14 stycznia 2019 r. w Trybunale Koronnym w Lublinie odbyła się uroczystość wręczenia redaktorowi Marianowi Turskiemu Medalu Amicis Universitatis Mariae Curie-Skłodowska oraz Medalu 700-lecia Miasta Lublin.
Fot. Sylwia Skotnicka
Z inicjatywą odznaczenia Mariana Turskiego wystąpił Wydział Politologii UMCS, biorąc pod uwagę wieloletnią współpracę z Redaktorem między innymi w ramach kapituły Stypendium im. Leopolda Ungera. Marian Turski sprawuje także opiekę merytoryczną nad laureatami Stypendium, jak również studentami odbywającymi praktyki w redakcji „Polityki”. Ponadto wielokrotnie był gościem Salonu „Polityki” organizowanym przez nasz Wydział, uczestniczył także w spotkaniach i konferencjach naukowych. Od lat współpracuje z Pracownią Badań nad Instytutem Literackim w Paryżu.
Marian Turski działacz społeczny, polski historyk i dziennikarz, w latach 1956-57 redaktor naczelny „Sztandaru Młodych” (stracił stanowisko, gdy w 1957 r. odmówił opublikowania artykułu wstępnego pochwalającego likwidację przez Władysława Gomułkę tygodnika „Po Prostu”), potem szef działu historycznego tygodnika „Polityka”. Członek Rady Prezydenckiej ds. stosunków polsko-żydowskich przy prezydencie Lechu Wałęsie, wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, honorowy obywatel Warszawy. Wiceprezydent Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, Rady Stowarzyszenia Dom Konferencji Wannsee, członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, jeden z współtwórców Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i przewodniczący Rady Muzealnej, a także członek Komitetu Honorowego Stowarzyszenia Żydowskie Motywy oraz organizowanego przez nie Międzynarodowego Festiwalu Filmowego pod takim samym tytułem. Od 1942 przebywał w łódzkim getcie (Litzmannstadt), w którym działał w podziemnej organizacji lewicowej. Z getta w sierpniu 1944 r. został deportowany do Auschwitz-Birkenau (nr obozowy B-9408), zaś zimą i wiosną 1945 r. przeżył tzw. marsze śmierci, w których więźniów Oświęcimia kierowano do Buchenwaldu, a potem do Theresienstadt (Teresina), Po wojnie zamieszkał w Warszawie, działał w organizacji młodzieżowej Polskiej Partii Robotniczej, potem pracował w Wydziale Prasy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1958 r. blisko związany z „Polityką”, autor lub współautor kilkunastu książek i artykułów. Dał się poznać jako aktywny działacz na rzez praw człowieka, w marcu 1965 r. uczestniczył w marszu zorganizowanym przez Martina Luthera Kinga przeciwko segregacji rasowej na południu USA. Marian Turski właściwie całe życie poświęcił walce i przypominaniu o prawie człowieka do godności. Jego spotkania z młodzieżą, naukowcami, dziennikarzami zawsze skupione były na idei budowania świata bez nienawiści, świata, w którym człowiek potrafi okazać zrozumienie, współczucie, empatię. Turski jak mało kto wie, co oznacza naruszenie godności ludzkiej; w 65. rocznicę wyzwolenia byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau podkreślał, że najgorsze było poniżenie. „To, że nie byłeś traktowany jak istota ludzka, zwłaszcza jeżeli byłeś Żydem i dlatego, że byłeś Żydem, byłeś traktowany nawet nie jak zwierzę. Byłeś insektem - wszą, mendą, pluskwa, karaluchem...” Ten nieformalny minister spraw zagranicznych zrobił bardzo wiele na rzecz poprawy stosunków polsko-niemieckich i unormowania relacji polsko-izraelskich. Za swoją pracę na rzecz kultury, praw człowieka i pojednania został odznaczony m.in. Odznaką Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka, medalem Gloria Artis, Orderem Odrodzenia Polski, francuską Legią Honorową i niemieckim Wielkim Krzyżem Zasługi. Turski jest postacią bardzo dobrze rozpoznawalną w świecie: wśród winszujących z okazji kolejnych urodzin Maria Turskiego byli i są m.in. prezydenci Polski, Angela Merkel, Joachim Gauck, Szimon Peres i Barack Obama. Marian Turski wielokrotnie odwiedzał Wydział Politologii UMCS w latach 2004-2011, m. in. jako uczestnik konferencji i spotkań w Salonie „Polityki”. Od 2012 roku zasiada w Kapitule Stypendium im. Leopolda Ungera, która jest afiliowana przy UMCS dzięki fundacji Rodziny Patrona. Sprawuje merytoryczna opiekę nad laureatami stypendium, a także praktykantami z UMCS w redakcji „Polityki”. Od wielu lat współpracuje z Pracownia Badań nad Instytutem Literackim w Paryżu, m. in. przy wydawaniu książek. Kontakty z UMCS mają także wymiar intelektualny.
