| Dane badawcze (Research Data) |
|
Dane badawcze (Research Data) to zarejestrowane materiały o charakterze faktograficznym (w postaci liczbowej, tekstowej, graficznej czy dźwiękowej), powszechnie uznawane przez społeczność naukową za niezbędne do oceny wyników badań naukowych. Dane badawcze to zarówno surowe dane, czyli takie, które uzyskano bezpośrednio w wyniku zastosowania narzędzia badawczego oraz takie dane, które poddane zostały obróbce.
Dane badawcze to: dane liczbowe, dokumenty tekstowe, notatki, kwestionariusze, nagrania audio i wideo, fotografie, oprogramowanie, wyniki symulacji komputerowych, protokoły laboratoryjne, opisy metodologiczne itp.
|
| Otwarte dane badawcze (Open Research Data) |
| Otwarte dane badawcze (Open Research Data) to dane, uzyskane w procesie badawczym i użyte w pracy naukowej, do których każdy ma bezpłatny dostęp. Można je ponownie wykorzystywać, modyfikować i udostępniać z poszanowaniem prawa.
Otwieranie danych pozwala innym naukowcom powtórzyć badania lub je zweryfikować albo dowieść, że dane są prawdziwe.
Otwarte dane są gromadzone i udostępniane w repozytoriach danych badawczych.
Nie wszystkie zbiory danych mogą posiadać otwarty charakter, w szczególności dotyczy to danych osobowych, komercjalizacji wyników badań oraz bezpieczeństwa narodowego.
Informacja o istnieniu danych zawsze powinna być publicznie dostępna, co pozwala uniknąć duplikacji badań.
|
| FAIR Data |
|
FAIR Data to dane badawcze, które zostały opisane, przechowywane i publikowane zgodnie z międzynarodowym standardem. Zasady FAIR Data służą jako wytyczne dla umożliwienia ponownego wykorzystania danych naukowych w wyraźnie opisanych warunkach zarówno przez ludzi, jak i przez maszyny. Dane, które ze względu na ochronę prywatności nie mogą zostać opublikowane całkowicie, mogą spełniać wszystkie zasady FAIR.
FAIR jest akronimem od:
Findable - łatwo znajdowane i wyszukiwane.
Accessible - dostępne dla wszystkich.
Interoperable - interoperacyjne, tak aby można było je połączyć z innymi danymi.
Reusable - wielokrotnego użytku.
Więcej o FAIR Data: Inicjatywa FAIRdata.
|
| Plan zarządzania danymi (Data Management Plan – DMP) |
Plan zarządzania danymi (Data Management Plan – DMP) określa w jaki sposób dane badawcze mają być zarządzane podczas projektu badawczego, jak i po jego zakończeniu.
Instytucje i programy finansujące badania naukowe coraz częściej wymagają od naukowców przedstawienia DMP na etapie składania i oceny wniosków grantowych (np. Horyzont 2020). Plan zarządzania danymi powinien zawierać informacje:
- jakie dane zostaną wytworzone lub zebrane (format i typ plików, liczba danych),
- jak zostaną uporządkowane i opisane (metodologia, standardy, metadane),
- kwestie etyczne i prawne (własność intelektualna, prawa autorskie, dane niejawne),
- w jaki sposób dane zostaną udostępnione (jak, kiedy, komu),
- które dane będą przechowywane długoterminowo (kwestia sposobu przechowywania i ochrony danych).
Polecane strony:
DMPTool - narzędzie online służące tworzeniu planów zarządzania danymi; zawiera przykłady takich planów.
DMPonline - kreator planów zarządzania danymi badawczymi.
|
| Wyszukiwarka re3data.org (Registry of Research Data Repositories) |
| Wyszukiwarka re3data.org (Registry of Research Data Repositories) to globalny rejestr repozytoriów danych badawczych ze wszystkich dyscyplin akademickich. Jest to darmowe narzędzie, które oferuje naukowcom, organizacjom finansującym badania, bibliotekom i wydawcom przegląd repozytoriów danych badawczych. Umożliwia wyszukiwanie repozytoriów według dziedziny wiedzy, kraju oraz typu danych badawczych. |
| Polecane Repozytoria Danych Badawczych |
Zenodo
Repozytorium opracowane dzieki inicjatywie OpenAIRE i CERN międzynarodowe repozytorium danych badawczych umożliwiające naukowcom zajmującym się wszystkimi dziedzinami wiedzy proste archiwizowanie i dzielenie się opracowanymi przez siebie danymi badawczymi. Przeznaczone dla tzw. małych danych.
RepOD
Repozytorium Otwartych Danych opracowane przez ICM UW w ramach działań Platformy Otwartej Nauki archiwizujące i udostępniające wszystkie dane wytworzone, zebrane i opracowane na potrzeby badań naukowych. Przeznaczone dla tzw. małych danych. |
