk, prof. UMCS

Adres e-mail: witkowal@o2.pl

ORCID: 0000-0002-1045-6015

Zakresy badań własnych: literatura rosyjska XVIII-XIX wieku: poetyka rosyjska prozy sentymentalnej, twórczość Apollona Majkowa, sacrum, demonologia, judaica w literaturze rosyjskiej, kognitywistyka literaturoznawcza

Sprawowane funkcje:

1990-1991 – pełnomocnik Prorektora do spraw studenckich (UMCS)

1993-1996 – prodziekan Wydziału Humanistycznego (UMCS)

2000-2003 – wicedyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej (UMCS)

1996-2015 – kierownik Zakładu Literatury i Kultury Rosyjskiej XVIII-XIX wieku (UMCS)

--------------------------

Były członek Uczelnianej Komisji Akredytacyjnej (akredytacja filologii rosyjskiej na UG i UW).

Wieloletni ekspert z języka rosyjskiego w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Uzyskane stopnie i stanowiska:

1972 – magister – Uniwersytet Leningradzki, Wydział Filologiczny (promotor: prof. dr hab. Ilja Sierman)

1980 – doktor – Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny (promotor: prof. dr hab. Ryszard Łużny)

1992 – doktor habilitowany – UMCS, Wydział Humanistyczny

1996 – profesor nadzwyczajny UMCS

--------------------------

1993 – członek Lubelskiego Towarzystwa Naukowego

1995 – członek korespondent Towarzystwa Naukowego KUL

--------------------------

od VI 1979 – członek (wraz z żoną Elżbietą) Domowego Kościoła, gałęzi rodzinnej Ruchu Światło-Życie

od 10 XI 1980 – członek NSZZ „Solidarność” i „Solidarności Rodzin”

1980–1989 – przewodniczący Koła NSZZ „Solidarność” w Instytucie Filologii Słowiańskiej UMCS

--------------------------

Bezpartyjny (nigdy nie należał do żadnej partii ani stronnictwa politycznego).

Wizytujące profesury/staże naukowe w kraju/za granicą, współpraca z zagranicznymi ośrodkami naukowymi:

1992–1995 – jako wykładowca UMCS, pracował na zaproszenie władz KUL dodatkowo na Wydziale Humanistycznym, w Katedrze Literatur Słowiańskich. Prowadził wykłady i ćwiczenia z historii literatury rosyjskiej XVIII i XIX wieku, ćwiczenia z folkloru rosyjskiego oraz wykłady monografii. Współpracował z „Encyklopedią Katolicką”, przygotowując hasła dotyczące twórczości pisarzy rosyjskich.

Staże naukowe:

1977, 1983 – Leningrad (Uniwersytet Leningradzki)

1983, 1986 – Moskwa (Uniwersytet Moskiewski)

1988 – Kraków (Uniwersytet Jagielloński)

Udział w zagranicznych konferencjach naukowych: Rosja, Litwa, Czechy, Bułgaria, Holandia, Hiszpania.

Członek Kolegium Redakcyjnego “Meninis tekstas: Suvokimas. Analizė. Interpretacija” (Vilniaus pedagoginis universitetas, Vilnius).

Wybrane najnowsze (lub najważniejsze) publikacje naukowe:

Monografie autorskie:

Twórczość Apollona Majkowa i jej konteksty kulturowe, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1991.
Proza Mikołaja Karamzina. Problemy poetyki, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1985.

Monografie redagowane:

„Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. VI, red. Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014.
„Rossica Lublinensia, Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. IV, red. Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
W kręgu wartości: Bóg, człowiek, świat w kulturze i literaturach wschodniosłowiańskich, red. Anna Woźniak i Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
„Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. III, przygotowanie tomu Maria Cymborska-Leboda, red. Maria Cymborska-Leboda przy udziale Witolda Kowalczyka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2005.
Motywy demonologiczne w literaturze i kulturze rosyjskiej XI-XX wieku, red. Witold Kowalczyk i Alina Orłowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004.
„Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. II, red. Maria Cymborska-Leboda, Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002.
„Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. I, red. Maria Cymborska-Leboda, Witold Kowalczyk. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
Związki między literaturami narodów słowiańskich w XIX i XX wieku, red. Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999.

