This page uses cookies
Due to the settings of your browser and in order to facilitate the functioning of the umcs.pl webpage, the cookies have been installed. By continuing to use this webpage, you accept their usage. You can change this in the settings of you browser.
czwartek 10-12, p. 308, Wydział Filozofii i Socjologii
konsultacje także zdalne na platformie Teams, po kontakcie mailowym: marek.hetmanski@mail.umcs.pl
Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4
20-031 Lublin
Wykształcenie
1979 - 23 czerwca |
Tytuł magistra w Międzyuczelnianym Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. w zakresie filozofii, specjalność nauczycielska - Koncepcja przedmiotu intencjonalnego (Husserl) jej znaczenie dla współczesnej nauki |
1988– 27 czerwca |
Stopień doktora w Międzyuczelnianym Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w zakresie filozofii i socjologii – Geneza umysłu i wiedzy ludzkiej w koncepcji George’a Herberta Meada |
2000– 18 października |
Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w zakresie filozofii – teorii poznania – Umysł a maszyny. Krytyka obliczeniowej teorii umysłu |
2016 - 16 września |
Tytuł naukowy profesora nauk społecznych |
Jestem filozofem i zajmuję się problematyką epistemologiczną, w szczególności zaś problemami z filozofii i nauk, takimi jak filozofia umysłu, nauki o poznawaniu (kognitywistyka), teorie sztucznej inteligencji oraz teorie komunikacji i informacji. W ramach tych dziedzin badawczych, za pomocą kategorii i pojęć filozoficznych, w nawiązaniu do teorii naukowych, zajmuję się zagadnieniami: (1) procesów i czynności poznawczych, (2) natury stanów umysłowych, (3) rodzajów działań komunikacyjnych oraz (4) uwarunkowania ludzkiego poznania i wiedzy technologiami informatycznymi. Jako epistemolog-naturalista wykorzystuję warsztat analitycznej filozofii oraz podstawowe idee pragmatyzmu (neopragmatyzmu) do opisu procesów poznawczych, czynności poznawczych oraz różnych rodzajów wiedzy. Staram się opisać i zrozumieć różnorodne czynności poznawania i zdobywania wiedzy przez człowieka, precyzując znaczenia epistemicznych kategorii wiedzy, poznania, informacji, komunikowania.
Nie ograniczam się do samej tylko filozoficznej perspektywy, czy jednej metody filozofowania, podejmuję problemy wyrastające zarówno z tradycji filozoficznej, jak również ze stanu współczesnej nauki, a także praktyki codziennego, społecznego życia. Nie interesują mnie wyłącznie filozoficzne stanowiska i spory pomiędzy nimi, lecz różnorodne zjawiska kulturowo-cywilizacyjne o poznawczym (epistemicznym) charakterze – rodzaje poznawania świata, postawy i zachowania poznawcze oraz wiedzotwórcze, funkcjonowanie wiedzy w społeczeństwie. Inaczej jeszcze mówiąc, z filozoficznej perspektywy opisuję i staram się zrozumieć życie w tych jego aspektach, które łączą się z poznawaniem, komunikowaniem oraz wiedzą. Nie widzę sprzeczności czy kolizji między filozofią a naukami; uważam, że epistemologia korzysta z metod i wyników badań naukowych, co oznacza również, że może ona (a dotyczy to w szczególności epistemologii) stworzyć bogatą perspektywę poznawczą, w ramach której można badać różnorodne problemy życia.
W ostatnich latach prowadzę interdyscyplinane badania nad metaforycznością - analizuję nie tylko metafory obecne w mowie i tekście, w ich retorycznych i perswazyjnych funkcjach, ale także metafory wizualne obecne w malarstwie, grafice czy reklamie, a także metaforyczność rozlicznych gestów ciała ludzkiego.
Najnowszymi badaniami są analizy epistemologiczne i kognitywistyczne różnych rodzajów wiedzy eksperckiej oraz eksperckości, w tym zwłaszcza tzw. eksperckość przez doświadczenie.
ORCID
Monografie własne
1. Umysł a środowisko. Wokół koncepcji George’a Herberta Meada, Wydawnictwo Naukowe UMCS, Lublin 1998, ss. 156.
2. Umysł a maszyny. Krytyka obliczeniowej teorii umysłu, Wydawnictwo Naukowe UMCS, Lublin 2000, ss. 223.
3. Epistemologia informacji, Copernicus Center Press, Kraków 2013, ss. 366
4. Świat informacji, Difin, Warszawa 2015, ss. 233.
Monografie zredagowane
1. Szkice epistemologiczne (razem z J. Dębowskim), Wydawnictwo UMCS, Lublin 1990, ss. 176.
2. Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych (razem z Z. Cackowskim), Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1992, ss. 384.
3. Poznanie, człowiek, wartości. Prace ofiarowane Profesorowi Zdzisławowi Cackowskiemu (razem z J. Dębowskim), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000, ss. 360.
4. Epistemologia współcześnie, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2007, ss. 463.
5. Epistemology - From Old Dilemmas to New Perspectives, „Dialogue and Universalism”, vol. XVIII, no 7-8, 2008, ss. 164.
6. Culture, Communication and Cognition, “Dialogue and Universalism”, vol. XXIII, no 1/2013 (razem z M. Trybulcem), s. 170.
