Dyrektor Instytutu Pedagogiki

mail: stanislawa.byra@mail.umcs.pl

     Zatrudnienie w Instytucie Pedagogiki UMCS w 2001 roku na etacie asystenta w Zakładzie Socjopedagogiki Specjalnej. Po uzyskaniu stopnia doktora w 2005 roku – etat adiunkta. W 2013 roku – stopień doktora habilitowanego, w 2015 - stanowisko profesora UMCS. Od 2015 roku – kierownik Zakładu Metodologii Nauk Pedagogicznych, a od 2019 roku – kierownik Katedry Metodologii Nauk Pedagogicznych.

       W latach 2012-2016 – funkcja prodziekana Wydziału ds. kształcenia. Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia (2012-2016); ); Przewodnicząca Wydziałowej Komisji ds. uznania efektów uczenia się (2015-2016); Pełnomocnik Dziekana ds. uznania efektów uczenia się (2015-2016), członkostwo: w Uczelnianym Zespole ds. Jakości Kształcenia (2012-2016); Uczelnianej Komisji Odwoławczej ds. potwierdzania efektów uczenia się (2015-2016); Uczelnianym Zespole ds. opracowania programu kształcenia w Szkole Doktorskiej w zakresie nauk społecznych (2018/2019); Uczelnianej Komisji ds. Etyki Badań; Komisji Rekrutacyjnej do szkoły doktorskiej nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika na rok akademicki 2019/2020. Wielokrotnie sekretarz i przewodnicząca Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej na kierunek pedagogika specjalna.

     Członkini Zespołu Pedagogiki Specjalnej przy KNP PAN przygotowującego projekt standardów kształcenia dla kierunku pedagogika specjalna (2017/2018); Zespołu Pedagogiki Specjalnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN (kadencja 2015-2019); oraz Zespołu Metodologii Nauk Pedagogicznych przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN (kadencja 2015-2019).

      Obecnie: Przewodnicząca Rady Naukowej Instytutu Pedagogiki; członkostwo w Senackiej Komisji Rozwoju Kadry Naukowej oraz Senackiej Komisji Budżetowej; sekretarz Senatu UMCS; Przewodnicząca Komisji ds. oceny nauczycieli akademickich Instytutu; Przewodnicząca Komisji ds. Promocji Instytutu. Członkini Komisji ds. Oceny Rozwoju i Działalności Naukowej Pracowników Instytutu.

    Członkini Sekcji Pedagogiki Specjalnej Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN; ekspert Polskiej Komisji Akredytacyjnej; redaktor naczelna czasopisma: Lubelski Rocznik Pedagogiczny (70 pkt). https://journals.umcs.pl/lrp

I was employed at the Institute of Pedagogy of Maria Curie-Skłodowska University in 2001 as an assistant at the Department of Special Social Pedagogy. After obtaining a doctoral degree in 2005, I became a full-time assistant professor. In 2013, I obtained a postdoctoral degree, and in 2015 became a professor at Maria Curie-Skłodowska University. In 2015, I became head of the Methodology of Pedagogical Sciences Faculty, and since 2019 Chair of the Department of Methodology of Pedagogical Sciences. Since 2019, I have been the director of the Institute of Pedagogy at the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin.

        Moje zainteresowania badawcze od ponad 20 lat dotyczą indywidualnych oraz rodzinnych konsekwencji niepełnosprawności ruchowej, głównie nabytej.

       To główny nurt moich poszukiwań badawczych, obejmujący wyjaśnianie zjawiska psychospołecznej adaptacji do życia z nabytymi ograniczeniami narządu ruchu, wśród osób dorosłych oraz starszych. Prowadzę badania w podejściu ilościowym. W ostatnich latach koncentruję się na pozytywnych aspektach psychospołecznej adaptacji. Interesują mnie czynniki sprzyjające występowaniu konstruktywnych, korzystnych zmian i satysfakcjonującej jakości życia w kontekście doświadczania trwałej niepełnosprawności. Wykorzystuję w tym celu liczne kategorie poznawcze o pozytywnym znaczeniu, m.in. wzrost potraumatyczny, resilience, akceptacja, przebaczanie. Uwzględniając istotną rolę wymiaru rozwojowego i kontekstowego psychospołecznej adaptacji, poszerzam badania włączając grupę młodzieży oraz członków rodzin osób z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą.

       Kompatybilnym obszarem mojej aktywności badawczej jest poszerzanie dotychczasowych możliwości pomiaru zjawisk związanych z niepełnosprawnością i jej psychospołecznymi konsekwencjami, poprzez adaptację narzędzi badawczych oraz ich konstruowanie.

My research interests for more than 20 years have focused on individual and family consequences of physical disabilities and mainly acquired disability. This is the central theme of my research explorations into understanding the phenomenon of psychosocial adaptation to life with acquired musculoskeletal limitations among adults and the elderly.