Wybrane studia i artykuły:

O „rzymskim” wierszu Apollona Majkowa „Ах, чудное небо, ей-Богу, над этим классическим Римом!” w aspekcie kognitywnym, [w:] Słowianie Wschodni a europejskie tradycje kulturowe, red. Helena Duć-Fajfer i Józef Kuffel, Księgarnia Akademicka, Kraków 2019, s. 179-186.
„Cnotliwa” Żydówka Zuzanna. O empatii w opowiadaniu Antoniego Czechowa „Grzęzawisko”, „Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze” 2017, t. 27, s. 59-70.
O empatii w noweli Mikołaja Karamzina „Sierra-Morena (1793) (Próba analizy kognitywnej), [w:] Mikołaj Karamzin i jego czasy, red. Magdalena Dąbrowska i Piotr Głuszkowski. Seria „Studia Rossica, t. 24, Warszawa 2017, s. 141-148.
Oda „Wolność” Aleksandra Radiszczewa. Próba ponownego odczytania po dwustu trzydziestu latach, [w:] Wolność w kulturze rosyjskiej. Tom jubileuszowy poświęcony Pani Prof. Annie Raźny, red. Hanna Kowalska-Stus i Agata Krzywdzińska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2015, s. 135-149.
Topos Żyda Wiecznego Tułacza w utworach W. M. Doroszewicza (w świetle teorii światów dyskursu), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica”, zeszyt specjalny Tradycja i inwencja w literaturach słowiańskich, red. Anna Warda, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2015, s. 243-252.
„Biedna Liza” Mikołaja Karamzina – próba spojrzenia kognitywnego, „Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. VI, red. Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, s. 57-67.
Trudna miłość, czyli moje 45 lat na filologii rosyjskiej w UMCS, „Lublin. Kultura i Społeczeństwo” 2013, nr 3(52), s. 31-35.
Dwa oblicza sacrum: judaizm a prawosławie w trylogii Wsiewołoda Kriestowskiego „Żydzi nadchodzą!”, „Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. IV, red. Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 173-182.
Kometa nad „Kosmą i Damianem”, czyli świat widziany oczami prawosławnego poety Aleksandra Zorina, [w:] W kręgu wartości: Bóg, człowiek, świat w kulturze i literaturach słowiańskich, red. Anna Woźniak i Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 243-249.
Polska i Polacy w pamiętnikach i listach Rosjan z okresu wojny z Napoleonem 1812 roku, [w:] Polsko-wschodniosłowiańskie stosunki kulturowe. W dziesiątą rocznicę śmierci profesora Ryszarda Łużnego, red. Danuta Piwowarska, Ewa Korpała-Kirszak, seria: “Rosja – Myśl – Słowo – Obraz”, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010, s. 53-61.
Trzy pogromy, czyli dusza tłumu w literaturze rosyjskiej XIX wieku (Gogol - Kriestowski - Garin-Michajłowski), „Roczniki Humanistyczne” TN KUL, Słowianoznawstwo, 2009, t. LVII, z. 7, s. 131-145.
„Święta Ruś” i „święta Italia”. O micie ziemi świętej w twórczości Apollona Majkowa, [w:] Ziemia w literaturach i myśli filozoficznej Słowian,red. Wanda Laszczak i Daria Ambroziak, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2008,s. 121-128.
Dwie kultury: „swoi” i „obcy” w trylogii Wsiewołoda Kriestowskiego „Żydzi nadchodzą!”, [w:] Kultura rosyjska w Ojczyźnie i diasporze. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Lucjanowi Suchankowi, red. Lidia Liburska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2007, s. 209-220.
Żyd i Cygan (Stereotypy etniczne w bajce Włodzimierza Dala „O Żydzie cwaniakowatym, o Cyganie brodatym”), [w:] Interkulturalität // Interkulturowość. Slawistische Fallstudien. Herausgegeben von Christine Engel und Roman Lewicki // Studia Slawistyczne, red. Christine Engel i Roman Lewicki, Innsbruck 2005, s. 149-172.
Choroba Ilji Iljicza w powieści Iwana Gonczarowa „Obłomow”, [w:] Między literaturą a medycyną. Literackie i pozaliterackie działania środowisk medycznych a problemy egzystencjalne człowieka XIX i XX wieku, red. Eugenia Łoch, Grzegorz Wallner, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2005, s. 165-175.
Обломов как невротик, [в:] „Славянские чтения”, IV, Daugavpils Universitāte, Humanitārā Fakultāte, Krievu Literatūras un Kultūras Katedra // Даугавпилсский университет, Гуманитарный факультет, Кафедра русской литературы и культуры, Latgales Kultūras Centra Izdevniecība, Daugavpils-Rēzekne 2005, s. 156-162. Раньше, [в:] Meninis tekstas: Suvokimas. Analizė. Interpretacija // Художественный текст: Восприятие. Анализ. Интерпретация, nr 4. Mokslinių straipsnių rinkys // Сборник научных статей, Vilnius 2000, Вильнюс 2000, s. 51-58.
Motyw bachantki w rosyjskiej poezji antologicznej XIX wieku, „Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. II, red. Maria Cymborska-Leboda, Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002, s. 19-32.
Panienka-włościanka A. S. Puszkina i jej adaptacja filmowa (Próba analizy porównawczej), [w:] Intermedialność // Intermedialität, red. Roman Lewicki, Ingeborg Ohnheiser, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001, s. 23-37.
