Ur. w 1975 r. w Parczewie.

Absolwent LO w Ostrowie Lubelskim.

1994–1999 studia magisterskie w Instytucie Historii UMCS

1996–1998 – przewodniczący Koła Naukowego Historyków Studentów UMCS.

VI 1998 – inicjator wydania pierwszego numeru studenckiego pisma „Koło Historii”.

1997–1999 – stypendium Ministra Edukacji Narodowej „za wysokie wyniki w nauce
i szczególne osiągnięcia w pracy naukowej”.

1997–1999 – członek Parlamentu Studentów UMCS.

23 VI 1999 – obrona pracy magisterskiej pt.: „Antoni Wasyńczuk (1885–1935). Ukraiński działacz narodowy z Chełma”, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Zbigniewa Zaporowskiego.

1999–2003 – studia doktoranckie w Instytucie Historii UMCS

4 II 2004 – obrona rozprawy doktorskiej pt.: „Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna w Sejmie
i Senacie RP (1928–1939)”, przygotowanej pod kierunkiem prof. dr hab. Zbigniewa Zaporowskiego.

25 II 2004 – uchwała Rady Wydziału Humanistycznego UMCS o nadaniu tytułu doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, specjalność: historia najnowsza.

22 IV 2015 r. – uchwała Rady Wydziału Humanistycznego UMCS o nadaniu tytułu doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie: historia

2 II 2024 - postanowienie Prezydenta RP o nadaniu tytułu profesora nauk humanistycznych w dyscyplinie historia. 

Praca zawodowa

2000–2004 – nauczyciel historii i WOS w Społecznym LO nr 19 im. Króla Sedzonga Wielkiego
w Warszawie.

2003–2005 – nauczyciel historii i WOS w I Społecznym LO w Wesołej z siedzibą w Sulejówku.

Od 1 X 2004 – adiunkt w Zakładzie Historii Społecznej XX Wieku w Instytucie Historii UMCS.

Od 1 III 2024 - profesor w Katedrze Historii Społecznej i Edukacji w Instytucie Historii UMCS

30 VIII 2016– 31 XII 2017 – Dyrektor Biura Badań Historycznych IPN

Od 1 I 2018 – główny specjalista w Biurze Badań Historycznych IPN

Wyróżnienia

XI 2014 – nagroda KLIO II stopnia w kategorii monografii naukowej za książkę: Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce.

2015 – nagroda indywidualna III stopnia, przyznana przez rektora UMCS „za wyróżniającą się pracę na rzecz Uczelni”.

2016 – nagroda imienia Jerzego Giedroycia za książkę: Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce.

Działalność organizacyjna i społeczna:

Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz Towarzystwa Nauki i Kultury „Libra”.

Członek NSZZ „Solidarność”.

Członek Klubu Inteligencji Katolickiej w Lublinie.

Przewodniczący Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego
w Lublinie.

Popularyzacja historii:

Udział w audycjach rocznicowych i komentarze historyczne w Radio Lublin i Radio eR oraz TVP Info i TVP Historia.

Publikowanie artykułów popularnonaukowych na łamach czasopism: „W Sieci”, „Pamięć.pl”, „Gazeta Polska” i „Historia Do Rzeczy” oraz w portalu internetowym: www.historia.org.pl

Adres:

Instytut Historii UMCS, Pl. M. Curie-Skłodowskiej 4a, pok. 332, 20-031 Lublin

Zainteresowania badawcze: stosunki polsko-ukraińskie w XX wieku, elity komunistyczne w Polsce.

2012-2016 – redaktor naczelny rocznika naukowego: „Komunizm: system–ludzie–dokumentacja” (www.komunizm.net.pl).

2017-2023 – redaktor naczelny czasopisma "Pamięć i Sprawiedliwość".

Członek Rady Naukowej „Przeglądu Historyczno-Wojskowego”.

2011–2014 – realizacja projektu badawczego własnego NCN: „Elita PPR i PZPR w latach 1944–1970”.

Od 2012 r. uczestnik Centralnego Projektu Badawczego IPN „Struktury i działalność Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej”.

Wybrane publikacje

Monografie:

1. M. Szumiło, Antoni Wasyńczuk 1885–1935. Ukraiński działacz narodowy i polityk, Lublin 2006, wyd. UMCS, ss. 148.

2. M. Szumiło, Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna w Sejmie i Senacie RP 1928–1939, Warszawa 2007, wyd. NERITON, ss. 326.

3. Z. Zaporowski, M. Szumiło, NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w latach 1980–1981, Lublin 2011, wyd. UMCS, ss. 212.

4. Rok 1920. Wojna i polityka, Lublin 2011, red. M. Szumiło, wyd. UMCS, ss. 178.

5. Parczew w dziejach. Na królewskim szlaku historii, Parczew 2014, red. M. Szumiło, wyd. Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Parczewie, ss. 400.

6. M. Szumiło, Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014, wyd. IPN, ss. 524.

7.  Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło, M. Żukowski, Warszawa-Lublin 2015, wyd. IPN – UMCS, ss. 696.
8. M. Szumiło, Tajni księża. Historia nielegalnego pobytu słowackich werbistów w Polsce w latach 1957-1964, wyd IPN, Warszawa 2021.
9. M. Szumiło, Gierek. Droga do władzy, wyd. UMCS - Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź - Lublin 2023.
         

