Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej, pod red. Arkadiusza Bagłajewskiego, Jerzego Bartmińskiego, Moniki Łaszkiewicz i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018, ss. 398.
Idea przewodnia tomu
Redaktorzy tomu wyszli z założenia, że procesy pracy angażują różne podmioty: pracodawców i pracobiorców, związki zawodowe i państwo z całą siecią jego instytucji, organa samorządowe i organizacje pozarządowe; że, w związku z tym, pojęcie pracy jest uwikłane w konflikty interesów i dialektyczne przeciwieństwa: towaru rynkowego i wartości ludzkiej, reprodukcji i twórczości, posłuszeństwa i wolnego wyboru, tego, co prywatne i tego, co ma walor społeczny. Podmioty te mają prawo i powinność mówić własnym głosem, ich stosunek do problemu pracy musi być silnie zróżnicowany, a wspólnym zadaniem jest poszukiwanie między nimi względnej równowagi i harmonizacji, jednak zawsze z preferencją dla czynnika ludzkiego, to znaczy z akcentem na personalny wymiar pracy, na jej widzenie z perspektywy pojedynczego człowieka, jego potrzeb i jego godności jako pracownika.
Zawartość tomu
Książka jest oparta na materiałach z konferencji „Praca ludzka” (zorganizowanej pod patronatem Rektora UMCS prof. Stanisława Michałowskiego przez Instytut Filologii Polskiej UMCS we wrześniu 2016 roku w porozumieniu z Polską Akademią Umiejętności w Krakowie), została pomyślana jako forma upamiętnienia jednego konkretnego człowieka, który idei „pracy ludzkiej” był oddany bez reszty. Człowiekiem tym był przedwcześnie zmarły Andrzej Bączkowski (1955–1996), pracownik Wydziału Prawa i Administracji UMCS, działacz społeczny i minister pracy, zasłużony zarówno dla nowego sposobu myślenia o pracy, jak też szukania praktycznych form jej organizacji.
Sylwetkę Andrzeja Bączkowskiego we wstępnym szkicu przedstawia jego koleżanka z Zakładu Prawa Pracy UMCS, prof. Teresa Liszczowa, a do Jego dokonań i Jego praktycznej filozofii pracy nawiązują trzej jego następcy na stanowisku ministrów pracy: Michał Boni, Jerzy Hausner, Władysław Kosiniak-Kamysz.
Wszyscy trzej byli ministrowie zgodnie odwołują się do antropologii pracy Jana Pawła II zawartej w encyklice Laborem exercens i filozofii Józefa Tischnera, głosiciela koncepcji dialogowości pracy i autora Etyki solidarności. Dlatego na początku pierwszego działu książki znalazł się artykuł ks. Andrzeja Szostka poświęcony antropologicznym i teologicznym aspektom pracy, a dział ten zamykają wypowiedzi „społeczników” – Ireny Wójcickiej o godności pracy, Moniki Gładoch o potrzebie partnerskiego dialogu przy zawieraniu umów o pracy, Andrzeja Radzikowskiego o niebezpieczeństwie instrumentalnego traktowania pracownika i nadawania pracy wyłącznie charakteru towaru na sprzedaż.
Drugi dział w tomie otwiera tekst Stanisława Michałowskiego, Rektora UMCS, z którego inicjatywy w polu zainteresowań autorów znalazły się także problemy pracy w kontekście polskiego systemu edukacji. Na postawione przez autora pytania o przystawalność programów edukacyjnych do potrzeb rynku pracy i optymalne sposoby wpływania na sytuację na nim odpowiadają w swoich referatach Łukasz Jasiński, Grzegorz Gach i Małgorzata Sokół.
Trzeci, najobszerniejszy dział książki jest poświęcony pracy w świetle literatury pięknej i publicystyki. Znalazły się tu prace literaturoznawców nawiązujące do wciąż aktualnych myśli klasyków: Cypriana Norwida, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa i Stanisława Brzozowskiego (artykuły Jadwigi Puzyniny, Elżbiety Flis-Czerniak, Bogusława Grodzkiego, Joanny Szadury i Anny Borowicz), jak też autorów bliższych czasowo (artykuł Lecha Giemzy i Moniki Gabryś-Sławińskiej) i całkiem współczesnych (tekst Arkadiusza Bagłajewskiego o literackich świadectwach nowego traktowania pracy w czasach transformacji ustrojowej w Polsce).
Czwarty blok ma charakter językoznawczy i przynosi rekonstrukcję obrazów pracy w polszczyźnie ogólnej (Jerzy Bartmiński) i ludowej (Ilona Gumowska-Grochot, Halina Pelcowa) oraz cztery studia wychodzące już poza obręb języka polskiego, traktujące o pracy w języku czeskim (Małgorzata Brzozowska, Alicja Leix) i rosyjskim (Dorota Pazio-Wlazłowska) oraz porównawczo w polskim i macedońskim (Zuzanna Topolińska), polskim i rosyjskim (Barbara Rodziewicz).
Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa UMCS.