Oblicza Boga w twórczości poetów rosyjskich ze szkoły tzw. sztuki czystej, [w:] Obraz Boga Ojca w kulturze, red. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa, Urszula Małgorzata Mazurczak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2000, s. 263-282.
Żydzi w twórczości Aleksandra Puszkina i Michała Lermontowa (Z badań nad stereotypami literackimi w literaturze rosyjskiej), „Rossica Lublinensia. Literatura – Mit – Sacrum – Kultura”, vol. I, red. Maria Cymborska-Leboda, Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000, s. 29-41.
Słowianie a Żydzi w twórczości Mikołaja Gogola (Z badań nad problematyką tożsamości etnicznej i religijnej w literaturze rosyjskiej), „Musica Antiqua Europae Orientalis”, XII, vol. 2. „Acta Slavica”, Filharmonia Pomorska im. Ignacego Paderewskiego, Bydgoszcz 2000, s. 133-142.
Образы евреев в творчестве Н. В. Гоголя, [в:] Meninistekstas: Suvokimas. Analizė. Interpretacija // Художественный текст: Восприятие. Анализ. Интерпретация, nr 2. Filologinė grožinio teksto analizė irinterpretacija// Филологический анализ и интерпретация художественного текста, Vilniaus pedagoginis universitetas, Slavistikos fakultetas // Вильнюсский педагогический университет, Факультет славистики, Vilnius 2000 // Вильнюс 2000, s. 148-154.
Motywy demonologiczne w poematach Michała Chieraskowa, [w:] Biblia w literaturze i folklorze narodów wschodniosłowiańskich, red. Ryszard Łużny, Danuta Piwowarska, Wydawnictwo Universtas, Kraków 1998, s. 157-181.
O nowym człowieku, mitach i pornografii. Na przykładzie powieści „Sanin” Michała Arcybaszewa, [w:] Ze studiów nad literaturą rosyjską XIX i XX wieku. Poetyka i konteksty kulturowe, t. II, red. Maria Cymborska-Leboda, Zbigniew Maciejewski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997, s. 135-154.
Kultura a chrześcijaństwo w pracach rosyjskiego teologa prawosławnego protojereja Aleksandra Mienia, [w:] Słowianie Wschodni: duchowość - mentalność - kultura, red. Anna Raźny, Danuta Piwowarska, UJ, Wydawnictwo Bohdan Grell i córka s.c., Kraków 1997, s. 79-88. [Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Ryszardowi Łużnemu w siedemdziesięciolecie urodzin.]
Biblia i chrześcijaństwo we wczesnej twórczości Apollona Majkowa, [w:] Sacrum w literaturach słowiańskich, red. Jan Gotfryd, Piotr Nowaczyński, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997, s. 111-132.
А. С. Пушкин и евреи (из опыта исследований литературных стереотипов в русской литературе), [w:] II Jornadas Andaluzas de Eslavística. Resúmenesde Ponencias y Comunicaciones, Baeza, 3-5 de octubre de 1996. Organizan Universidad Internacional de Andalucía sede Antonio Machado y Universidad de Granada Área de Filología Eslava (Departamento de Filología Griega), s. 51. Zob. także: „Slavia Orientalis” 1998, t. XLVII, nr 3, s. 393-404.
Ангел и дьявол в поэзии А. С. Пушкина (Из опыта исследований сакральных мотивов в русской литературе), Материалы Международной Пушкинской конференции, 1-4 октября 1996 г., Псков 1996, s. 153-158.
Stereotyp Żyda w twórczości Wsiewołoda Kriestowskiego (na przykładzie trylogii „Żyd”), [w:] Literackie portrety Żydów, red. Eugenia Łoch, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996, s. 273-283.
Sacrum в прозе Н. М. Карамзина, [в:] Русская проза эпохи Просвещения. Новые открытия и интерпретации, ред. Элизы Малэк, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1996, s. 61-77.
Русские поэты „чистого искусства” и европейская культура, „Przegląd Rusycystyczny” 1994, XXVII, z. 1-2 (65-66), s. 17-27.
Bóg, anioł i diabeł w poezji Apollona Majkowa, „Musica Antiqua Europae Orientalis”, X, vol. 2. „Acta Slavica”, Filharmonia Pomorska im. Ignacego Paderewskiego, Bydgoszcz 1994, s. 117-128.
Motywy i obsesje w późnej twórczości Apollona Majkowa, [w:] Ze studiów nad literaturą rosyjską przełomu wieku XIX i XX. Poetyka i konteksty kulturowe, praca zbiorowa, red. Jan Orłowski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1993, s. 9-26.
Opowiadania włoskie Apollona Majkowa, [w:] Dziesięć wieków Wschodniej Słowiańszczyzny. Cz. 1. Literaturoznawstwo, red. Józef Borsukiewicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1990, s. 181-195.
Apollon Majkow a „stary obrzęd”, [w:] Literatura rosyjska i jej kulturowe konteksty, praca zbiorowa pod red. Ryszarda Łużnego, PAN – Oddział w Krakowie, Prace Komisji Słowianoznawstwa, nr 48, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1990, s. 77-88.
Antyk w twórczości Apollona Majkowa, [w:] Kultura Wschodu i Zachodu w literaturze rosyjskiej i radzieckiej, Międzynarodowa Konferencja Literaturoznawcza Rusycystów, Opole, 16-17 listopada 1987, Wydawnictwo WSP, Opole 1987, s. 59-68;