7. Rationality and Decision Making: From Normative Rules to Heuristics, Brill/Rodopi, Leiden-Boston: 2018, ss. 355.
8. Metafory ucielśnione, Academicon, Lublin 2021, ss. 286 (razem z A. Zykubkiem).
Redagowanie serii wydawniczych
Redakcja naukowa serii wydawniczej Filozofia współcześnie w Wydawnictwie Universitas, Kraków (tomy wydane: Epistemologia współcześnie 2007; Filozofia przyrody współcześnie 2010; Filozofia polityki współcześnie 2013)
Artykuły naukowe (pozycje wybrane z lat ostatnich)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2. Uncertain Knowledge in the Theory of Bounded Rationality, [w:] V. Yevtuh, R. Radzik, A. Kisla (eds.)
Ethnosociological and Epistemological Discourse in Scientific Space, Kiev 2013, s. 181-200.
The actual role of metaphors in knowledge organization, [w] W. Babik (ed.), “Advances in Knowledge Organization”, vol. 14, Ergon Verlag, Wűrzburg 2014, s. 73-79.
Metaphoric confinement of information, "Studies in Logic, Grammar and Rhetoric", 2015, 1(40), s. 161-178.
Perceptul Metaphors, w: The Philosophy of Perception and Observation, Ch. Limbeck-Lilienau, F. Stadler (red.), Kirchberg am Wechsel, Austria, 2017.
Group Decision Making as Rational Undertaking: Rationality Attributed or Described, „The Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities”, 2018, Brill/Rodopi, vol. 111, s. 23-53.
Expert Knowledge: Its Structure, Functions and Limits, „Studia Humana”, 2018, De Gruyter, vol. 7, s. 1-10.
Archaeology of Cognitive Science: Michel Foucault’s Model of the Cognitive Revolution, „Roczniki Filozoficzne”, 2018, Tom LXVI, nr 1, s. 5-30.
Między powabem kognitywistyki a urokiem filozofii, w: G. Króliczak i inni (red.) Filozof w krainie umysłów, Wyd. UAM, Poznań 2018, s. 191-200.
What is Specific in the Semantics of Metaphor, "Ruch Filozoficzny" LXXV 2019, 2, DOI: http//dx.doi.org/10.12775/RF.2019.027.
Visual metaphor and its narrative function: Jacek Malczewski’s parabolic painting, In: Visual Metaphors, Benczes, Réka and Veronika Szelid (red.), 2020, s. 141-167, John Benjamins Publishing Company; DOI: https://doi.org/10.1075/cogls.00052.het, ISSN 2213-8722, E-ISSN: 2213-8730.
Expertise and Expert Knowledge in Social and Procedural Entanglement, „Eidos: A Journal of Philosophy of Culture”, vol. 4, no. 2 (2020), s. 6-22, DOI:10.14394/eidos.jpc.2020.0013.
Racjonalność w ujęciu metaforycznym, w: Maciaszek J. (red.), Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 2020.
Artykuły popularnonaukowe
1. Metafory w filozofii, „Filozofuj!”, 2020, nr 2(32), s. 48-49.
2. Arystotelesowska podróż ku metaforze, „Filozofuj!”, 2020, nr 3(33), s. 48-49.
3. Zwodniczy urok Platońskich metafor, „Filozofuj!”, 2020, nr 4(34), s. 47-48.
4. Metafora w granicach poetyckiej wyobraźni, „Filozofuj!”, 2020, nr 5(35), s.46-47.
5. Hobbes i Locke o niedorzeczności metafor „Filozofuj!”, 2020, nr 6(36), s. 48-49.
Udział w konferencjach międzynarodowych i zagranicznych
Computation and Mind, Vienna International Summer University. Scientific World Conceptions, Wiedeń, 16-26 VII 2002.
Is the Complex Systems Approach a Common World View, Complexity, Science, and Society Conference, Liverpool University, Liverpool, 11-14 IX 2005.
Technologised Epistemology, Kazimierz Naturalised Epistemology Workshop, UMCS, PAN, Kazimierz, 1-5 IX, 2006.
Synergetic Information Society: From Analogue to Digital Mind, 30th International Wittgenstein Symposium, Philosophy of Information Society, Kirchberg am Wechsel, Austria, 5-12 VIII 2007.
Information Overload and Human Information Needs, Science, Technology, Higher Education in Conceptual Age, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 6-7 VII 2011.
Rationality and Uncertainty, 34th International Wittgenstein Symposium, Epistemology: Disagreement, Context, Values, Kirchberg am Wechsel, 7-13 VIII 2011.
Rationality as Normativity Problem (wykład zaproszony) Normativity in Action: The Contemporary Debates after Wittgenstein,Complutense Universidad, Madryt, 16 IV 2012.
New Epistemology of Information Systems and Media Ecology, The Thirteenth Annual Convention of the MEA, The Crossroads of the Word, New York, 7-9 VI 2012.
Informational Aspects of Metaphors, The Difference that Makes a Difference, The Open University, Milton Keynes, London, 8-10 IV 2013.
Uncertain Knowledge in the Theory of Bounded Rationality, Ethnosociological and Epistemological Discourse in Scientific Space, Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny, Kijów 21 V 2013.
Uncertainty, Intuition and Decision Making, Pragmatical Aspects of Rationality and Decision Making, Uniwersytet w Granadzie, 3-4 IV 2014.
Information Metaphors and Analogies, Analogical Reasoning – East and West, Uniwersytet w Heidelbergu, 24-25 XI 2014.
Udział w wybranych konferencjach krajowych
Projekty badawcze (zrealizowane)
Członkowstwo w organizacjach i towarzystwach naukowych