I conduct research using a quantitative approach. In recent years, I have focused on the positive aspects of psychosocial adaptation. I am interested in factors promoting the occurrence of constructive, beneficial changes, and a satisfying quality of life in the context of experiencing permanent disability. To this end, I use several positive cognitive categories including post-traumatic growth, resilience, acceptance, and forgiveness. Considering the important role of the developmental and contextual dimensions of psychosocial adaptation, I have expanded my research to include adolescents and family members of people with physical disabilities and chronic illnesses.

In my research activity, I also investigate opportunities to expand existing possibilities for measuring phenomena related to disability and its psychosocial consequences by adapting and designing research tools.

     I complement my leading research interests with involvement in research projects on the functioning of students with special educational needs. In national inter-university and international collaborations, I focus on attitudes toward disability, people with disabilities, inclusive education, and support for students with diverse educational needs.

NARZĘDZIA BADAWCZE:

Wielowymiarowa Skala Postaw Wobec Osób z Niepełnosprawnościami (L. Findler, N. Vilchinsky, S. Werner, polska adaptacja: S. Byra, E. Domagała-Zyśk)

Wielowymiarowa Skala Akceptacji Utraty Sprawności (WSAUS) (J. M. Ferrin, F. Chan, J. Chronister, C. Y. Chiu, polska adaptacja: S. Byra)

Skala Pierwotnej i Wtórnej Oceny Niepełnosprawności (SPWON) (Appraisal od DisAbility Primary and Secondary Scale-ADAPSS, R. E. Dean, P. Kennedy, polska adaptacja: S. Byra)

Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (H. Livneh, R. Antonak, polska adaptacja: S. Byra, J. Kirenko)

Kwestionariusz Wpływu na Uczestnictwo i Autonomię (KWUA) M. Cardol, R.J. de Haan, G. van den Bos, A.B de Jong, I.J.M. Groot (polska adaptacja: S. Byra, M. Duda)

Kwestionariusz Oceny Trwałej Niepełnosprawności i Ograniczeń Jej Towarzyszących - opracowanie S. Byra

Kwestionariusz Postrzegania Komptencji Zawodowych Nauczyciela (KPKZN) (S. Byra, Z. Kazanowski)

     Wiodące zainteresowania badawcze uzupełniam zaangażowaniem w projekty badań dotyczących funkcjonowania uczniów i studentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. We współpracy krajowej międzyuczelnianej oraz międzynarodowej koncentruję się na postawach wobec niepełnosprawności, osób z niepełnosprawnością, edukacji inkluzyjnej oraz na wsparciu uczniów i studentów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi.

Opublikowałam ok. 150 prac (książek, artykułów, rozdziałów). Najważniejsze z nich:

Byra S. (2024). Passion and Flourishing in University Students: The Moderating and Mediating Roles of Resilience. The New Educational Review, 2, 195-205 (współautorka: P. Zielińska).

Byra S. (2024). Teachers' Beliefs about Inclusive Education: A Study in the Context of Major Increases in Refugee Learners. Góttingen. Vandenhoeck & Ruprecht unipress (współautor Z. Gajdzica).

Byra S. (2023). Relationship between sense of stress and posttraumatic growth. The effect of parent sex and child disability type. Family Forum, 2 (współautor K. Ćwirynkało).

Byra S. (2023). University students’ attitudes towards people with disabilities - does type, exposure and the need for social approval matter? Revista Brasileira de Educação Especial, 2 (współautor E. Domagała-Zyśk).

Byra S. (2023). Beliefs About the World and Coping Strategies in Siblings of Adults with Intellectual Disabilities: The Moderating Effect of Posttraumatic Growth. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2. (współautor K. Ćwirynkało).

Byra S. (2023).Mental Health and Quality of life of Adolescents with Physical, Intellectual and Developmental Disabilities: Perspectives of Parents and Children. Reutledge Publisher (współautorzy: Z. Gajdzica, A. Kołodziej-Zaleska, K. Rutkowska, D.Dzienniak-Pulina).

Byra S. (2023). Coping strategies of Women With Long-Term Spinal Cord Injury: The Role of Beliefs About the World, Self-Efficacy, and Disability. Rehabilitation Counseling Bulletin ttps://doi.org/10.1177/00343552211063649 (współautor A. Gabryś)

Byra S. (2022). Wielowymiarowa Skala Postaw Wobec Osób z Niepełnosprawnościami - sprawdzenie własciwości psychometrycznych polskiej wersji. Studia z Teorii Wychowania, 3 (współautor E. Domagała-Zyśk)

Byra S. (2022). The lived experience of fathers with intellectual disabilities: An interpretative phenomenological analysis. Research in Developmental Disabilities (współautorki: K. Ćwirynkało, P. Fronek)

Byra S. (2022).Resilience, Coping Strategies, and Stress Related to Online Diploma Exam in University Students in Poland. Przegląd Badań Edukacyjnych, DOI:10.12775/PBE.2022.008 (współautor M. Boczkowska)

Byra S. (2022). Resilience, Coping, and Posttraumatic Growth in Fathers of Children with Intellectual Disabilities: Stress as Moderator. Family Relations. DOI: 10.1111/fare.12750 (współautor: K. Ćwirynkało)