Opieka nad doktorantami/magisteriami:

Promotor 5 rozpraw doktorskich obronionych na Wydziale Humanistycznym UMCS:

- mgr Łarysa Leszczenko: Польский вопрос в русской философско-религиозной мысли на рубеже XIX-XX веков. Владимир Соловьев, Дмитрий Мережковский, Николай Бердяев (1999);

- mgr Natalia Rusetskaya: Паэзiя Францiшкi Уршулi Радзiвiл ў кантэксце лiтаратуры Беларусi XVIII стагоддзя (2009);

- mgr Swietłana Szaszkowa: Музыка в романе В. Ф. Одоевского „Русские ночи” в контексте эстетических воззрений писателя (2009);

- mgr Ewa Nazaruk-Stotska: Dyskurs komiczny w twórczości pisarzy z tzw. szkoły ukraińskiej w literaturze rosyjskiej (W. Narieżny, O. Somow, M. Gogol) (2013);

- mgr Magdalena Kałuża: Dyskurs demonologiczny w prozie rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku. W. Narieżny, A. Pogorzelski, O. Somow (2016).

Promotor 140 prac magisterskich. Zainicjował w Instytucie Filologii Słowiańskiej UMCS seminaria magisterskie na temat Sacrum w literaturze rosyjskiej (od 1990). Wieloletni egzaminator z języka rosyjskiego doktorantów z Wydziału Humanistycznego, Wydziału Prawa, Wydziału Politologii.

Prowadził rozmaite zajęcia (wykłady kursowe i monografie, wykłady specjalizacyjne, konwersatoria i ćwiczenia, seminaria magisterskie) z folkloru i z historii literatury rosyjskiej XI-XIX w., a także zajęcia z praktycznej nauki języka rosyjskiego na różnych latach filologii rosyjskiej. Zainicjował i prowadził przedmiot „Duchowość Prawosławia” na filologii rosyjskiej, rosjoznawstwie i slawistyce.

Otrzymane nagrody i odznaczenia:

1986 – Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego III stopnia

1993 – Złoty Krzyż Zasługi

1997 – Medal Edukacji Narodowej

2011 – Medal Złoty Za Długoletnią Służbę

2019 – Medal Lumen mundi

Wiele razy – nagrody rektorskie.

Hobby: współczesna proza zachodnia, film, gra na akordeonie i harmonijce ustnej, nordic walking

Linki do stron/materiałów:

https://orcid.org/0000-0002-1045-6015

http://libases.umcs.lublin.pl/cgi-bin/expertus.exe?KAT=c%3A%2Fexpertus%2Fpar%2F&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Kowalczyk+Witold+

https://9lib.org/document/ozlk4d2q-pogromy-tłumu-literaturze-rosyjskiej-gogol-kriestowski-garin-michajłowski.html