|
Katedra Informatologii, Bibliologii i Edukacji Medialnej
Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS w Lublinie
oraz partnerzy
zapraszają na
X Lubelskie Forum Bibliologów Informatologów i Bibliotekarzy
INKLUZYWNA – DOSTĘPNA – INTEGRUJĄCA
BIBLIOTEKA W(OBEC) RÓŻNORODNOŚCI
7 marca 2024 roku w godz. 9.30–15.00
tryb hybrydowy [MS Teams, Wydział Politologii i Dziennikarstwa UMCS, Aula A 1.15]
Lubelskie Forum Bibliologów Informatologów i Bibliotekarzy zostało zaprojektowane w 2015 roku jako przestrzeń integracji środowiska teoretyków i praktyków tj. bibliologów, informatologów, badaczy mediów, technologii cyfrowych i komunikowania społecznego, bibliotekarzy oraz edukatorów z Lublina i Lubelszczyzny. Obserwowany w ostatnich latach wzrost zainteresowania wydarzeniem, pozwala nam mówić, że obecnie Forum stało się dostrzegalną nie tylko w regionie, ale również w kraju, platformą dialogu, wymiany wiedzy i doświadczeń oraz prezentowania przykładów dobrych praktyk i innowacji branżowych.
Każdego roku nasza konferencja odbywa się pod innym hasłem wiodącym, podejmując problemy ważne dla środowiska bibliotekarskiego. Temat tegorocznej, jubileuszowej X. edycji chcemy skoncentrować wokół dwóch pojęć kluczowych tj. różnorodność i inkluzywność, rozpatrywanych w wymiarze całościowym: organizacji, zarządzania, działalności i oddziaływania (środowiskowego i społeczno-kulturowego) współczesnej biblioteki. Osią dyskusji chcemy uczynić ideę biblioteki inkluzywnej, dostępnej i integrującej, otwartej na różnorodność.
Co oznaczają pojęcia wyznaczające kierunek planowanej dyskusji? Różnorodność definiowana jest jako „cecha jakiejś grupy, czegoś lub kogoś tego samego rodzaju, składającej się z elementów pod pewnymi względami odmiennych od siebie” [Wielki słownik języka polskiego, online]. Odmienność ta może dotyczyć takich przesłanek jak: płeć, przynależność rasowa, przynależność narodowa i etniczna, religia, wyznanie, bezwyznaniowość, światopogląd, stopień i rodzaj niepełnosprawności, stan zdrowia, wiek czy przynależność pokoleniowa, orientacja psychoseksualna czy tożsamość płciowa, a także status rodzinny, styl życia, jak również inne możliwe przesłanki dyskryminacyjne. Z kolei inkluzywność jest objaśniana jako „łączenie”, „włączanie”, także „obejmowanie jakiejś całości, przeznaczonej dla wszystkich” [Encyklopedia PWN, online]. Inkluzywność należy rozumieć jako uwzględnianie, szanowanie i akceptowanie różnorodności.
Nie sposób nie zauważyć, że różnorodność i inkluzywność to pojęcia, które od kliku już lat przewijają się w dyskusjach, prognozujących kierunki rozwoju społeczeństwa w XXI wieku, podejmowanych w związku z pogłębiającymi się procesami globalizacji, wzrostem migracji, szybszymi sposobami porozumiewania się, łatwością przemieszczania się i wieloma innymi „siłami oddziaływującymi”. Oba terminy znalazły się na Mapie Trendów infuture.insitute już w 2018 roku. Według badania Business Insider Global Report różnorodność i inkluzywność to jeden z najważniejszych trendów w latach 2021-23.
Nie da się ukryć, że są to idee istotne również dla branży bibliotekarskiej, dyskutowane szeroko w jej obrębie od co najmniej dwóch dekad [zob. m.in. M. Branka i D. Cieślikowska, Wielokulturowa biblioteka, FRSI Warszawa 2014]. Formalne umocowanie branżowym dyskusjom nadaje manifest o bibliotece wielokulturowej Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA), który został przyjęty przez Konferencję Generalną UNESCO na 35. sesji w Paryżu w październiku 2009 roku. Implementował on regulacje zawarte w dokumencie Powszechna Deklaracja UNESCO o różnorodności kulturowej (2001), dotyczące konieczności dostosowania biblioteki do potrzeb, wciąż zmieniającego się, różnorodnego społeczeństwa. W Manifeście… podkreślono m.in., że „różnorodność [kulturowa i językowa] jest wspólnym dziedzictwem ludzkości i powinna być pielęgnowana i zachowywana dla dobra wszystkich. Leży ona u podstaw wymiany, innowacji, kreatywności i pokojowego współistnienia narodów”. Z tego względu uznano, że „wszystkie typy bibliotek powinny odzwierciedlać, podtrzymywać i upowszechniać różnorodność […] na płaszczyźnie międzynarodowej, krajowej i lokalnej, wspierając w ten sposób dialog międzykulturowy i aktywne obywatelstwo” [zob. Manifest UNESCO/IFLA o bibliotece wielokulturowej, 2009].
