Henryk Aleksander Gmiterek (ur. 29.03.1950 r. w Narolu Wsi) – historyk, profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Historii XVI–XVIII wieku.
Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Lubaczowie (1968); Wydziału Humanistycznego UMCS na kierunku historia (1968–1973).
Zawodowo od 1973 r. jest związany z Instytutem Historii UMCS jako asystent, adiunkt (od 1979), doktor habilitowany (od 1990), profesor nadzwyczajny (od 1997) i profesor zwyczajny (od 2001). Pełnił funkcje dyrektora Instytutu Historii (2003–2005), dziekana Wydziału Humanistycznego (2005–2012) i kierownika Zakładu Historii XVI–XVIII wieku (od 1998). Wypromował sześciu doktorów, 192 magistrów, 74 licencjuszy.
Jest członkiem: Komisji Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych PAN; Komisji Dziejów Odrodzenia i Reformacji KNH PAN; Rady Naukowej Instytutu Badań Kościelnych w Łucku; Komitetu Redakcyjnego rocznika „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”; Rady Redakcyjnej almanachu historii społecznej „Socium”, wydawanego przez Instytut Historii NANU w Kijowie (2002–2009); Międzynarodowej Rady Redakcyjnej kwartalnika „Český časopis historický”; Kolegium Redakcyjnego rocznika „Drohobyckij Krajeznavcij Zbirnik” (Uniwersytet w Drohobyczu); Kolegium Redakcyjnego rocznika polsko-czeskiego „Kontakt”; Rady Naukowej rocznika „Czasy Nowożytne”; Rady Redakcyjnej „Teki Lubelskiej” (Collegium Artium); Międzynarodowej Rady Redakcyjnej rocznika „Folia Historica Bohemica”. Redaktor półrocznika „Res Historica” (2003–2010); redaktor polsko-ukraińskiego rocznika „Pogranicze. Rocznik Naukowy”; członek Rady Fundacji Kerstenów (od 2012).
Autor ok. 290 publikacji, w tym 4 książek autorskich, 4 opracowań źródłowych, 2 edycji źródłowych (Album studentów Akademii Zamojskiej; Akta sejmikowe ziemi chełmskiej 1572–1668 – współwydawca). Otrzymał Grant KBN – „Akta sejmikowe ziemi chełmskiej”, jest kierownikiem grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki – „Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794”. Kierował stażami na Uniwersytecie Iwana Franko we Lwowie (1981), Uniwersytecie Karola w Pradze, Masaryka w Brnie, Palackiego w Ołomuńcu (1984–1985), Forschungvereins f. Geschichte u. Kultur Ostmitteleuropas Berlin (1986).
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Nagrodą Andrzeja Frycza Modrzewskiego (1987), Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2002). Wielokrotny laureat Nagrody Rektora UMCS. Uzyskał tytuł honoris causa Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. I. Franko w Drohobyczu.
Żonaty (żona Wiesława, przez wiele lat pracowała w Bibliotece Głównej UMCS), ma dwoje dzieci i troje wnucząt, w których – jak podkreśla – jest zakochany. Córka Anna jest absolwentką UMCS, pracuje jako dziennikarz Radia Złote Przeboje redakcji lubelskiej oraz radia TOK FM redakcji lubelskiej. Syn Grzegorz, także absolwent UMCS, jest adiunktem na Uniwersytecie Warszawskim.
Chętnie przebywa na rekreacyjnej działce na Roztoczu, w rodzinnym Narolu, gdzie lubi majsterkować. Stamtąd chętnie odbywa rowerowe wyprawy po Roztoczu (ostatnio z wnukami).
