Badania naukowe
Badania prowadzone w IJiL mieszczą się w zakresie dwóch dyscyplin naukowych: literaturoznawstwa i językoznawstwa.
W dyscyplinie literaturoznawstwo przedmiotem badań jest szeroko pojęta, obejmująca wszystkie epoki od średniowiecza do współczesności, literatura polska, anglojęzyczna, frankofońska, hiszpańskojęzyczna, portugalskojęzyczna, włoska, niemiecka, białoruska, bułgarska, rosyjska, ukraińska oraz literatura jidysz. Ważne i cenione w polskim i międzynarodowym obiegu naukowym są badania polonistów i neofilologów nad utopią i dystopią, problematyką przestrzeni, ciała, tożsamości i mniejszości narodowych, najnowszymi formami narracyjnymi i hybrydyzacją gatunkową, klasycznym oraz współczesnym dramatem i teatrem, science fiction i fantastyką, literaturą dziecięcą, kobiecą i podróżniczą. Badania literaturoznawców wychodzą poza sferę stricte naukową i wywierają wpływ na życie społeczne i kulturalne w kraju i za granicą. W tym zakresie na szczególną uwagę zasługują prace nad związkami literatury i malarstwa, które pozwoliły na ogląd dzieł sztuki w nowej, szerszej perspektywie i powstanie oryginalnej koncepcji prezentacji dorobku Marsdena Hartleya, wybitnego amerykańskiego modernisty na retrospektywnej wystawie w duńskim Louisiana Museum w 2019 roku (vide https://www.umcs.pl/pl/dr-edyta-frelik,23358.htm ). W Instytucie prowadzone są też liczące się w świecie badania judaistyczne: mają one istotny udział w przywracaniu i kształtowaniu pamięci o polskim (w tym przede wszystkim lubelskim) dziedzictwie kulturowym, którego częścią jest wielojęzyczna literatura żydowska (vide https://www.umcs.pl/pl/prof-dr-hab-monika-adamczyk-garbowska,23357.htm).
W dyscyplinie językoznawstwo prowadzone są badania w szerokiej perspektywie językoznawstwa ogólnego (w tym z uwzględnieniem metodologii kognitywnej, strukturalnej, generatywnej, i kulturowej), stosowanego oraz porównawczego. Zakres badań obejmuje analizy osadzone w perspektywie zarówno synchronicznej, jak i diachronicznej, i dotyczy wszystkich tradycyjnie wyróżnianych poziomów organizacji systemu językowego, takich jak fonologia, składnia, semantyka, oraz tych wykraczających poza ten system w stronę związków języka z kulturą, historią, geografią, społeczeństwem (etnolingwistyka, socjolingwistyka, dialektologia, onomastyka). Stąd na przykład zainteresowania badawcze z problematyki polsko-ukraińskiego oraz polsko-białoruskiego pogranicza językowego, zachowań językowych osób migrujących, czy sytuacji językowej mniejszości narodowych. W wymiarze stosowanym i aplikacyjnym na szczególną uwagę zasługują badania percepcji tłumaczenia audiowizualnego przez osoby g/Głuche, badania w zakresie glottodydaktyki języków specjalistycznych, i badania socjokulturowych uwarunkowań oceniania w nauczaniu online. W sferze odniesień pozaakademickich i wpływu społecznego, należy podkreślić aktywność portugalistów w ramach prowadzonego i koordynowanego przez nich Centrum Języka Portugalskiego/Camoes promującego język portugalski i kulturę krajów luzofońskich ( https://www.umcs.pl/pl/camoes.htm ), , zaangażowanie logopedów w badania przesiewowe słuchu, mowy i głosu dzieci wczesnoszkolnych (https://przesiewlubelskie.pl), i liczne międzynarodowe projekty etnolingwistów, ostatnio w formie leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów (https://www.taniaksiazka.pl/leksykon-aksjologiczny-slowian-i-ich-sasiadow-t-4-maciej-abramowicz-p-1245594.html)
W IJiL prowadzone są również prace naukowe nad przekładem, językami specjalistycznymi i dydaktyką języków obcych. Wielu neofilologów zajmuje się tłumaczeniem literatury, publikacji naukowych, tekstów użytkowych i tłumaczeniami przysięgłymi, jak również tłumaczeniami symultanicznymi i konsekutywnymi. W tym obszarze szczególnie ważne wydają się studia nad przekładem literatury żydowskiej oraz klasyki literatury polskiej na języki angielski, włoski i bułgarski.