Kwestia funkcjonowania bibliotek w środowisku wielokulturowym była dla nas od dawna ważna i poświęciliśmy jej organizowane w ramach naszego cyklu 5. Lubelskie Forum BIB [Biblioteka wielokulturowa – Wielokulturowość w bibliotece. Użytkownicy. Zbiory. Usługi, Lublin 2018]. Świadomość dynamiki i złożoności przemian, jakie od tego czasu dokonały się (i nadal dokonują) w rozmaitych obszarach życia społecznego i kultury sprawiły, że chcemy ten problem poddać ponownemu oglądowi, uwzględniając nowe konteksty, uwarunkowania i trendy.
Podczas bieżącej edycji Forum chcemy spojrzeć na kwestię różnorodności w bibliotece z dwóch zasadniczych perspektyw: wewnątrzinstytucjonalnej tj. odnoszącej się do przestrzeni (w tym organizacji i zarządzania placówką), użytkowników, zasobów i usług, technologii, kultury organizacyjnej i pracowników etc. oraz zewnątrzinstytucjonalnej tj. widocznej choćby w budowaniu partnerstwa i sieci współpracy na rzecz różnorodności i inkluzywności, czy pozyskiwaniu wsparcia finansowego i szkoleniowego etc..
Istotne dla nas są odpowiedzi na następujące pytania szczegółowe:
- czy biblioteka jest środowiskiem sprzyjającym inkluzywności, różnorodności, dostępności oraz integracji społecznej i kulturowej?
- jak wyzwania związane z różnorodnością i inkluzywnością, uwidaczniają się w organizowaniu przestrzeni i infrastruktury bibliotecznej, w tym jej zaplecza technologicznego?
- jak różnorodność i inkluzywność determinują politykę gromadzenia zbiorów i oferowanych usług?
- czy biblioteka umożliwia dostęp do szerokiego zasobu dokumentów i usług, reprezentujących wszystkie grupy użytkowników i wszystkie potrzeby?
- jak biblioteka wspiera włączanie oraz uczestnictwo osób i grup, pochodzących z różnych (w tym marginalizowanych) środowisk społecznych, kulturowych, językowych?
- jak biblioteka wspiera dostępność cyfrową do wiedzy i informacji oraz jak promuje różnorodność w cyberprzestrzeni?
- jak zarządza się różnorodnością w bibliotece?
- czy biblioteki zatrudniają personel, który odzwierciedla zróżnicowanie społeczności i który ma wykształcenie pozwalające mu na pracę z różnymi grupami i służenie im?
- czy pracownicy bibliotek są przygotowani do obsługi biblioteki w środowisku zróżnicowanym kulturowo, językowo i społecznie?
- jak biblioteki upowszechniają większą świadomość pozytywnej wartości różnorodności i sprzyjanie dialogowi środowiskowemu, społecznemu i kulturowemu?
- jaką rolę biblioteki pełnią w ekosystemie instytucji rozwijających i wspierających kulturę i edukację włączającą w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i międzynarodowej?
Wyrażamy nadzieję, że konferencja - wzorem poprzednich - stanie się okazją do umacniania współpracy oraz wymiany wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk w środowisku bibliologów, informatologów, medioznawców, komunikologów, bibliotekoznawców, bibliotekarzy, pracowników informacji i edukatorów.
Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w Forum wszystkich zainteresowanych problematyką. Konferencja odbędzie się w formule hybrydowej [MS Teams, Wydział Politologii i Dziennikarstwa UMCS, Lublin, ul. Głęboka 45, Aula A 1.15].
Osoby i/lub instytucje zainteresowane udziałem w Forum proszone są o dokonanie rejestracji poprzez formularz https://forms.gle/ese1jTd61PASnhfj7
Formularze należy przesyłać w terminie do 29 lutego 2024 roku.
Uczestnictwo w Forum jest bezpłatne.
Informujemy, że link do logowania zostanie udostępniony dzień przed konferencją. Konferencja nie będzie rejestrowana.
Będzie nam miło, jeśli zechcą Państwo wziąć udział w Forum i zabrać głos w dyskusji.
Z wyrazami szacunku
Komitet Organizacyjny Forum:
dr hab. Anita Has-Tokarz, prof. UMCS
dr Krystyna Kwapisiewicz-Hudzik
dr Renata Malesa
dr Grażyna Piechota
dr Kamil Stępień
Załączniki:
|