Artykuły:

1. M. Szumiło, Ukraińska elita polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej, „Dzieje Najnowsze” 2002, nr 3, s. 21–37.

2. M. Szumiło, Polsko-ukraińska współpraca wojskowa w roku 1920 jako praktyczny wyraz polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego, [w:] Żar niepodległości. Międzynarodowe aspekty życia i działalności Józefa Piłsudskiego, red. L. Maliszewski, Lublin 2004, s. 123–134.

3. M. Szumiło, Odpowiedzialność karno-sądowa posłów i senatorów Ukraińskiej Reprezentacji Parlamentarnej w latach 1928–1933, „Res Historica” 2007, nr 24, s. 115–140.

4. M. Szumiło, Ewolucja stanowiska Ukraińskiej Reprezentacji Parlamentarnej wobec państwa polskiego w latach 1931–1935, [w:] Україна: культурна спадщина, національна свідомість, державність, випуск 17: Українсько-польско-білоруське сусідство: XX століття, Львів 2008, s. 186–197.

5. M. Szumiło, Ośrodek Badań Społecznych NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowo-Wschodniego w 1981 roku, „Teka Komisji Historycznej Oddział PAN w Lublinie”, t. VI, 2009, s. 240–248.

6. M. Szumiło, Anton i Pawło Wasyńczukowie – ukraińscy działacze narodowi z Chełma, [w:] Українці Холмщини і Підляшшя: історична доля, духовна і матеріальна культура впродовж віків, T. 2, ред. М. Кучерепа, Луцьк 2010, s. 56–64.

7. M. Szumiło, Kierownictwo PZPR w latach 1986–1990. Szkic do portretu zbiorowego, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, t. 2 (18), s. 129–149.

8. M. Szumiło, Elita władzy w Polsce 1944–1989. Studium socjologiczne, [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki i R. Spałek, Warszawa 2011, s. 155–174.

9. M. Szumiło, Ukraińskie elity polityczne wobec sojuszu z Polską w 1920 roku, [w:] Rok 1920. Wojna i polityka, red. M. Szumiło, Lublin 2011, s. 83–98.

10. M. Szumiło, Kadra kierownicza centralnego aparatu PPR w latach 1944–1948, „Res Historica” 2012, nr 34, s. 101–119.

11. M. Szumiło, I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944–1948) – portret zbiorowy, „Dzieje Najnowsze” 2013, nr 4, s. 43–59.

12. M. Szumiło, „Realizm” polityczny w kierownictwie PZPR – płaszczyzny i interpretacje, „Politeja” 2013, nr 3 (25), s. 33–49.

13. M. Szumiło, „Pomarańczowa rewolucja” na Ukrainie w kontekście historyczno-kulturowym, „Konteksty Społeczne” 2013, nr 1, s. 36–50.

14. М. Шумило, Деятели главного правления Союза Польских Патриотов в СССР, [w:] Научные исследования. Международный сборник статей, ред. Н. В. Харин, С. Ф. Ударцев, Москва-Астана-Кропоткин 2013, s. 531–543.

15. M. Szumiło, Dmytro Łewyćkyj – prezes Ukraińskiego Narodowo-Demokratycznego Zjednoczenia (UNDO) w latach 1925–1935, [w:] Україна- Польща: історична спадщина і суспільна свідомість, випуск 6, Львів 2013, s. 70–83.

16. M. Szumiło, Kierownictwo Polskiej Partii Robotniczej (1945–1948) – portret historyczno-socjologiczny, „Kwartalnik Historyczny” 2014, nr 2, s. 287–318.

17. M. Szumiło, Państwo ukraińskie na arenie międzynarodowej (1917–1920), [w:] Сучасні тенденції міжнародних відносин: політика, економіка, право. Збірник наукових праць, Львів 2015, s. 129–140.

18. M. Szumiło, Prospects of building Intermarium – a regional security system in Central and Eastern Europe, [w:] Quo vadis humanitas? Wyzwania i perspektywy rozowju środowiska międzynarodowego w XXI wieku, red. R. Kordonski, O. Struk, K. Sygidus, J. Ruciński, Lwów-Olsztyn 2015, s. 11–19.

Edycja materiałów źródłowych:

1. M. Szumiło, Projekt ustawy o autonomii terytorialnej zgłoszony przez Ukraińską Reprezentację Parlamentarną w 1938 roku, „Res Historica” 2009, nr 27, s. 141–154.

2. M. Szumiło, Wspomnienia Romana Zambrowskiego z Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie (1929–1931), „Komunizm: system-ludzie-dokumentacja” nr 1, 2012, s. 163–210.

3. M. Szumiło, Dokumenty z moskiewskiej teczki Józefa Cyrankiewicza, „Res Historica” 2013, nr 35, s. 253–262.

4. M. Szumiło, Rozmowy Edwarda Gierka z dyplomatami sowieckimi w latach 1963–1965 (dokumenty odnalezione w RGASPI), „Komunizm: system–ludzie–dokumentacja”, nr 2, 2013, s. 315–337.