Szczegółowe informacje o badaniach naukowych pracowników znajdują się na ich profilach.
W IJiL prężnie działa międzyuczelniany „Zespół badań kognitywnych nad tekstem literackim i filmem”. Slawiści organizują cykliczne międzynarodowe konferencje: Polsko-białoruskie związki kulturowe, literackie, językowe , Cyryl i Metody w języku i kulturze Słowian oraz Onomastyka na pograniczach . Nasi pracownicy od lat aktywnie działają w Polskim Towarzystwie Neofilologicznym, Akademickim Towarzystwie Romanistów Polskich ,,Plejada”, Stowarzyszeniu Nauczycieli Języka Francuskiego ,, Prof-Europe ”, Polskim Towarzystwie Studiów Amerykanistycznych, European Association for American Studies czy Association Européenne d’Études Francophones.
Ważną misją IJiL jest nawiązywanie i zacieśnianie współpracy międzynarodowej w zakresie prowadzonych badań oraz dydaktyki, co potwierdza długa lista zagranicznych ośrodków naukowych, z którymi jednostka ma podpisaną umowę: Instytut Filologii Niemieckiej i Niderlandzkiej Wolnego Uniwersytetu (Freie Universität) w Berlinie, Hochschule Zittau/Görlitz i Universität Potsdam, KU Leuven w Brukseli, Uniwersytet w Antwerpii, Tomas Bata University Zlin, New Bulgarian University w Sofii, Mehmet Akif Ersoy University w Turcji, Universidad de Deusto, Universidad de Granada, Universidad de Sevilla, Hiszpańska Agencja ds. Współpracy Międzynarodowej (AECI), Państwowy Uniwersytet Smoleński, Uniwersytet Państwowy w Mińsku, Rosyjski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny w Moskwie, Uniwersytet Państwowy w Briańsku, Uniwersytet w Drogobyczu, l’Université de Lorraine/Nancy 2, Université de Strasbourg, Université Grenoble Alpes, Université de Poitiers, Université Paris 13, Université Paris Diderot, Université Charles de Gaulle Lille 3, Institut Catholique de Toulouse, Université d’Artois, Institut Universitaire de Formation des Maitres de Poitou-Charentes Ostravská Univerzita, Università del Salento, Università di Roma La Sapienza, Universidade de Brasilia, Universidade de Passo Fundo, Universidade de Lisboa, Uniwersytet Stanu Rio Grande do Sul, A Fundacao Universidade de Brasilia, Instytut Fernando Pessoa-Język Portugalski i Kultury Luzofońskie, Uniwersytet im. P. Hilendarskiego, Filia w Smolan, St. Clement of Orhid University of Sofia, Democritus University of Thrace, Wołyński Uniwersytet Państwowy im. Łesi Ukrainki w Łucku, Literature and Culture of the Black Sea Countries w Komotini, Uniwersytet Carła von Osetzkiego w Oldenburgu. Dzięki tej współpracy ze stypendiów zagranicznych korzysta corocznie wielu studentów oraz nauczycieli akademickich.
Przy IJiL działają 2 centra prowadzące ożywioną działalność kulturalną, naukową oraz dydaktyczną:
Jedyne w Polsce Centrum Języka Portugalskiego/Camões powstało w 2005 roku w ramach współpracy pomiędzy UMCS i Instytutem Camõesa w Lizbonie. Jego celem jest rozpowszechnianie języka portugalskiego oraz przekazywanie wiedzy o Portugalii i kulturach krajów luzofońskich (Brazylia, afrykańskie kraje portugalskojęzyczne, wspólnoty w Azji, Timor). Centrum oferuje kursy języka portugalskiego na różnych stopniach zaawansowania, prowadzone przez pracowników IN. Udostępnia zbiory biblioteczne i multimedialne oraz przeprowadza międzynarodowe egzaminy z języka portugalskiego w wersji europejskiej (CAPLE).
Centrum Brytyjskie UMCS powstało w 1990 r. w ramach współpracy pomiędzy UMCS a British Council w Warszawie. Jest jedną z ośmiu regionalnych Bibliotek/Centrów Brytyjskich w Polsce, a także Centrum Egzaminacyjnym British Council oraz Multimedialnym Centrum Informacji o Wielkiej Brytanii.