Byra S. (2022). Posttraumatic growth and interpersonal forgiveness in persons with physical disabilities. Rehabilitation Psychology DOI:10.1037/rep0000451 (współautorzy: K. Kaleta. J. Mróz)

Byra S. (2021).Sense of Stress and Posttraumatic Growth in Mothers of Children with Cystic Fibrosis-The Moderating Role of Resilience. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, DOI: 10.1097/DBP.0000000000000967 (współautorzy: R. Zubrzycka, P. Wójtowicz)

Byra S. (2021). Multidimensional assessment of student teachers’ self-esteem and attitudes towards inclusive education and people with disabilities. Teaching Education, DOI:10.1080/10476210.2020.1856065 (współautor. Ewa Domagała-Zyśk)

Byra S. (2021). Associations between post-traumatic growth and wisdom in people with long-term paraplegia – the role of disability appraisals and participation. Disability and Rehabilitation DOI:10.1080/09638288.2020.1867903

Byra S. (2020). Positive orientation and posttraumatic growth in mothers of children with cystic fibrosis - mediating role of coping strategies. Journal of Pediatric Nursing, (współautorzy: R. Zubrzycka, P. Wójtowicz). https://doi.org/10.1016/j.pedn.2020.09.009

Byra S. (2020). Do beliefs influence posttraumatic growth in fathers of children with intellectual disabilities? Research in Developmental Disabilities, 104 (współautor: K. Ćwirynkało).

Byra S. (2020). Forgiveness and acceptance of disability in people with spinal cord injury - the mediating role of disability appraisal. A cross-sectional study. Spinal Cord, https://doi.org/10.1038/s41393-020-0507-6 (współautor: J. Mróz, K. Kaleta).

Byra S. (2019). Niepełnosprawność ruchowa w paradygmacie pozytywnie ukierunkowanym. Wyd. UMCS. Lublin, ss. 612.

Byra S. (2019). Basic hope and posttraumatic growth in people with traumatic paraplegia— the mediating effect of acceptance of disability. Spinal Cord, 57.

Byra S. (2019). Impact on Participation and Autonomy Questionnaire (IPA) – sprawdzenie właściwości psychometrycznych polskiej wersji narzędzia. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 4 (współautor M. Duda). 

Byra S. (2018). Coping strategies in students with physical disabilities-predictive role of self-esteem, general self-efficacy and basic hope. Croatian Review of Rehabilitation Research, 4. (współautor K. Ćwirynkało).

Byra S. (2018). Resilience a strategie radzenia sobie z problemami u matek dzieci z niepełnosprawnością. Człowiek – Niepełnosprawność-Społeczeństwo, 4 (współautor M. Parchomiuk).

Byra S. (2017). Posttraumatic growth in mothers of children with disabilities. Croatian Review of Rehabilitation Research, 53(współautor K. Ćwirynkało, A. Żyta).

Byra S. (2017). Education of children and youth with disabilities in Poland and the Un Convention on the rights of persons with disabilities. Croatian Review of Rehabilitation Research, 53(współautor K. Ćwirynkało, A. Żyta).

Byra S. (2017). Sexuality of adults with intellectual disabilities as described by support staff workers. Croatian Review of Rehabilitation Research, 53 (współautor K. Ćwirynkało, A. Żyta).

Byra S. (2017). Appraisal of DisAbility Primary and Secondary Scale R. E. Dean, P. Kennedy: polska adaptacja. Podręcznik. Przegląd Badań Edukacyjnych, 27a.

Byra S. (2017). Courtesy stigma and self-concept in partners of individuals with a physical disability. Człowiek Niepełnosprawność Społeczeństwo, 3 (współautor M. Parchomiuk).

Byra S. (2017). Wielowymiarowa Skala Akceptacji Utraty Sprawności (WSAUS) – polska adaptacja Multidimensional Acceptance of Loss Scale Jemesa M. Ferrina, Fonga Chana, Julie Chronister i Chiy Chiu. Człowiek Niepełnosprawność Społeczeństwo, 1.

Byra S. (2016). Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (KRP) – polska adaptacja Reactions to Impairment and Disability Inventory – RIDI H. Livneha i R. F. Antonaka. Studia Edukacyjne, 3 (współautor J. Kirenko).

Byra S. (2016). Czy paradoks niepełnosprawności rzeczywiście istnieje? Wybrane konteksty i wątki dyskusyjne. Kwartalnik Pedagogiczny, 1.

Byra S. (2016). Posttraumatic growth in people with traumatic long-term spinal cord injury: predictive role of basic hope and coping. Spinal Cord, 54.

Byra S. (2012). Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą. Struktura i uwarunkowania. Wyd. UMCS. Lublin, ss. 558.

Byra S. (2011). Zasoby osobiste w chorobach psychosomatycznych. Wydanie II poprawione i uzupełnione. Wyd. UMCS. Lublin, ss. 260 (współautor J. Kirenko).

Byra S. (2009). Osobowościowe i społeczne uwarunkowania radzenia sobie ze stresem przez studentów pierwszego roku. Wyd. UMCS. Lublin, ss. 272 (współautor M. Parchomiuk).